Á châu Ngày nay: 'Từ tre đến tro' - Bài học đắt giá của Hồng Kông

Hundreds of people are still missing following the blaze at the towers of Wang Fuk Court housing estate is Hong Kong. Source: SIPA USA / Vernon Yuen

Á châu Ngày nay

View Podcast Series

Follow and Subscribe

Apple Podcasts

Spotify

Download (14.59MB)

Download the SBS Audio appAvailable on iOS and Android

Chỉ trong vài ngày cuối tháng 11 năm 2025, cả thế giới đã chứng kiến một bi kịch không tưởng: một vụ cháy kinh hoàng tại khu chung cư Hoành Phúc Uyển ở Hồng Kông đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 128 người và làm hàng trăm người bị thương hoặc mất tích. Đây là thảm họa cháy chung cư chết chóc nhất tại thành phố này kể từ sau Thế chiến thứ hai. Trong khi khói vẫn chưa tan hết trên các khung nhà cháy đen, câu hỏi nghiệt ngã được đặt ra: Tại sao một siêu đô thị hiện đại, biểu tượng của sự phồn thịnh châu Á, lại có thể để xảy ra một vụ cháy quy mô lớn và hậu quả khủng khiếp đến vậy? Câu trả lời không chỉ nằm ở một tia lửa hàn, mà là sự tích tụ nguy hiểm từ những truyền thống đã lỗi thời, những lỗ hổng trong luật pháp và áp lực đô thị quá tải.

Vụ cháy bùng phát vào khoảng 14 giờ 50 phút ngày 26 tháng 11 năm 2025, bắt đầu tại tòa nhà số 6 thuộc khu Hoành Phúc Uyển – một khu nhà ở trợ cấp được xây dựng từ thập niên 1980. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do tia lửa từ khâu hàn xì trong quá trình cải tạo mặt tiền đã bén vào giàn giáo tre và lớp lưới nhựa bao che bên ngoài.

Chỉ trong vòng chưa đầy 30 phút, ngọn lửa đã lan nhanh với tốc độ chóng mặt, nuốt chửng 6 tòa nhà lân cận, khiến tổng cộng 7 trên 8 khối nhà bị thiêu rụi hoàn toàn. Theo nguồn tin từ Cục Cứu Hỏa Hồng Kông, một chi tiết kinh hoàng là hệ thống báo cháy tự động của cả 8 tòa nhà đều được ghi nhận là không hoạt động hoặc không phát tín hiệu. Đến sáng ngày 29 tháng 11, con số tử vong chính thức là 128 người, 79 người bị thương, và hơn 200 người vẫn đang nằm trong danh sách mất tích.

Giàn giáo tre: "đường dẫn lửa" tử thần

Giàn giáo tre là một hình ảnh quen thuộc trên khắp các công trình xây dựng ở Hồng Kông, một biểu tượng văn hóa được UNESCO công nhận. Tuy nhiên, trong thảm họa này, giàn giáo tre đã trở thành "đường dẫn lửa" chết người.

Toàn bộ giàn giáo tại khu Hoành Phúc Uyển được dựng bằng tre truyền thống, bọc lưới nhựa màu xanh và tấm xốp polystyrene. Tất cả đều là vật liệu hầu như không có tính chống cháy. Khi ngọn lửa bùng lên, các thanh tre thẳng đứng đã tạo ra hiệu ứng ống khói cực mạnh, đẩy lửa và nhiệt độ bốc lên hàng chục mét chỉ trong vài phút. Lưới nhựa cháy chảy thành những giọt nhựa nóng chảy, rơi xuống các tầng dưới và tiếp tục gây cháy lan.

Các chuyên gia kiến trúc nhận định rằng chỉ cần gió cấp 4-5 là đủ để lửa "nhảy" từ khối nhà này sang khối nhà kia, bởi khoảng cách giữa các khối chỉ khoảng 20 mét. Đây chính là lý do khiến 7 khối nhà bị thiêu rụi gần như cùng một lúc, một điều chưa từng có tiền lệ.

Bốn lý do khiến giàn giáo tre tồn tại dai dẳng

Giàn giáo tre đã tồn tại hàng nghìn năm, nhưng tại sao đến năm 2025 nó lại gây ra hậu quả kinh hoàng đến vậy? Câu trả lời là: bản thân giàn giáo tre không thay đổi, nhưng thành phố đã thay đổi quá nhiều đến mức nó trở thành mối nguy chết người. Sự phổ biến của nó bắt nguồn từ bốn nguyên nhân cốt lõi:

Giá thành rẻ và cạnh tranh: Chi phí dựng một mét vuông giàn giáo tre chỉ bằng $1/4$ đến $1/6$ so với giàn giáo thép hệ thống châu Âu.

