Á châu Ngày nay: Cấm mạng xã hội người dưới 16 tuổi - Úc 'giải cứu' trẻ em, Châu Á sẽ tiếp bước?

Thumbnail 16x9 SBS Audio.png

Vì một tương lai khỏe mạnh cả thể chất và tinh thần cho thanh thiếu niên Úc. Nguồn: eSafety

Khi đồng hồ đếm ngược đến ngày 10 tháng 12 năm 2025, Úc chuẩn bị thực thi lệnh cấm mạng xã hội dưới 16 tuổi mang tính đột phá. Đây là động thái tuyên chiến với quyền lực của các gã khổng lồ Big Tech nhằm bảo vệ sức khỏe tâm thần của thế hệ trẻ. Tuy nhiên, quyết định táo bạo này không chỉ gây ra một cơn địa chấn kinh tế tại Canberra. Nó còn đặt ra câu hỏi lớn chưa từng có cho Châu Á – lục địa có dân số trẻ kết nối mạng đông đảo nhất thế giới – về việc liệu có nên thiết lập lằn ranh số 16 tuổi hay không.


Vào ngày 10 tháng 12 năm 2025 sắp tới, Australia sẽ chính thức thực thi đầy đủ Đạo luật Sửa đổi An toàn Trực tuyến (Tuổi Tối thiểu trên Mạng Xã hội) năm 2024. Đạo luật này yêu cầu các nền tảng công nghệ lớn như Meta, TikTok và Google phải ngăn chặn trẻ em dưới 16 tuổi sở hữu tài khoản, với mức phạt lên đến 50 triệu AUD cho mỗi lần vi phạm. Chính phủ Úc coi đây là một "luật tiên phong thế giới" nhằm bảo vệ sức khỏe tâm thần của thế hệ trẻ.
Trong bối cảnh Úc đang thiết lập ranh giới kỹ thuật số quyết liệt, câu hỏi lớn đặt ra là: Liệu các quốc gia châu Á, nơi có dân số thanh thiếu niên lớn nhất và sự tham gia kỹ thuật số sâu rộng, có đi theo mô hình này không? Và tổng thể tác động nếu có sẽ như thế nào?

Lý do của lệnh cấm: Bảo vệ sức khỏe tâm thần

Lệnh cấm của Australia xuất phát từ những lo ngại sâu sắc về tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm thần và sự phát triển của trẻ em. Theo các quan chức chính phủ, mạng xã hội đang "gây hại xã hội", hoạt động như một "tai họa" khiến trẻ lo lắng hơn, dễ bị bắt nạt, và bị kéo khỏi các trải nghiệm thực tế như thể thao hay tương tác gia đình.
  • Dữ liệu quan trọng: Theo Ủy viên An toàn Điện tử (eSafety Commissioner), 96% trẻ em Australia từ 10-15 tuổi sử dụng mạng xã hội, và nhiều em đã tiếp xúc với nội dung có hại.
  • Mục tiêu chính sách: Cung cấp "sự trì hoãn" cho trẻ em ở giai đoạn phát triển quan trọng, giúp chúng xây dựng kết nối ngoại tuyến và khả năng phục hồi.
Luật pháp đã được hình thành sau các cuộc tham vấn rộng rãi và các cuộc khảo sát cho thấy sự lo lắng phổ biến trong các gia đình.

Tiềm năng áp dụng ở Châu Á: Cơ hội và rủi ro lớn

Nếu các quốc gia châu Á, nơi có hơn 4,5 tỷ dân và một số thanh thiếu niên kết nối kỹ thuật số nhất thế giới, áp dụng lệnh cấm tương tự, đây sẽ là một sự thay đổi lớn lao, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh từ phát triển cá nhân đến tăng trưởng kinh tế.

1. Sức khỏe tâm thần và Phát triển Cá nhân

Thanh thiếu niên châu Á có tỷ lệ tham gia kỹ thuật số cao, với hơn 60% ở một số quốc gia sử dụng mạng xã hội hàng ngày.
  • Lợi ích tiềm năng: Giảm tiếp xúc với nội dung có hại, giảm tỷ lệ trầm cảm, lo lắng và vấn đề hình ảnh cơ thể, đặc biệt ở bé gái. Khuyến khích tương tác thực tế để phát triển tâm lý xã hội và khả năng điều chỉnh cảm xúc.
  • Hạn chế và Rủi ro: Lệnh cấm có thể kìm hãm sự phát triển xã hội-cảm xúc ở khu vực nơi kỹ năng số không đồng đều. Thanh thiếu niên có thể chuyển sang hành vi bí mật hoặc sử dụng các ứng dụng không được kiểm soát, tiềm ẩn nguy cơ bảo mật và tiếp xúc với nội dung độc hại mà không có sự giám sát.
2. Thay đổi động lực xã hội và gia đình

