“พื้นฐานของครอบครัวไม่ได้ไม่ได้ดีมาก ในครอบครัวของเราไม่เคยมีใครได้มีโอกาสสัมผัสกับปริญญาตรีเลย“”
แต่นั่นคือจุดเริ่มต้นของเส้นทางที่ไม่มีใครคาดคิดว่าจะพาเขาก้าวไกลถึงระดับสากลของ “เก้า” พิทักษ์พงษ์ ชัยสวัสดิ์ วิศวกรไทยเพียงคนเดียวที่มีบทบาทในโครงการควบคุมการปล่อยมลพิษจากรถยนต์จริงบนท้องถนนของรัฐบาลออสเตรเลีย
โครงการซึ่งมีเป้าหมายช่วยให้ออสเตรเลียบรรลุพันธกิจด้านสิ่งแวดล้อม และอาจส่งผลสะท้อนต่อคุณภาพอากาศของคนทั่วโลก
พิทักษ์พงษ์เติบโตมาในครอบครัวช่างซ่อมรถในต่างจังหวัด เขาเริ่มต้นเส้นทางการศึกษาจากสายอาชีพ
โดยเรียนจบ ปวช. และ ปวส. สาขาอิเล็กทรอนิกส์ที่จังหวัดขอนแก่น และเกือบเลือกเดินทางชีวิตสายช่างแบบเรียบง่ายเหมือนคนอื่นๆ ในละแวกเดียวกัน
จากเด็กช่างสู่จุดเปลี่ยนครั้งใหญ่
แต่แล้วโชคชะตาก็พลิกผัน เมื่อเขาสอบติดคณะอุตสาหกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือได้สำเร็จ
“ผมจำสีหน้าพ่อได้ดีตอนที่บอกว่าเราสอบติดกรุงเทพฯ พ่ออึ้งไปพักหนึ่ง เพราะเขาไม่รู้จะเอาเงินจากไหนให้ลูกไปเรียนกรุงเทพ ” เขาย้อนความทรงจำวันนั้น ก่อนเล่าว่า
สุดท้ายที่บ้านก็ขายมอเตอร์ไซค์เพื่อส่งผมไปเรียนที่พระจอมเกล้าฯพิทักษ์พงษ์ ไชยสวัสดิ์
หลังเรียนจบ พิทักษ์พงษ์เริ่มต้นชีวิตการทำงานในบริษัทญี่ปุ่น ดูแลระบบของเครื่อง CNC ก่อนตัดสินใจลาออกด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัยต่อสุขภาพ และเลือกเปลี่ยนเส้นทางเข้าสู่วงการ “ยานยนต์” อย่างจริงจัง
เขาเข้าสู่สายงานการทดสอบการปล่อยมลพิษของยานยนต์ (emissions testing) ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ความรู้เฉพาะด้านทั้งด้านไฟฟ้า เครื่องยนต์ และระบบตรวจวัดสารมลพิษ
โดยเริ่มแรกได้ร่วมงานกับบริษัทข้ามชาติจากประเทศญี่ปุ่น ก่อนจะเข้าร่วมทีมของบริษัท AVL บริษัทวิศวกรรมระดับโลกด้านเครื่องยนต์และสิ่งแวดล้อม
พิทักษ์พงษ์ ไชยสวัสดิ์ วิศวกรคนไทยที่ทำงานในโครงการ Real -World Testing Program ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของรัฐบาลกลาง ประเทศออสเตรเลีย Credit: SBS Thai/ Chayada Powell
ประตูแห่งโอกาสในออสเตรเลีย
ปี 2019 เขาได้รับโอกาสครั้งสำคัญคือการย้ายมาเป็นวิศวกรประจำโครงการ (Resident Engineer) ของบริษัทในการให้บริการลูกค้าในออสเตรเลีย และได้มีโอกาสเป็นส่วนหนึ่งที่ทำงานในโครงการ Real -World Testing Program
ที่เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของรัฐบาลกลาง ประเทศออสเตรเลีย
หน้าที่ของเขาคือดูแลระบบการทดสอบไอเสียและตรวจวัดมลพิษจากยานยนต์ยนต์ที่ใช้งานจริงบนท้องถนนออสเตรเลีย
การย้ายมาทำงานในประเทศออสเตรเลียมีอุปสรรคและมีการปรับตัวอย่างไรบ้าง
เก้า พิทักษ์พงษ์เล่าให้เอสบีเอสไทยฟังว่านอกจากเรื่องภาษาที่ต้องปรับตัวให้คุ้นเคยกับกับสำเนียงแบบออสซีแล้ว
วัฒนธรรมการทำงานก็เป็นอีกเรื่องที่เขาต้องเรียนรู้ แต่โชคดีที่ว่าทักษะที่เขามีทำให้เขารับการยอมรับจากเพื่อนร่วมงาน
แน่นอนว่าเขาคาดหวังทักษะของผมในด้าน engineering ที่จะมาช่วยสนับสนุนในงานซึ่งผมคิดว่าผมได้รับการยอมรับและ respect ค่อนข้างดีพิทักษ์พงษ์ ไชยสวัสดิ์
โครงการ Real-World Testing Program คืออะไร?
