གཙོ་དོན།
- ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡ་གཞུང་གིས་ལོ་ན་བཅུ་དྲུག་མན་གྱི་ན་གཞོན་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་ཚོད་འཛིན་གསར་པ་ཞིག་ ༢༠༢༥ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ནས་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན།
- ཕ་མ་ཚོ་མ་ཡིན་པར་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་སྡིངས་ཆ་ཁག་གིས་ན་གཞོན་ཚོའི་ལོ་ཚད་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པར་འགན་འཁུར་དགོས།
- གླེང་མོལ་ཁ་གསལ་པོ་བྱས་ན་འགྱུར་བ་འདིས་ཕྲུ་གུ་ཚོའི་སེམས་ཁམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་འབྱུང་བར་གདོང་ལེན་བྱེད་རྒྱུར་རོགས་རམ་བྱེད་ཐུབ།
- ཕ་མ་ཚོས་ན་གཞོན་ཚོར་འབྲེལ་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་གཞན་འཆར་འགོད་བྱེད་པ་དང་། དྲྭ་ངོས་འགྱུར་བ་འགྲོ་བར་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཐུབ།
སྒྲིག་གཞི་གསར་པ་དེ་གང་ཡིན་པ་དང་དེའི་སྐོར་གྱི་གསར་འགྱུར་གང་ནས་འཚོལ་དགོས།
སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་གཉེན་ཆས་བཟོ་བསྐྲུན་ཁང་ཁག་གིས་ལོ་ན་བཅུ་དྲུག་མན་གྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་གཉེན་ཆས་ཐོག་དྲྭ་ངོས་ཡོད་པ་བཀག་འགོག་བྱེད་པར་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་གོམ་པ་སྤོ་དགོས། དེའི་ནང་ཊིག་ཊོག་དང་། ཨིན་སི་ཊ་གྷ་རམ། སི་ནེབ་ཆེཊ། ཧྤེ་སི་བྷུག ཀིག རེ་ཌི་ཊི། ཐི་རེ་ཌི། ཊི་ཝི་ཆི། ཨེཀ་སི་དང་། ཡུ་ཊུབ་བཅས་ད་ལྟ་ནས་ཚུད་ཡོད་པ་དང་། གཉེན་ཆས་གཞན་དག་ཀྱང་བསྣོན་སྲིད།
སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་ཚོད་འཛིན་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་གྱིས་འགྱུར་བ་འདི་དག་གིས་ལོ་ན་བཅུ་དྲུག་མན་གྱི་ན་གཞོན་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་དྲྭ་ངོས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་སྐབས་འཕྲད་སྲིད་པའི་གནོན་ཤུགས་དང་ཉེན་ཁ་ཁག་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་དམིགས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད།
བཟོ་བསྐྲུན་ཁང་དེ་དག་གིས་ཕྲུ་གུ་ཚོར་གཉེན་ཆས་དེ་དག་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ལོ་ཚད་ཚོད་དཔག་བྱེད་པར་ལོ་ཚད་ཞིབ་བཤེར་གྱི་འཕྲུལ་རིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ན་གཞོན་ཚོས་ད་དུང་ཡང་ ཡུ་ཊུབ་དང་། ཊིག་ཊོག་ལྟ་བུའི་སྡིངས་ཆ་ཁག་གི་ཐོག་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ནང་དོན་ལ་ལྟ་ཐུབ། Source: iStockphoto / འབྱུང་ཁུངས། / གྷི་ཊི་པར་རིས།
བཀག་སྡོམ་འགོ་ཚུགས་རྗེས་ལོ་བཅུ་དྲུག་མན་ཆད་གྱི་བྱིས་པ་ཚོར་ད་དུང་གཉེན་ཆས་དེ་དག་གི་ཐོག་དྲྭ་ངོས་ཡོད་ཚེ་ཕ་མ་དང་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ཉེས་ཆད་མེད། འགན་འཁུར་ནི་སྡིངས་ཆ་ཁག་རང་ཉིད་ལ་ཡོད།
བཀག་རྒྱ་དེ་གཉེན་ཆས་གང་དག་ལ་ཁྱབ་པ་དང་དེ་དག་གི་སྐོར་གནས་ཚུལ་གསར་ཤོས་རྣམས་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲྭ་ཚིགས་ eSafety Commissioner’s website. ནས་རྙེད་ཐུབ།
འགྱུར་བ་དེའི་སྐོར་ལ་རང་གི་ཕྲུ་གུ་དང་གླེང་མོལ་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས།
སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་ན་གཞོན་བཀག་སྡོམ་དེ་ ༢༠༢༥ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་ནའང་། ཆེད་ལས་པ་ཚོས་ནན་བཤད་བྱེད་པ་ནི་ཁྱིམ་ཚང་ཁག་ལ་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་ནི་སྒྲིག་གཞི་དེ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་ཕ་མ་ཚོས་སོ་སོའི་ཕྲུ་གུ་དང་འགྱུར་བ་འདིའི་སྐོར་ལ་ཇི་ལྟར་གླེང་མོལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དེ་ཡིན། གླེང་མོལ་ཁ་གསལ་པོ་བྱས་ན་འགྱུར་བ་འདིའི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་སེམས་ངལ་ཆུང་བ་ཡོང་བར་བྱེད་ཐུབ།
སི་ཌི་ནི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དྲྭ་ལམ་དང་འབྲེལ་ལམ་གྱི་སློབ་དཔོན་འགྲེས་པ་འབུམ་རམས་པ་ཁེ་ཐི་རིན་ པེ་ཇི་ ཇེ་ཧྥི་རི་ཡིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། བཀག་སྡོམ་དེ་འགོ་འཛུགས་བྱེད་སྐབས་ཕ་མ་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ཚོའི་མི་ཚེའི་ནང་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས། ན་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་དེ་ཁོང་ཚོའི་གྲོགས་པོ་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་པ་དང་། དོ་སྣང་བྱེད་ས། དེ་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་ཞིག་ལ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འདི་ངོས་འཛིན་བྱས་ན་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ཁོང་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་ལ་ཉན་གྱི་ཡོད་པ་ལས་དགག་པ་རྒྱག་གི་མེད་པ་ཚོར་རྒྱུར་རོགས་རམ་བྱེད་ཐུབ།
བཀག་སྡོམ་འགོ་ཚུགས་རྗེས་ལོ་བཅུ་དྲུག་མན་ཆད་གྱི་བྱིས་པ་ཚོར་ད་དུང་གཉེན་ཆས་དེ་དག་གི་ཐོག་དྲྭ་ངོས་ཡོད་ཚེ་ཕ་མ་དང་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ཉེས་ཆད་མེད། འགན་འཁུར་ནི་སྡིངས་ཆ་ཁག་རང་ཉིད་ལ་ཡོད། Source: iStockphoto / Dragon Claws/Getty Images
- འགྱུར་བ་འབྱུང་ལ་ཉེ་བའི་སྐོར་ལ་ཁྱེད་རང་གི་ཚོར་སྣང་ག་འདྲྭ་འདུག
- ཁྱེད་རང་ལ་སེམས་ཁྲལ་ཆེ་ཤོས་ག་རེ་འདུག
- ཁྱེད་རང་གི་བསམ་པར་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ག་རེ་ཡོང་སྲིད་དམ།
འདིས་དྲང་པོ་བྱེད་རྒྱུུའི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་པ་དང་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་པ་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ཚོར་སྣང་སྟེར་གྱི་རེད།
ཕྲུ་གུས་སྤྱི་ཚོགས་དང་མུ་མཐུད་འབྲེལ་བ་ཇི་ལྟར་ཉར་དགོས།
སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་ན་གཞོན་ཚོའི་བདེ་ཐང་ལ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྟབས་ཕ་མ་ཚོས་ཁོང་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས་གཞན་འཆར་འགོད་བྱེད་པར་རོགས་རམ་བྱེད་ཐུབ།
གདམ་ཀ་ཁག་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན།
- འཕྲིན་ཐུང་གི་མཉེན་ཆས་རིགས་ལ་བཀག་སྡོམ་མེད།
- མི་སྒེར་གྱི་ཐུག་འཕྲད་སྔར་ལས་མང་བ་ཡོང་བ་ཡིན།
- གཉེན་ཆས་དེ་དག་གི་ནང་དོ་དག་གི་དྲྭ་ངོས་མེད་ཀྱང་ཚོགས་པའི་གླེང་མོལ་ནང་ཞུགས་ཆོག
- སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གཞུང་། ཡང་ན་སློབ་གྲྭའི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ།
རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་མི་འདྲྭ་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད་པའི་ན་གཞོན་ཁག་ཅིག་དང་། ལྷག་པར་དུ་མ་ནིང་པའི་སྤྱི་ཚོགས། གྲོང་གསེབ་ཁུལ། ཡང་ན་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ལ་སོགས་པར་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ནང་རྙེད་དཀའ་བའི་འབྲེལ་བ་ཞིག་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་ལམ་ཁ་མང་པོ་བསྐྲུན་པ་དེས་གང་ཞིག་བརླགས་སོང་བའི་ཚོར་བ་ཉུང་དུ་གཏོང་རྒྱུར་རོགས་རམ་བྱེད་ཐུབ།
སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གཉེན་ཆས་ཁང་ཁག་གིས་ལོ་ན་ ༡༦ མན་གྱི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་རང་གི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་དྲྭ་ངོས་བཟོ་བར་བཀག་འགོག་བྱེད་པའི་གོམ་པ་རྒྱག་དགོས། Source: iStockphoto / པར་ཁུངས། /གྷི་ཊི་པར་རིས།
སོ་སོའི་ཕྲུ་གུར་ཁེར་རྐྱང་གི་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྐབས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཇི་ལྟར་བྱ་དགོས།
ན་གཞོན་ཁག་ཅིག་ལ་སེམས་པ་སྐྱོ་བ་དང་། སེམས་འཚབ། ཡང་ན་གྲོགས་པོ་ཚོ་དང་ཁ་བྲལ་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྲིད། སྐབས་དེར་ཕ་མ་ཚོས་བྱེད་ཐུབ་པ་ནི།
- ཁོང་ཚོའི་ཚོར་བ་ལ་ངོས་ལེན་བྱེད་ཅིང་། “འདི་ལྟར་ཚོར་བ་དེ་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།” ལྟ་བུ་བརྗོད་པ། ཁོང་ཚོར་གྲོགས་པོ་ཚོ་བརླག་གི་མེད་པ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས་འགྱུར་བ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་དྲན་སྐུལ་བྱེད་པ།
- ཁོང་ཚོས་འབྲེལ་བ་བྱེད་འདོད་ཆེ་ཤོས་ཡོད་པའི་གྲོགས་པོ་ཚོ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པར་རོགས་རམ་བྱེད་པ།
- ཆེད་ལས་མཁས་པ་ཚོས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པའི་དྲྭ་ཐོག་གི་བདེ་འཇགས་དང་ལྟ་རྟོག་འོག་ཡོད་པའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ། དཔེར་ན་བྱིས་པར་རོགས་སྐྱོར་ཨང་གྲངས་ (Kids Helpline’s ངའི་གཉེན་ཉེ། (My Circle ) ཡང་ན། རྨོངས་གྲོལ།( Beyond Blue forums) ལྟ་བུའི་གླེང་སྟེགས།
བྱིས་པར་རོགས་སྐྱོར་ཨང་གྲངས་གྱི་འགན་འཛིན་ལི་ཨོ་ཧེ་ཌེ་ཡིས་ཕྲུ་གུ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་ལམ་ཁ་ཕྱེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་བསམ་འཆར་བཏོན་ཡོད། དེའི་དོན་ནི་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ངན་པ་ཞིག་བྱུང་ཚེ་ཁོང་ཚོས་ཁྱེད་ལ་བཤད་ཆོག་པ་དང་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུའི་འཇིགས་སྣང་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད།
ཕ་མ་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུའི་ཚོར་བ་ལ་སྣང་མེད་བྱེད་མི་རུང་། Source: iStockphoto / པར་ཁུངས། /ཨེན་ཊོ་ནི་འོ་ཌེས་ཛི། གྷི་ཊི་པར་རིས།
དྲྭ་ངོས་སྒོ་མ་བརྒྱབ་གོང་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པའི་གོམ་པ་གང་དག་ཡོད་དམ།
ཕ་མ་དང་ན་གཞོན་ཚོས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་ཐུབ།
- དྲྭ་ངོས་རྙིང་པ་ནས་པར་དང་བརྙན་འཕྲིན། གླེང་མོལ། དྲྭ་ཐོག་གི་དྲན་བཟོའི་བརྙན་པར་བཅས་ཉར་ཚགས་བྱེད་པ།
- འབྲེལ་བ་བྱེད་འདོད་ཡོད་པའི་གྲོགས་པོ་ཚོའི་ཐོ་གཞུང་བཟོ་བ་དང་ཁོང་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས་གང་ཡིན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ།
- མཉེན་ཆས་གཞན་དང་བདེ་འཇགས་ཅན་གྱི་དྲྭ་ལམ་སྤྱི་ཚོགས་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ།
- འབྲེལ་བ་དང་བདེ་ཐང་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པའི་གཉེན་ཆས་ཁག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཅུག་ཀྱང་དེ་དག་ལ་རན་ཚོད་ཀྱི་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པ།
དྲྭ་ངོས་རྣམས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མེད་པ་བཟོ་མི་སྲིད་ཀྱང་སྔ་ས་ནས་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ན་དེས་སེམས་ངལ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ།
བཀག་སྡོམ་དེ་ལག་བསྟར་བྱས་རྗེས་ཕ་མ་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་དྲྭ་ཐོག་གི་འཚོ་བའི་སྐོར་ལ་མུ་མཐུད་དུ་གླེང་མོལ་བྱེད་དགོས། Credit: Johner Images/Getty Images/Johner RF
གཉེན་ཆས་ཁག་གི་དྲྭ་ངོས་བཀག་སྡོམ་འགོ་འཛུགས་བྱས་རྗེས་ཅི་ཞིག་བྱེད་དགོས་སམ།
བཀག་སྡོམ་དེ་ལག་བསྟར་བྱས་རྗེས་ཕ་མ་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་དྲྭ་ཐོག་གི་འཚོ་བའི་སྐོར་ལ་མུ་མཐུད་དུ་གླེང་མོལ་བྱེད་དགོས། དྲྭ་ཐོག་གི་ཉེན་ཁ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་ཡོད་པར་བརྟེན་དྲྭ་ཐོག་གི་བདེ་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
འོན་ཀྱང་བཀག་སྡོམ་དེ་ལག་བསྟར་བྱས་རྗེས་ཀྱང་ཕ་མ་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་དྲྭ་ཐོག་གི་བདེ་འཇགས་དང་ཉེན་ཁའི་སྐོར་ལ་མུ་མཐུད་དུ་གླེང་མོལ་བྱེད་དགོས། རྒྱུ་མཚན་ནི་དྲྭ་ཐོག་གི་ཉེན་ཁ་མང་ཆེ་བ་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་ཡོད་པས་རེད།སི་ཌི་ནི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དྲྭ་ལམ་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་དཔོན་བགྲེས་པ་ཁེ་ཐེ་རིན་པེ་ཇི་ཇེ་ཧྤི་རི་ཡིས་གསུངས།
ཡང་བསྐྱར་བཤད་ན། ཁྱེད་དང་ཁྱེད་ཀྱི་ཕྲུ་གུ་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ནི་ཁོང་ཚོར་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ངན་པ་ཞིག་བྱུང་ཚེ་ཁྱེད་ལ་བཤད་ཆོག་པ་དང་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཤེས་སུ་འཇུག་རྒྱུ་དེ་རེད། འདི་ནི་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་སྐབས་དང་རྗེས་སུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནུས་པ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད།
དྲྭ་ཐོག་གི་བདེ་འཇགས་དང་བདེ་ཐང་གི་ཐོན་ཁུངས་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་མང་བ་e-safety commissioner website གྱི་དྲྭ་ཚིགས་ནས་རྙེད་ཐུབ།
ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་ནང་འཚོ་བ་གསར་པར་གཞིས་ཆགས་པའི་སྐོར་གྱི་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་གནས་ཚུལ་དང་ལམ་སྟོན་ཐོབ་ཕྱིར། ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡ་འགྲེལ་བརྗོད་ལེ་ཚན་གྱི་སྒྲ་སྒམ་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའམ་ཚོགས་ཞུགས་བྱོས།
ཁྱོད་ལ་དོགས་འདྲི་དང་བརྗོད་གཞི་གཞན་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཚེ་ང་ཚོར་གཤམ་གྱི་དྲྭ་བྱང་ཐོག་གློག་འཕྲིན་བསྐུར་གནང་ཡོད་པ་ཞུ། australiaexplained@sbs.com.au