Tác động xã hội của lệnh cấm có thể định nghĩa lại mối quan hệ cá nhân và cấu trúc gia đình.
  • Tích cực: Củng cố liên kết gia đình bằng cách khuyến khích thời gian ngoại tuyến, giảm xung đột liên quan đến thời gian màn hình quá mức. Giảm bắt nạt mạng (ảnh hưởng đến lên đến 30% thanh thiếu niên châu Á) bằng cách đẩy thanh thiếu niên hướng tới tình bạn trực tiếp.
  • Tiêu cực: Rủi ro cô lập thanh thiếu niên về mặt xã hội, đặc biệt ở các khu vực đô thị hoặc đối với thanh thiếu niên hướng nội/khuyết tật vốn dựa vào cộng đồng trực tuyến. Thanh thiếu niên có thể chuyển sang hành vi bí mật, làm căng thẳng lòng tin trong gia đình.
3. Giáo dục và Học tập

Lệnh cấm có thể biến đổi lớp học, giảm phân tâm nhưng tiềm năng hạn chế học tập sáng tạo.
  • Cải thiện tập trung: Giảm phân tâm do kiểm tra ứng dụng quá mức (lên đến 100 lần hàng ngày), có thể cải thiện điểm số và hiệu suất học tập, đặc biệt quan trọng trong các nền văn hóa chịu áp lực học tập cao của châu Á.
  • Gián đoạn tiếp cận: Mạng xã hội cũng là công cụ giáo dục quan trọng (hướng dẫn YouTube, thảo luận toàn cầu) và cung cấp thông tin cho thanh thiếu niên kém may mắn ở khu vực thiếu tài nguyên. Cấm đoán có thể kìm hãm đổi mới và phát triển kỹ năng kỹ thuật số ở các quốc gia am hiểu công nghệ.
4. Tác động kinh tế: Gián đoạn hàng tỷ đô la

Nếu áp dụng ở châu Á, lệnh cấm có thể làm gián đoạn hệ sinh thái nhiều tỷ đô la, với tác động sâu sắc đến các công ty công nghệ và thị trường việc làm.
  • Thiệt hại doanh thu quảng cáo: Các nền tảng mạng xã hội kiếm doanh thu đáng kể từ nhóm nhân khẩu thanh niên. Mất người dùng dưới 16 tuổi ở thị trường đông dân như Ấn Độ và Indonesia có thể dẫn đến hàng tỷ USD doanh thu quảng cáo mất hàng năm cho các gã khổng lồ toàn cầu như Meta và ByteDance.
  • Gián đoạn việc làm công nghệ: Quy định nghiêm ngặt hơn có thể dẫn đến gián đoạn việc làm lớn ở lĩnh vực công nghệ bùng nổ của châu Á (Bangalore, Thâm Quyến, Singapore), ảnh hưởng đến các vai trò liên quan đến kiểm duyệt nội dung và chiến lược tăng trưởng người dùng nhắm đến thanh niên.
Thách thức thực thi: Bài học cho Châu Á

Khả năng thành công của lệnh cấm ở Australia, dự kiến thực thi vào ngày 10/12/2025, sẽ là bài học lớn cho các nước châu Á.

Chính phủ Australia đặt kỳ vọng cao, tin rằng mức phạt nặng sẽ buộc các nền tảng phải chịu trách nhiệm xác minh tuổi. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo về thách thức lớn:
  • Thực thi kỹ thuật: Không có công nghệ xác minh tuổi nào chính xác 100%. Trẻ em có thể dễ dàng vượt qua bằng VPN, tài khoản giả hoặc mượn tài khoản người lớn.
  • Phản ứng ngược: Trẻ em có xu hướng chuyển sang các ứng dụng ít quy định hơn (như Discord, Telegram) hoặc nền tảng không bị ảnh hưởng (game chat). Điều này có nguy cơ tăng rủi ro tiếp xúc với nội dung độc hại.
  • Áp lực pháp lý: Các nền tảng công nghệ có thể kiện tụng hoặc hạn chế dịch vụ do lo ngại về quyền riêng tư và tự do ngôn luận khi yêu cầu xác minh danh tính nghiêm ngặt.
Tóm lại, lệnh cấm của Australia có thể đạt được thành công một phần trong việc giảm đáng kể sử dụng chính thức và nâng cao nhận thức. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả thực sự, nó cần được kết hợp với giáo dục kỹ năng số, hỗ trợ phụ huynh và theo dõi dài hạn. Châu Á đang theo dõi sát sao, vì bất kỳ chính sách tương tự nào cũng cần cơ chế thực thi mạnh mẽ và các biện pháp bổ sung để tránh trở thành "biện pháp biểu tượng" thay vì giải pháp hiệu quả.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
Nghe SBS Tiếng Việt trên ứng dụng miễn phí SBS Audio, tải về từ App Store hay Google Play

Phần "Transcript" do AI tạo ra. Đọc thêm về việc SBS sử dụng AI: https://www.sbs.com.au/aboutus/sbs-guiding-principles-for-use-of-ai/

[Xuân Ngọc]

Tạp chí Á Châu ngày nay cùng Xuân Ngọc và Nguyễn Tuân xin kính chào quý thính giả trở lại cùng với chúng tôi. Và tối nay chúng ta đến ngay với chủ đề mà có lẽ là gần như tất cả các bậc phụ huynh, nếu không muốn nói là xã hội Úc đang rất quan tâm, đó là lệnh cấm mạng xã hội dưới mười sáu tuổi ở Úc và cái việc nó áp dụng nó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến không chỉ nước Úc đâu mà trong tương lai có thể là khu vực châu Á. Như thường lệ, chúng tôi chào đón sự trở lại của bình luận gia Nguyễn Tuân. Xin kính chào anh ạ!

[Nguyễn Tuân]

Xin chào Xuân Ngọc và xin chào ờ, xin chào quý thính giả.

[Xuân Ngọc]

Thế anh Nguyễn Tuân có thể nói rằng là các bậc phụ huynh bây giờ đang chờ đợi cái ngày đó. Và cái ngày đó tôi muốn nói đến là ngày 10 tháng 12 năm 2025, tức là Úc chuẩn bị rồi và sẽ áp dụng cấm mạng xã hội cho trẻ dưới mười sáu tuổi. Đầu tiên, có lẽ là chúng ta phải giải thích thật là nhanh những cái điểm chính của cái lệnh này đi anh.

[Nguyễn Tuân]

Đúng nghĩa là các bậc phụ huynh ở Úc mình bắt đầu, bắt đầu phải đối phó với con cái mình như thế nào để bắt đầu từ ngày, [cười] từ ngày 10 tháng 12 này. Thì bây giờ mới nhìn thấy như thế này. Cái lệnh cấm này nó xuất phát từ những-- Thật sự là đa số phụ huynh đều biết là những lo ngại về những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm thần và sự phát triển của các trẻ em và đặc biệt trong những cái, cái trẻ em trong giai đoạn tuổi vị thành niên là từ khoảng từ 10 đến 16 tuổi đó. Thì theo ông Thủ tướng Anthony Albanese thì ông nói là cái mạng xã hội này nó rất là, là giống như là một cái tai họa cho giới trẻ, nó làm cho giới trẻ bị dễ bị trầm cảm, lo lắng, căng thẳng, bị bắt nạt trên mạng rồi, rồi xa, xa rời thực tế nữa. Họ không còn tương tác về mặt xã hội nữa, chỉ suốt ngày trên mạng thôi. Thì, thì đó, cái luật này chính phủ muốn ra để bảo vệ-- Mục đích là để bảo vệ trẻ em nước Úc ở giai đoạn phát triển quan trọng nhất trong cuộc đời của con người.

[Nguyễn Tuân]

Thì cái chính sách này được ủng hộ rất là-- của cả hai đảng phái đảng Lao động và đảng Tự do và các đảng phái khác và các, các tiểu bang nữa. Người dân và đặc biệt là giới phụ huynh cũng rất là ủng hộ. Theo nghiên cứu của Ủy ban An toàn Điện tử nước Úc, thì gần như sáu phần trăm trẻ em ở Úc từ mười đến mười lăm tuổi là sử dụng mạng xã hội. Và nhiều em bắt đầu càng ngày càng tiếp xúc với các nội dung có hại. Nói đúng ra thì xưa giờ phụ huynh và trường học đã nói là "Ờ, các con không được quyền dùng xài mạng xã hội này nọ các thứ." Nhưng mà chỉ là quyền của cha mẹ đối với con cái thôi. Nhưng bây giờ nó ra thành luật á, thì nó giúp cho các gia đình và phụ huynh có thể thiết lập được một cái làm ranh rõ ràng, đây là luật cho nên có thể nói chuyện với con cái mình dễ dàng hơn.

[Xuân Ngọc]

Vâng, đó là khía cạnh về luật. Anh nói rằng có thể là nó là một căn cứ nào đấy để cha mẹ, trong ngoặc kép nhé, đó là mặc cảm với con cái đi. Nhưng mà thực tế thì [tiếng cười] chưa chắc nó đã xảy ra được cái chuyện đấy. Bởi vì con em chúng ta thì nhiều khi chúng có những khoảng thời gian gọi là khoảng lặng mà chúng ta không biết được đâu, cho nên là vẫn có thể dùng được mà chúng ta hoàn toàn khó có thể nắm bắt được. Tất nhiên đó là vấn đề của mỗi gia đình thôi. Nhưng mà có một điểm mà tôi rất là đồng tình với cả anh Nguyễn Tuân đó là thực trạng nó cho thấy là dường như hại nó nhiều hơn cái phần có lợi dành cho các em dưới 16 tuổi. Và tôi cũng muốn chia sẻ luôn với anh Nguyễn Tuân và quý thính giả đó là tôi đã gặp được trực tiếp một cái trường hợp, ít nhất là một trường hợp một em nhỏ bây giờ mới chỉ khoảng tầm 12, 13 tuổi thôi. Và em ấy đã bị bắt nạt trên mạng xã hội đến mức độ tự làm đau bản thân rồi, tự gọi là gây hại cho bản thân mình rồi. Sau đó thì em bị tấn công trên mạng xã hội tới mức mà em không thể chịu được nữa và cuối cùng gia đình đã phải chuyển trường cho em sau một cú shock. Đó là em nhỏ này, tức là em đó là một em gái. Rất là may là lại liên kết rất là chặt chẽ. Nó cũng lại liên quan đến mạng xã hội.

[Xuân Ngọc]

Cũng chính qua mạng xã hội thì em lại có những người bạn rất thân mà thực sự là các bạn chăm sóc mình, đó, thì em mới chia sẻ với người bạn của mình đó rằng là "Tớ rất đau khổ rồi, tớ muốn kết thúc mạng sống của mình thôi." Thế thì đúng cái khoảnh khắc đấy thì người bạn đó mới nói lại ngay với cha mẹ của mình ở nhà đó. Thế là cha mẹ mới liên lạc trực tiếp tới nhà của bạn gái kia, cái nạn nhân đó để nói là tình hình con của ông bà đang như thế đấy. Thế là kịp thời hai bậc phụ huynh hai bên là vào cuộc và rất may là giải quyết được vấn đề. Thôi thì cũng dù là nó chưa trọn vẹn, chưa trọn vẹn nhưng cũng may là giữ được sinh mạng cho em hoặc là làm cho em cảm giác là có người bên cạnh mình và em safe một phần nào đấy, cho dù là em phải chuyển trường rồi. Đó là trường hợp mà Xuân Ngọc trực tiếp chứng kiến. Đó, cho nên là cái vấn đề này tôi nghĩ rằng là cái câu chuyện chung của rất nhiều bậc phụ huynh khác nhau. Bây giờ chúng ta nói rộng ra ngoài đất nước Úc đi, đó thì còn rất nhiều bậc phụ huynh ở khu vực châu Á. Nếu không muốn nói là thế giới thì rõ ràng họ cũng đang nhìn nhận cái lệnh cấm này như một lá cờ đầu trong cái việc mà bảo vệ trẻ em của chúng ta. Thế thì, nếu như các nước châu Á áp dụng lệnh cấm tương tự thì theo anh Nguyễn Tuân, tổng quan nó sẽ như thế nào và có thể giới thiệu ngắn gọn về các tác động tiềm năng chúng ta đánh giá về tương lai một chút ạ.

[Nguyễn Tuân]

Thực sự nói cho cái trường hợp vừa rồi mà Ngọc mới nói thật sự rất là đau lòng đối với tất cả những bậc phụ huynh nào mà nếu mà con cái mình gặp phải hoàn cảnh đó đúng không? Thì đã một số nước rồi, họ cũng đã bắt đầu tính tới những biện pháp ngăn cấm mạng xã hội đối với trẻ dưới 16 tuổi. Chẳng hạn như nước Mã Lai mới đây mình vừa nghiên cứu thì Mã Lai cũng bắt đầu từ tháng Một, năm 2016 đó là họ bắt đầu cấm tất cả các trẻ em dưới 16 tuổi tham gia vào các nền tảng mạng xã hội. Cũng là vì những trường hợp tương tự như bất cứ ở đâu trên thế giới, đó là trẻ em bị bắt nạt, trầm cảm rồi và tiếp xúc những thông tin không tốt cho sự phát triển của các em đó thì bây giờ mình mới nói được là ở châu Á mình đang nói tập trung châu Á đây nha, thì cái nơi đây là có dân số 4,5 tỷ người lận mà thanh thiếu niên mà lại kết nối kỹ thuật số là cao-- lớn nhất trên thế giới. Đó thì nếu như mà ở các nước ở châu Á mà đưa ra một lệnh tương tự á, thì đó đúng là một sự thay đổi về mặt công nghệ thông tin, mạng xã hội cho-- không phải riêng về mặt xã hội không đâu, mà về mặt kinh tế và phát triển giáo dục đủ thứ hết. Cái nếu mà lệnh cấm này mà đưa ra nó sẽ bảo vệ được, chẳng hạn như là sức khỏe về tâm thần, thanh thiếu niên rồi giảm-- nó sẽ giảm được về cái vấn đề trầm cảm, bị bắt nạt mạng xã hội.

[Nguyễn Tuân]

Hoặc là cứ mà đi ngủ không ngủ được, cứ gián đoạn hoài, cứ cầm điện thoại lên mà xem đúng không? Nhưng cũng có những trường hợp người ta lại nói là nếu mà mình mà cấm như vậy thì các thanh thiếu niên á, mình không có kiểm soát được nó nữa, bắt đầu nó sẽ tìm kiếm những cái cái cái phương cách khác mà mình không có dễ dàng mà mình mình phát hiện ra được.Ở các nước châu Á thì Trung Quốc họ đã từ lâu là họ đã có một chế độ về mặt mạng xã hội, là chế độ trẻ vị thành niên á, là nó nghiêm ngặt và hạn chế thời gian màn hình. Đó thì các nước khác như Ấn Độ, Indo, Hàn Quốc cũng đang phải vật lộn và cũng đang tìm kiếm cách nào để mà giải quyết cái vấn đề này. Thì Mã Lai tôi vừa mới nói là họ đã bắt đầu, họ bắt đầu áp dụng từ hồi bắt đầu tháng một năm 2016. Và nếu như mà áp dụng rộng rãi đó, cái lợi ích lớn nhất mà mình có thể thấy là về sức khỏe tâm thần và tăng cường cái liên kết mối quan hệ tiếp xúc giữa gia đình, cha mẹ con cái nó cải thiện được hiệu suất học tập. Đó là một cái mà ai cũng có thể lo lắng á, là nó có thể dẫn đến những trường hợp là bị cô lập xã hội. Tại vì giờ không nói chuyện với cha mẹ, mà không vượt vào mạng thì bây giờ lại là bị cô lập. Đó là một cái mà mọi người cần, các nước châu Á mà cần phải để ý.

[Xuân Ngọc]

Tôi vừa thấy anh nhắc tới một cái giải pháp mà Trung Quốc đưa ra đó là hạn chế thời gian sử dụng trên màn hình. Cái phương án đó chỉ cần cài một cái app thôi là rất hiệu quả. Tôi nghĩ rằng nó sẽ rất hiệu quả [tiếng cười] và nó giải quyết được phần nào đến vấn đề một cách khá là thực tế đấy. Vâng, thế bây giờ chúng ta nói về cái mặt gọi là tác động xã hội nhưng mà đến từ hạt nhân của xã hội đó là gia đình. Chúng ta đều biết là ở châu Á thì cái góc độ gia đình nó là một cái động lực, nó cũng là một cái gốc gác vô cùng quan trọng nữa. Thế thì nếu cái lệnh cấm mạng xã hội dưới mười sáu tuổi áp dụng ở Châu Á thì nó có thể thay đổi cái động lực gia đình, những cái tương tác đồng đẳng và chuẩn mực xã hội châu Á nó như thế nào ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì phải nói là thanh thiếu niên châu Á là người có tỷ lệ tham gia tỷ lệ thực số cao lắm, rất là cao. Nếu mà anh chị em mình mà về Việt Nam mình mới thấy là trời ơi, những mạng xã hội lớn lớn cũng chịu làm.

[tiếng cười]

[Nguyễn Tuân]

Thì có lúc có tới hơn, đến hơn sáu mươi phần trăm thanh thiếu niên ở các nước như Ấn Độ và Indo á, sử dụng mạng, mạng xã hội hằng ngày nè để kết nối giải trí và thể hiện bản thân nè. Đó là theo báo cáo của các nghiên cứu của các, các công ty về bệnh mạng xã hội đó. Thì việc khi mà cấm, nếu mà các nước châu Á mà cấm và áp dụng tất cả các nước dưới mười sáu tuổi á, thì nó đúng nghĩa là một cái sự ảnh hưởng rất là lớn đến sức khỏe tâm thần phát triển. Tại vì á, vừa có thể tạo được, ngăn chặn những cái phát triển xấu, nhưng mà đồng thời nó cái mặt trái của nó là nó hạn chế tiếp xúc, tìm hiểu, tìm hỏi những cái mới. Theo cái cấm của mạng cho những người mà dưới mười sáu tuổi này á, thì đối với các em á, họ có cái nhận thức đó gọi là cái quyền coi là mình phải tham gia vào cái mạng, mình được quyền tìm hiểu.

[Nguyễn Tuân]

Thì theo khảo sát ở bên Mỹ á, thì họ nói á là bốn mươi phần trăm các vẻ vị thành niên á, coi cái đó là cái quyền của mình mà nó không có đồng ý đến cái chuyện mà cấm đắng á. Thì tôi nghĩ ở các nước châu Á và các em ở các nước khác thì nó cũng giống như vậy thôi. Nhưng mà khổ cái ở châu Á á, là nó có cái mối quan hệ gia đình là nó rất là theo cái truyền thống, theo thứ tự bậc cấp còn lại. Thì khi mà các em mà cảm thấy cái quyền của các em mà bị mất đi đó, thì nó sẽ vô hình trung nó tạo ra những mối quan hệ giữa cha mẹ con cái nó bị căng thẳng hơn, và nó có thể gây nên cái sự nổi loạn và chống lại cái sự thẩm đoán đó nữa. Đó. Thành ra đó là cái lệnh cấm á, thì nhiều khi giống như Ngọc vừa mới nói á, là nhiều khi mình chỉ cấm khoảng thời gian màn hình trong được bao lâu thôi, thay vì cấm cấm tuyệt đối không vào ở đâu hết. Thì đó là cái mà, mà làm ảnh hưởng đến, đến, đến các em nhiều khi mà hạn chế cái sự mà phản kháng cực đoan của các em.

[Xuân Ngọc]

Vâng, nói tới các em thì phải nói tới môi trường học tập, môi trường giáo dục. Vậy thì cái lệnh cấm này lợi hại ra sao cho việc học tập của thanh thiếu niên khu vực châu Á nói riêng và thế giới nói chung? Bởi vì chúng ta biết rằng trong cái thời đại mà mạng internet rồi AI phát triển như thế này mà thiếu các kết nối xã hội trên không gian mạng thì cũng là một thiệt thòi đấy ạ.

[Nguyễn Tuân]

Ừ đúng rồi đó Ngọc. Thực sự mà nói á, thì mình bây giờ mình mới thấy là mình ở như Melbourne hay là Sydney, hay những thành phố lớn á, thì thí dụ như không có mạng thì có rất là nhiều cái chỗ để đi để mà sinh hoạt, giải trí đúng không, coi phim này nọ đủ thứ. Nhưng mà nếu mà các trẻ em, các em mà ở những vùng sâu vùng xa hoặc là nhỏ nhất châu Á mà không có những cái điều kiện về mặt cơ sở vật chất và phương tiện giải trí khác đó, thì khi mà cấm cái đó là coi như các em bị cô lập hoàn toàn. Bây giờ mà không xài được mà chẳng lẽ mà không học, và nếu mà trong trường hợp mà muốn mà liên hệ và tâm sự với ai như thế nào đó thì coi như không còn được nữa, không còn cách nào hết. Thành ra nó đã bị hạn chế về những cái, cái, cái phương cách giải trí khác và phương cách để cho các em tiếp xúc. Thì về mặt giáo dục á, đó là cái mà nó giúp cho các em á, nếu mà có mạng xã hội là thực sự trên Youtube là, trên những ấy, nó có những cái kênh á, về giáo dục, về khoa học mà các em tự tìm hiểu.

[Nguyễn Tuân]

Nó giúp cho các em rất nhiều. Thì bây giờ nếu mà mình cấm đi những cái đó đó thì vô hình trung á là nó hạn chế cái kỹ năng tự tìm tòi sáng tạo của các em. Đó, đó là cái về mặt ảnh hưởng không tốt của cái giáo dục. Nhưng mà ngược lại đó, cái mặt tốt của cái cấm này là bây giờ các em thì vô học thì không bị hạn chế là cứ ngồi mà cứ lâu lâu check có ai nhắn tin cho mình hay không, đúng không? Hoặc là cứ vô rồi xong rồi ra cứ gọi điện này gọi điện kia hoặc là có những cái phong trào à mà xấu rồi bắt chước nhau này nọ đủ thứ thì đó là cái mà nó tách các em khỏi mạng xã hội. Nó bắt buộc các em phải nói chuyện trực tiếp với nhau. Mặc dù các em kết nối nhiều lắm đó, nhiều bạn bè lắm đó. Nhưng mà thực tế về mặt thể chất thì lại không có ai hết, toàn là kết nối trên mạng thôi. Nhưng mà thực chất con người với con người giết nhái nhau thì các em không có. Thì đó đó là một cái mà mặc lợi rất là lớn, đó là bắt buộc các em khi mà về giáo dục, đi học tiếp xúc lại là không còn trên mạng nữa mà phải là thực tế mặt đối mặt với nhau.

[Xuân Ngọc]

Vâng, đó cũng là kỹ năng mà tôi thấy rõ chứ không phải chỉ còn cảm nhận được đâu. Tôi đã thử rất nhiều những cái em nhỏ rồi, tầm từ mười, mười hai tuổi. Trong cách nói chuyện, trong cách đối ứng rồi cách ứng xử như thế nào trong từng tình huống cuộc sống ấy đã thấy khác so với thế hệ chúng ta ngày xưa nhiều lắm rồi đây anh Nguyễn Tuân ạ [cười].

[Nguyễn Tuân]

Đúng rồi, đúng rồi.

[Xuân Ngọc]

Nhiều khi các em không biết cách ứng xử trong một cái không gian hoặc ví dụ phòng ăn như thế nào, hoặc là trong cái bữa tiệc cụ thể nó như thế nào, hoặc là trong một cái tình huống trao đổi muốn đòi hỏi một cái gì đó, các em nó có cái gì nó rất là kỳ lạ. Không biết là vì chúng ta outdate hay là vì các em quá là quen với không gian mạng rồi, cái kiểu như vậy [cười].Vâng, nhưng mà

[Nguyễn Tuân]

Tôi cũng đồng ý với Ngọc, tôi cũng đồng ý là nhiều khi các em ở trên mạng nói chuyện với nhau nói dữ lắm, nhưng nhiều khi gặp mặt nhau, nhìn nhìn nhau giống như là ủa sao thấy tự nhiên nó không còn thoải mái nữa. Thành ra đó là một cái mà mình thấy rất là rõ ràng và tôi nghĩ là bất cứ một phụ huynh nào cũng cần biết ở châu Úc, châu Á, châu Âu, châu Phi, không cần biết nó đều là một cảm giác giống nhau.

[Xuân Ngọc]

Đúng như vậy. Vâng, như kiểu người lạ thoáng qua ấy. Bây giờ thì có lẽ chúng ta nói tới một khía cạnh khác, rõ ràng là không chỉ các nước châu Á mà trên thế giới này, cái không gian mạng xã hội nó đã trở thành một cái không gian để kiếm tiền dành cho mọi người nói chung và giới trẻ bây giờ rất là giỏi trong việc này. Phải khẳng định là như vậy. Các em tận dụng những không gian của mạng xã hội để mà quảng cáo rồi để mà làm những cái video từ đó nó viral và kiếm tiền rất là mạnh mẽ và tạo ra thị trường việc làm thực tế luôn, tăng trưởng rất là mạnh mẽ ở châu Á. Thế không biết là cái khía cạnh này anh nghĩ như thế nào?

[Nguyễn Tuân]

Đúng là thật sự mà nói mà các sở dĩ mà Youtube cho người ta coi free đâu bạn, không có gì mà free hết. [tiếng cười] Nếu nó có quảng cáo đúng không? Mà mình coi một clip trên Youtube, có chút xíu là lại có quảng cáo và nó tập trung vào cái thành phần dễ tụi nữa. Thì bây giờ, nếu như, nếu mà ở châu Á mình có thể nói đó, nếu mà cái lệnh cấm này áp dụng ở châu Á thì có thể làm gián đoạn một hệ sinh thái mà nhiều tỷ đô la trong các công ty, đối với ảnh hưởng đến các công ty công nghệ về doanh thu quảng cáo nè. Thậm chí nó sẽ ảnh hưởng đến cái thị trường việc làm và tăng trưởng tổng thể của cả quốc gia nữa. Chẳng hạn như là ở châu Á đó, thanh niên mà dưới hai mươi lăm tuổi là hơn một tỷ người, đó một con số khủng khiếp. Và thử nghĩ coi các công ty có một cái lượng khách hàng một tỷ người để quảng cáo thì cái doanh thu và ảnh hưởng của họ như thế nào?

[Nguyễn Tuân]

Thì cái mà đặc biệt á, giống nãy tôi trình bày á là các em ở cái tuổi vị thành niên á, ở châu Á là cái cái tỷ lệ mà tham gia mạng xã hội á, nó rất là cao. Đó. Thì bây giờ tui nói như vầy, chẳng hạn như vầy, tui nói sơ sơ đi nha. Ở toàn cầu á, các nền tảng mà để cho mạng xã hội nó kiếm khoảng mười một tỷ đô từ năm 2022, riêng ở nước Mỹ thôi nha. Đó, đúng không? Theo nghiên cứu của Trường Đại học Harvard. Còn ở châu Á á, với một cái dân số lớn và thanh niên hoạt động kỹ thuật lớn thì con số nó còn lớn gấp mấy lần. Chẳng hạn như Instagram á, họ kiếm được bốn tỷ đô từ cái người dùng từ mười ba đến mười bảy tuổi trên thế giới. Tiktok là khoảng hai tỷ, Youtube khoảng một tỷ. Đó, đó là tiền từ quảng cáo, từ trong doanh thu tập trung vào giới trẻ vị thành niên đó. Đó, đó là á-- Mà thậm chí là mình biết là ở châu Á đó hả, chín mươi phần trăm thanh niên sử dụng Youtube luôn, đó, hơn sử dụng mấy cái khác nữa. Khi nếu mà cái lệnh cấm này ra, nó sẽ thu hẹp phân khúc thị trường của các công ty mạng xã hội này.

[Nguyễn Tuân]

Thì những công ty chẳng hạn như khổng lồ như bây giờ, giống như Meta hoặc là Bytedance này là công ty mẹ của Tiktok á, nếu mà họ mà bị mất cái lượng khách hàng và người tiêu dùng khoảng tới mười sáu tuổi, từ mười sáu tuổi trở xuống á, thì á họ có thể thất thu hàng tỷ đô la về về về doanh thu, về quảng cáo. Đó. Nhưng mà nếu khi mà họ tự nhiên mất doanh thu thì sao? Thì vô hình chung á, nó cũng sẽ dẫn đến là các công ty đó bắt buộc phải giảm cái lượng người công nhân viên của mình, đó, và họ vô hình trung là họ không sẽ sẽ sẽ sẽ không có có có những giảm, mà họ ngưng, họ không còn tìm thêm những phát triển mới của lực lượng lao động trong cái ngành nghề của cái mảng đó. Đó. Đó là một trong những cái mà mặt tiêu cực đó, thì khi mà những công ty đó không tạo công ăn việc làm thì nó cũng sẽ ảnh hưởng đến mặt kinh tế của một quốc gia đó.

[Xuân Ngọc]

Vâng. Bây giờ thì cuối cùng chúng ta trở lại với Úc đi. Anh nghĩ sao về cái khả năng thành công của chính phủ Úc trong việc thực thi lệnh cấm này? Liệu rằng họ có thể kiểm soát được một cách gọi là hiệu quả hay không? Hay là sẽ lại mở ra một cái bài toán mới ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì cũng đúng nghĩa là tui tui thật sự mà nói thì mình cha mẹ đây, con cái đây, mà mình lực đây mà mình còn thua nữa thì huống hồ gì nhà nước người khác.

[tiếng cười]

[Nguyễn Tuân]

Mà trẻ em, mà trẻ em bây giờ nó rất là, nó nó rất là nhanh nhạy và nó tiếp xúc mà nó rất kĩ thuật công nghệ nó khá lắm. Mình chỉ là giống như là mình gọi là whack a mole vậy á, nó pop chỗ nào là mình pop, mình pop chỗ đó thôi chứ ra không ra được. Đó, thì tui mới đọc một bài báo ở ABC á, thì họ nói là trong lịch sử ngắn ngủi của cái mạng xã hội, mạng internet á, thường á là chính phủ và các luật lệ thường á là thua, vì tại vì nó không làm nổi với với các anh lớn về mặt về kỹ thuật và công nghệ. Và thường đó là sau một thời gian cũng chìm lại, quên lại. Đây. Nhưng mà thật sự mà nói cái thành công này á, nếu mà nước Úc mà thành công á, hoặc là thất bại, nó cũng sẽ là tạo ra một bài học lớn cho các nước khác.