เป็นโครงการนำร่องของ สมาคมยานยนต์แห่งออสเตรเลีย (Australian Automobile Association: AAA) โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลกลางออสเตรเลีย
วัตถุประสงค์ของโครงการนี้ คือการตรวจวัดปริมาณไอเสียและการใช้เชื้อเพลิงของรถยนต์รุ่นต่าง ๆ ที่วางขายในออสเตรเลีย ภายใต้สภาพถนนจริง ไม่ใช่ในห้องแล็บเท่านั้น
และนำข้อมูลที่ได้ไปใช้ในการปรับปรุงกฎหมายและมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อม (เช่น กำหนดเพดานการปล่อย CO₂ และ PM2.5 ที่เหมาะสมกับออสเตรเลีย) เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ผู้ผลิตรถยนต์พัฒนาเทคโนโลยีที่สะอาดขึ้น
แอนโทนี อัลบานีซี นายกรัฐมนตรีออสเตรเลีย ถ่ายรูปกับรถยนต์ตัวอย่างในการประเมินจากโครงการ Real -World Testing Program Credit: Supplied/ABMARC
เช่น ทางหลวงในรัฐวิกตอเรียและนิวเซาท์เวลส์ พร้อมประมวลผลข้อมูลจากระบบวิศวกรรมยานยนต์ซึ่งพิทักษ์พงษ์เป็นผู้ดูแล
“เวลาเห็นสติ๊กเกอร์บอกอัตราการใช้เชื้อเพลิงติดอยู่หน้ารถใหม่ในโชว์รูม ข้อมูลพวกนั้นมักมาจากการทดสอบในห้องแล็บ
แต่โครงการนี้จะบอกคุณว่า ในชีวิตจริงรถคันนั้นกินน้ำมันแค่ไหน และปล่อยมลพิษมากน้อยแค่ไหนบนถนนออสเตรเลีย” เขากล่าว
ทำไมงานนี้สำคัญต่อโลก
พิทักษ์พงษ์อธิบายว่า การทดสอบการปล่อยไอเสียจากการใช้งานจริง (Real-World emissions testing) นั้นสะท้อนการใช้งานของรถยนต์บนท้องถนนตามสภาพที่เป็นจริง
ซึ่งมีปัจจัยต่างๆ เป็นตัวแปรไม่ว่าจะเป็นความหลากหลายทั้งสภาพภูมิประเทศ การขับขี่ และสภาพอากาศ
“รถทุกคันที่ขายในออสเตรเลียต้องผ่านการทดสอบ การปล่อยก๊าซหรือสารมลพิษจากแหล่งต่าง ๆ สู่บรรยากาศ (emissions)โดยการประเมินจากสภาพถนนจริงของที่นี่ โครงการ RWT จึงช่วยเติมเต็มช่องว่างนั้น”
เขามองว่านโยบายรัฐที่ชัดเจนสามารถสร้างผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่ประเทศไทยยังต้องเร่งตามให้ทัน โดยเฉพาะในยุคที่ PM2.5 กลายเป็นปัญหาที่กระทบต่อประชาชนจำนวนมาก
“เสียดายที่เมืองไทยเพิ่งเริ่มใช้มาตรฐาน Euro 5 ในขณะที่ประเทศอื่นเขาไปถึง Euro 6 แล้ว ถ้าเราจริงจังกับมลพิษจากรถยนต์มากกว่านี้ คุณภาพชีวิตคนไทยก็น่าจะดีขึ้นมาก”
พิทักษ์พงษ์ ไชยสวัสดิ์ และทีมงานที่ทำงานร่วมกันในโครงการ Real -World Testing Program ในเมืองจีลอง รัฐวิกตอเรีย Credit: SBS Thai/ Chayada Powell
ข้อคิดถึงเด็กสายช่างรุ่นใหม่
อย่าคิดว่าตัวเองทำไม่ได้ในขณะที่ยังไม่ได้ลอง ถ้าคุณกล้าและพยายามมากกว่าคนอื่น คุณก็จะประสบความสำเร็จในสิ่งที่หวังไว้พิทักษ์พงษ์ ไชยสวัสดิ์
คำพูดนี้สะท้อนเส้นทางชีวิตของเขาทั้งหมด จากเด็กที่ไม่คิดแม้แต่จะได้เรียนมหาวิทยาลัยสู่การเป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีบทบาทในหนึ่งในโครงการสิ่งแวดล้อมที่สำคัญที่สุดของออสเตรเลีย
วันนี้พิทักษ์พงษ์ทำงานกับเทคโนโลยีทดสอบเครื่องยนต์ล้ำสมัย ในประเทศที่เชื่อในระบบและศักยภาพของบุคลากร และถึงแม้เขาจะอยู่ไกลบ้าน
แต่เขาหวังว่าองค์ความรู้ที่ใช้ในการทำงานในวันนี้ จะไม่เพียงช่วยให้ออสเตรเลียมีอากาศที่ดีขึ้น แต่จะอาจส่งแรงสะเทือนกลับไปยังประเทศอื่นๆ รวมถึงบ้านเกิดของเขาด้วย
“อยากให้สิ่งที่ผมกําลังทําอยู่ตอนนี้อาจช่วยสะท้อนกลับไปว่าเราควรใส่ใจในสิ่งแวดล้อมให้เยอะขึ้น เพื่อที่ลูกหลานของเราจะได้อยู่กับอากาศที่ดีไปนานๆ”
ฟังสัมภาษณ์เส้นทางชีวิตของ “เก้า” พิทักษ์พงษ์ ได้ที่นี่:
