እዋኑ ጥሪ 2012 እዩ ነይሩ ፣ ኵነታት ኣየር እውን ባህ ዘብል ኣይነበረን ። እቲ በረድ ኣብ ደገ ይዘንብ ነበረ ፡ 60 ኪሎ ግራም ዝኽብደቱ ሳጹን ኣብ ትሕቲ ተሰኪመ ነበርኩ ። በቲ ውርጪ ላዕልን ታሕትን ኢልና ክንሳግሮ ከለና: ሸተት ኢለ ምስወደቕኩ፡ እቲ ጾር ኣብ መንጎ ኣእጋረይ ዓለበ ። ቢንጎ !
ብሰንኪ እቲ ሓደጋ ፡ ከቢድ ጕድኣት ወሪዱኒ ። ኣብተን ናይ መጀመርታ ሒደት ሰሙናት ፡ ክሸይን ከለኹ ዝነበረኒ ናይ ምቅጻል ስምዒት ክሃድገኒ'ዩ ኢለ ናብ ሆስፒታል ኣይከድኩን ። ባዕሉ ብርእሱ ዝሓዊ እዩ ዝመስለኒ ነይሩ ፡ ድሕሪ ሽዱሽተ ሰሙን ግን ናብ ሓኪም ከይደ ።
ፈለማ ናብ ሕክምና ምስ ኣተኹ ፡ እቶም ሓካይም ሕማቕ ኰይኑ ኣይተሰምዖምን ። ኣብኡ ጥዕንኡ ዝተሓለወ መትንታት ክህሉ ከም ዝኽእል ነገሩኒ ።
ሰለስተ መዓልቲ ቅድሚ መጥባሕቲ ፡ ንመጀመርታ ግዜ ምስ ሓኪም መጥባሕቲ ተራኸብኩ ። ሓንሳብ ናባይ እናጠመተ "ካንሰር ኣለካ" በለኒ ። በቃ! መርመራታት የለ ፡ ባዮሎፕስ የለን ።
ኣብ ሒደት ኣማእታት ሰባት ጥራይ ዝርአ ዘይንቡር ዓይነት መንሽሮ መትሎ ከም ዘሎኒ ተነግረኒ ። ድሕሪኡ ፡ እታ እንኮ ኣማራጺት መጥባሕቲ ምዃና ተነግረኒ ።
ዳርጋ ህይወተይ ዝሓለፈ ኮይኑ ተሰምዓኒ ። ርእሰይ ሓሚመ፡ ክነቓነቕ ጀመርኩ ፡ ብኡንብኡ ክድቅስ ነጊሩኒ ።
መብዛሕትኦም ሰባት ናይ መድረኽ ሰለስተ ወይ ኣርባዕተ መንሽሮ እንተ ኣልይዎም ይንገሮም እዩ ፣ ኣነ ግና ክሳዕ መትሎይ ክቘርጹ ከም ዘለዎም እዩ ተነጊሩኒ ።
ማለተይ፡ ዓጽሚ ዘለዉ መሓውርን ኣእጋርን ክገብሩ እንተኺኢሎም ከመይ ንመትሎ'ኸ ዘይገብሩ?Thomas Manning
ሰባት መትሎኻ ምቑራጽ እንታይ ስምዒት ከምዘለዎ ይሓቱኒ ፡ መንሽሮ ከም ዘሎኒ ምስ ሰማዕኩ ግና ፡ ኣብ ውሽጢ ሒደት መዓልትታት ግና ፡ ብዛዕባ እቲ ምቝራጽ ወይ ብዛዕባ እቲ ቝስሊ ዝመጸኒ ሓሳብ ክቕበል ተገደድኩ። ምናልባት እውን ክመውት እኽእል ነበርኩ ። መጥባሕቲ ምግባር ገዲፍካ ካልእ ኣማራጺ ዘሎ ኣይመስልን ።
መጥባሕቲ ገይሮምለይ ፡ ካብ ድቃሰይ ካብ ድቃሰይ ምስ ተበራበርኩ ድማ ፡ ካልእ መትሎ ክትከለለይ ሓተትኩ ። ጽሉል ከም ዝኾንኩ ገይሮም ስለዝሓሰቡኒ፡ እዚ ኣማራጺ ከም ዘይኮነ ነጊሮምኒ ። ስለምንታይ ከምኡ ከም ዝዀነ ስለ ዘይተረድኣኒ ፡ ደጋጊመ ሓተትክዎም ። ማለተይ ፡ ኣእዳውን ኣእጋርን መሓውርን ብኣዕጽምቲ ክገብርዎ እንተኽኢሎም ፡ ንምንታይ እዮም መትሎ ዘየሰጋግሩ?
ድሕሪኡ ፡ መንሽሮ ከም ዘየልቦ ንምርግጋጽ ፡ ካልእ ንህይወት ዘስግእ መጥባሕቲ ገበርኩ ። መንሽሮይ ተወጊዱለይ ። ኣብ መወዳእታ ፡ መንሽሮ ከምዘይብለይ ነገሩኒ ። ኣዝየ ተሓጎስኩ ።
ንዝቕጽል ኣርባዕተ ዓመታት ግን ፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ምክትታልን ቆጸራን ፡ ካብን ናብን ዝመሓላለፍ ናይ ሰብ መትሎ ክትከለለይ እሓትት ።
ኣብቲ ግዜ እቲ ግን፡ ነቲ ዘይተርፍ ነገር ፡ ማለት መትሎ ዘይብሉ ህይወት ክቕበሎ ጀሚረ ነይረ ።
ምስ ሓድሽ ህይወት ምስምማዕ
ብዘይ መትሎ ንምንባር፡ ናብራኻ ምልማድ ብዙሕ ስልጠና እዩ ነይሩ ። እቲ ኣብኡ ዝነበረ ኩነታት ከንቱነት ይመስል ነበረ ። ብካታተር ይሸይን ስለ ዝነበርኩ ፡ ንክሸይን ኣብ ሽቓቕ ኮፍ ክብል ነበረኒ ። ብኸመይ ክትሸይን ከም እትኽእል ዝገልጽ ትምህርቲ ፡ ብሰንኪ እቲ ዝነድድ ህዋሳት ፡ እቲ ዝኸበደ ክፋሉ እዩ ነይሩ ።
ብዙሓት ኣዋልድ እናውጻእኩ ፣ ንጡፍ ናይ ወሲብ ህይወት ድማ እመርሕ ነይረ ፣ ድሕሪ መጥባሕቲ ግና ኵሉ ተቐዪሩ ። ነቲ ኣነ ዝጥቀመሉ ዝነበርኩ ኣገባብ ንምትግባር ከም ዝጸገሞ ክፈልጥ ከኣልኩ ።
ብኦንላይን ኣዋልድ ክቖጽር ፈጺመ ኣይከኣልኩን ፡ ግን ከምዚ ኢለ እሓትት ፡ "ሓንቲ መትሎ ዘይብሉ ትደሊ ጓል ክቖጽር ደልየ ። ንስኺ እንተ ዄንኪ ፡ ኣነ ብጻይኪ ክኸውን እየ " ። ምስ ብዙሓት ከምኡ ዓይነት ወዲ ዝደልያ ኣንስቲ ስለ ዘይትራኸብ ፡ ዓርኪ ምሓዝ ምግባር ሓደግክዎ ።
ስለዚ ፡ መትሎ ኣይነበረንን ፣ እቶም ሓካይም ከኣ ተወሳኺ መንሽሮ ክረኽቡ ምዃኖም የተሓሳስቦም ስለ ዝነበረ ፡ ኣብ መወዳእታ ዝረኽብዎ ይመስለኒ ነይሩ ። ንመጻኢ ዝኸውን መደባት ምውጻእ ኣቋረጽክዎ ።
ሓድሽ ርኽበት ምስግጋር መትሎ
መትሎ ናይ ምትሕልላፍ ኣጋጣሚ ክሳዕ ዝረክብ ኣርባዕተ ዓመታት እዩ ወሲዱ ። ኣነን ሓኪመይን ኣብ ፈለማ ሕማቕ ዜና ዝመጽእ እዩ ዝመስለና ነይሩ ፣ ኰይኑ ግና ፡ ሕጂ'ውን ብዛዕባ ምምሕልላፍ መትሎ ተገዳስነት እንተ ኣሎኒ ሓቲቶምኒ ። ብኡንብኡ "እወ ብርግጽ" በልክዎ ።
ድሕሪኡ ፡ ብቑዕ ምዃነይ ምእንቲ ኽግምግም ፡ ንልዕሊ 12 ሰሙን ዝኸውን መርመራ ገበርኩ ። ኣብ መገዲ ሒደት ዕንቅፋታት እኳ እንተ ነበረ ፡ ርእሰይ ክኢለ ንርእሰይ ክምጉተላ ጀመርኩ ።
እቲ ን16 ሰዓታት ዝቐጸለ መጥባሕቲ ጽቡቕ እኳ እንተ ነበረ ፡ ነቲ ሓድሽ መትሎ ክርኢ ሰለስተ መዓልቲ እዩ ወሲዱለይ ።
መዓልቲ መዓልቲ ኽሳዕ ምርኣይ ዝጅምር ድማ ናብኡ ምጥማት የፍርሓኒ ነበረ ። ክኣምን እኳ እንተ ነበረኒ ፡ ካብቲ ናይ መጀመርታ መትሎይ ፍልይ ዝበለ እዩ ነይሩ ። ማለተይ ፡እዚ ሓድሽ መትሎ ናይ ሓደ ለጋሲ ምዃኑ ኣጸቢቑ ይርድኣኒ ነይሩ ፡ እንተኾነ ናተይ እዩ ። እቲ ሓድሽ መትሎ ከምቲ ትጽቢት ዝግበረሉ እዩ ዝዓዪ ነይሩ ። ኩሉ ነገር ከምቲ ዝተሓስበ እዩ ኮይኑ ።
ሕጂ ምሉእ ብምሉእ ይሰርሕ ኣሎ ። መድሃኒት እወስድ እየ ፡ ግን ይሰርሕ ። ከምቲ ክኾኖ ዘለዎ እዩ ዝሰርሕ ዘሎ ። ካብቲ ዝነበሮ እተፈልየ ክኸውን ኣለዎ ኢልና እንሓስበሉ ምኽንያት የለን ። ዋላ ሓንቲ ጸገም የብለይን ።
ስነ-ኣእምሮኣውን ኣካላውን ምትዕርራይ ምግባር ከቢድ እዩ ። ማለተይ ኣብ ህይወተይ ኣልኮላዊ መስተ ሰትየ ኣይፈልጥን እየ ። ኣብ ህይወተይ ሽጋራ ኣይወስድን እየ ነይረ ። ዘይሕጋዊ ዕጸ-ፋርስን ዝኾነ ካልእ ነገራትን የለን ። ምስ ኣዕሩኸይ ናብ ደገ ምውጻእ ልምዲ ነይሩኒ ፡ ኣነ ድማ ኩሉ ሰብ ናብ ገዛ ከምዝምለስ ዘረጋግጽ ወዲ እየ ። ሕጂ ዳርጋ 40 ኸኒናታት እየ ዝወስድ ።
ከምቲ ክሰርሖ ዝግብኦ ዝሰርሕ ዘሎ ይመስለኒ፡ እቲ ክኾኖ ዝግብ ኦ እዩ ኮይኑ።Thomas Manning
እቲ ዕንቅፋታት እኳ እንተ ኣጋጠመኒ ፡ እዚ ንህይወተይ ዘመሓየሸ ይመስለኒ ። ብርግጽ ጠቓሚ እኳ እንተ ነበረ ፡ ዋጋ ኣለዎ ። ንኹሉ ዋጋ ይኽፈሎ እዩ።
ሕጂ ምሉእነት ይስምዓኒ ኣሎ ። ቅድሚ እቲ መጥባሕቲ ፡ 95 ካብ ሚእቲ ናብ ናይ ፈለማ መንነተይ ዝምለስ ይመስለኒ ነይሩ ፣ ልዕሊ እዚ ግና ዝሰኣንኩ ይመስለኒ ። ከም ዝመስለኒ ናብ 80 ሚኢታዊ እየ እየ ተመሊሰ ።
ሓደ ካብቶም ነዚ መጥባሕቲ ዘካይዱ ሰባት ምዃን ብሕታውነት ይስምዓካ እዩ ። ብዛዕባ ከምዚ ዓይነት ነገር ዘዛርብ ሰብ ምርካብ ኣጸጋሚ እዩ ። ክትእመኖ ኣጸጋሚ እዩ ።
ብዛዕባ ተመክሮይ ብግልጺ ይዛረብ እየ ፡ ሓደ ሓደ ግዜ ግን ሰባት ይርእዩኒ እሞ ይጭነቑ ። ንሰባት ሕማቕ ከይስምዖም እነግሮም ኣለኹ ። ንዓይ ኣብኡ እዩ ፡ ኣካል ናተይ እዩ ፡ ምስኡ ምንባር ድማ ካብ መጀመርታኡ እዩ ።
ካብ ዝውለድ ኣትሒዘ ፡ ምስ ኣንጻር ጾታ ዝነበረኒ ርክብ ቍሩብ ተቐዪሩ እዩ ። ኩሉ ዓይነት ግብረመልሲታት ይረክብ እየ ። ገሊአን ሰባት ኣዝየን እየን ዝግረማ ፡ ገሊአንት ይጥምታኻ ቁሩብ ንድሕሪት ይመልሳኻ ።
ካብቲ ሓድሽ መትሎ ዝትከለለይ ጀሚረ ወሲብ እኳ እንተ ገበርኩ ፡ ዝተፈልየ ስምዒት እዩ ዘሎኒ ። ከምቲ ናይ መጀመርታ ኣይኰነን ። ብርግጽ ገለ ዓበይቲ ለውጥታት ኣለዉ ።
ብዛዕባ ምስግጋር መትሎ ንዝሓስብ ዝኾነ ሰብ ምኽሪ ክህብ እንተ ዝኽእል ፡ ኮፍ ምባል ፡ ግዜ ወሲድካ ፡ ፍቓደኛ እንተ ዄንኻ ተጠንቒቕካ ሕሰበሉ ።
ነዊሕ መስርሕ እዩ - ክትኣቱ ኣለካ ። ውሕስነት ስለዘይብልካ ክትገብሮ ከምዘለካ ርግጸኛ ክትከውን ኣለካ ። ክሰርሕ ይኽእል ወይከኣ ክፈሽል ይኽእል እዩ ፡ ግን ክሳብ ኣብ ትሕቲ ካራ እትኣቱ ክትፈልጥ ኣይትኽእልን ኢኻ ። ዕድል ትወስድ ኣለካ ። ኩሉ ሰብ ቅሩብ ፍልይ ዝበለ ግብረመልሲ እዩ ዝህብ ።
ግዜ ንዅሉ ነገር ይፍውስ እዩ ፡ ናብ ዓወት ግና ብቐጥታ ዝመርሕ ኣይኰነን ። እቶም ሓካይም ብኵሉ ነገር ክመላለሱኻ ይኽእሉ እዮም ፡ በቲ ሓደ ወገን እንታይ ምዃኑ ግን ኣይፈልጡን እዮም ። ኣብዚ ሰደቓ ከመይ ከም ዝመስል እፈልጥ እየ ። ዝለዓለ እዋናዊ ሕክምናዊ ሓገዝ ስለ ዝረኸብኩ ፡ እቲ ድሕረይ ዝመጽእ ሰብ ዕዉት ክኸውን ሰፊሕ ዕድል እኳ እንተለዎ ፡ ከም ናተይ ግና ዕድል ክትገብሩ ኣሎኹም ።
ንግሆ ናብ መጥባሕቲ ከእተዉኒ ከለዉ፣ እቲ ሓኪም "እዚ ክትገብሮ እንድሕር ዘየድልየካ እንተኾይኑ ፣ ሕጂ ኽትገድፎ ትኽእል ኢኻ" በለኒ ፣ ኣነ ግን ምሉእ ብምሉእ ክገብሮ ወሲነ እየ ነይረ ።
"ንግበሮ" ጥራይ በልክዎም ።
If you would like to learn more about organ donations go to donatelife.gov.au