[Nguyễn Tuân]

Thì đó, đó là để mà người ta rút kinh nghiệm. Khả năng lần này á, chính phủ Úc á, là họ kỳ vọng khả năng thành công rất là cao. Tại vì á, thứ nhất là nó có sự động tình về mặt chính trị có các đảng phái và đồng thời là của người dân, đó. Cái thứ hai nữa là họ phạt rất là nặng đối với các công ty mạng xã hội. Nếu mà không tuân theo á mà kiểm tra mà cái cái độ tuổi đó sẽ phạt đến năm mươi triệu đô, đó. Thành ra mặc dù mà cái cái cái: cái ngày hiệu lực tới còn ba ngày nữa nhưng mà một số công ty Meta và Tiktok đã bắt đầu đã xóa tài khoản [cười] dưới mười sáu tuổi ở nước Úc rồi. Đó họ bắt đầu họ làm rồi. Thì bây giờ á thì chính phủ cũng ráng tuyên truyền và nhấn mạnh với Úc là cái này không phải là cấm hoàn toàn mạng xã hội. Cái này chỉ là một số mạng xã hội thôi, còn những cái khác, những cái tốt thì vẫn là ok, không sao, để cho các em đừng có cảm thấy được là nó nó bị cô lập hoàn toàn.

[Nguyễn Tuân]

Theo các chuyên gia thì họ dự đoán thì đây là những thách thức mà nó nó Chính phủ Úc phải phải phải phải lường trước, phải lường trước đó là vấn đề kỹ thuật. Không có kỹ thuật công nghệ nào mà nó chính xác một trăm phần trăm hết trơn á. Thì chưa kể là một số em nó còn có thể biết rồi nó xài VPN, nó tạo tài khoản giả, nó mượn tài khoản người lớn để nó sập. Thành ra là những những cái cái kỹ thuật mà sinh trắc học này nọ đủ thứ AI gì thật sự mà nói thì nhiều khi nó cũng không có chính xác một trăm phần trăm. Cái thứ hai là nãy tui mới nói, nãy giờ tui nói không vài lần đó là phản ứng của các thành viên. Thực sự mà cái phản ứng này thì các thanh thiếu niên mà nói thực sự nhiều khi nó lớn lắm, đúng không? Mà nhiều khi nó phản ứng bằng cách nó quay qua những cái khác mà tệ hơn, chẳng hạn Telegram hay những cái khác á, nó tạo những hội nhóm riêng nữa nè, mình càng không vào mình càng không kiểm soát được. Thì theo cái tổ chức-- theo cái nghiên cứu của tổ chức

[Xuân Ngọc]

Murdock Children á thì họ nói cái lệnh cấm này nhiều khi nó không có giảm được thời gian màn hình đâu, nó chỉ nhờ các em thay vì vô chỗ này vô mạng này đi vô mạng khác thôi.

[cười]

[Nguyễn Tuân]

Chuyển dịch cái-cái rủi ro từ chỗ này qua chỗ khác, những cái rủi ro nhiều khi nó chưa chắc là giải quyết được, đó. Và cái thứ ba nữa là về áp lực kinh tế, cũng như mới nói đó, những công ty Big Techs đó họ lobby lớn lắm, đúng không? Khi mà họ mất doanh thu thì họ sẽ lobby này nọ đủ thứ. Nên thì họ, đây cũng là một cái nguồn thu của họ tại hiện tại và các em là một nguồn thu trong mấy chục năm về tương lai nữa, đó. Thành ra đó là, đó là cái mà áp lực về các công ty Big Techs đó cũng sẽ rất là lớn đối với chính phủ Úc.

[Nguyễn Tuân]

Thì có thể…nếu như mà nói về mặt xét về mặt cha mẹ, phụ huynh á thì hi vọng lần này là các em, điều lớn nhất là các em đừng có phản kháng mạnh quá mà lệnh cấm nó đập đồ đập đạc hoặc là bỏ đi nhiều khi cũng khổ đúng không? Thì cũng cũng hi vọng là các kỹ thuật và các công nghệ và các biện pháp mà Chính phủ Úc áp dụng này á, thì nó sẽ có hiệu quả và nó không làm cho các em bị sốc đó. Thì tôi cũng hi vọng về mặt cá nhân và hi vọng lần này cũng là hi vọng Chính phủ Úc sẽ thành công trong cái luật mới này.

[Xuân Ngọc]

Vâng, một lần nữa rất cảm ơn bình luận gia Nguyễn Tuân với phần bình luận đầy thú vị về một chủ đề rất là nhạy cảm trong thời điểm này. [cười]

[Nguyễn Tuân]

Xin cảm ơn chuyên gia và xin kính chào khán giả!

END OF TRANSCRIPT

Share
Follow SBS Vietnamese

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Vietnamese-speaking Australians.
Ease into the English language and Australian culture. We make learning English convenient, fun and practical.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service