Phù hợp với địa hình chật hẹp: Đường phố Hồng Kông quá nhỏ hẹp (chưa tới 5-6 mét) khiến xe cẩu lớn không thể hoạt động. Tre nhẹ, dễ dàng vận chuyển và lắp đặt thủ công.

Tốc độ thi công vượt trội: Một đội thợ lành nghề có thể dựng xong mặt tiền một khối 30 tầng chỉ trong 4-5 ngày mà không cần bản vẽ chi tiết hay bu-lông, chỉ dùng dây nylon.

Yếu tố văn hóa và xã hội: Đây là một nghề thủ công truyền thống với khoảng 2.500 thợ chuyên nghiệp. Công đoàn mạnh và chính quyền các đời trước đã né tránh việc "đụng" vào nghề này vì sợ thất nghiệp hàng loạt và mất đi bản sắc văn hóa.

Tóm lại, giàn giáo tre sống sót không phải vì an toàn, mà vì nó rẻ, nhẹ, nhanh và gắn bó sâu sắc với đời sống kinh tế – xã hội. Nhưng khi thành phố mọc lên hàng nghìn khối nhà 30-40 tầng, mật độ dân cư tăng gấp 3-4 lần, và việc thi công diễn ra khi dân vẫn ở bên trong, sự "tiện lợi" của nó đã biến thành "tử thần".

Lỗ hổng chết người trong luật an toàn cháy nổ

Ngoài giàn giáo tre, vụ cháy đã phơi bày hàng loạt lỗ hổng nghiêm trọng trong tiêu chuẩn xây dựng và quản lý an toàn cháy của Hồng Kông:

Thiếu hệ thống phun nước tự động: Khu Hoành Phúc Uyển được xây dựng trước năm 1987, nên không bắt buộc phải lắp hệ thống phun nước tự động toàn bộ (sprinkler). Báo cáo kiểm toán năm 2023 cho thấy chỉ khoảng 70% các tòa nhà cũ tại Hồng Kông có hệ thống này hoạt động tốt.

Luật pháp lỏng lẻo: Luật An toàn Cháy cho các tòa nhà cũ chỉ yêu cầu chủ sở hữu "nâng cấp dần" khi có lệnh, nhưng việc này mang tính tự nguyện và kéo dài hàng chục năm do thiếu kinh phí và sự ép buộc pháp lý.

Gian lận vật liệu chống cháy: Việc kiểm tra vật liệu chống cháy gần như dựa vào tự khai của nhà thầu. Tại Hoành Phúc Uyển, nhà thầu đã khai man rằng tấm xốp polystyrene dễ cháy là "vật liệu chống cháy loại B1". Bộ trưởng An ninh Hồng Kông gọi đây là hành vi gian lận trắng trợn, cho thấy sự thiếu giám sát nghiêm ngặt từ cơ quan chức năng.

Áp lực đô thị và “bi kịch nhân văn”

Một yếu tố khác góp phần vào thảm họa là điều kiện sống chen chúc, đặc biệt là tình trạng căn hộ chia nhỏ (subdivided units) và số lượng lớn người già sống một mình.

Theo thống kê, gần 40% cư dân Hoành Phúc Uyển trên 65 tuổi, nhiều cụ sống một mình và đi lại khó khăn. Các căn hộ trung bình chỉ 40m² nhưng chứa 4-5 người, với hành lang chất đầy đồ đạc, xe đạp điện, và bình gas mini. Khi cháy xảy ra, hành lang nhanh chóng biến thành ống khói độc và cầu thang bị giàn giáo đổ sập chắn lối. Nhiều nạn nhân được tìm thấy ngay trong phòng ngủ vì không thể di chuyển.

Hiện tại, hơn 220.000 người Hồng Kông đang sống trong các căn hộ chia nhỏ chỉ 5-7m² mỗi người, không có lối thoát hiểm thứ hai, không thông gió. Báo cáo từ Oxfam Hồng Kông năm 2024 chỉ ra rằng những khu này chiếm tới 60% số ca tử vong do cháy trong 5 năm qua.

'Cơn ác mộng thẳng đứng' của lính cứu hỏa

Dù lực lượng cứu hỏa Hồng Kông phản ứng nhanh, chỉ 6-8 phút có mặt, họ đã phải đối mặt với một "cơn ác mộng dọc đứng" do kiến trúc cao tầng siêu mật độ:

Thiết bị hạn chế chiều cao: Xe thang chỉ với tới tầng 16-20, trong khi các tòa nhà ở Hoành Phúc Uyển cao 32 tầng. Áp lực bơm nước từ xe chữa cháy chỉ đẩy được lên khoảng tầng 30 nếu không có hệ thống tăng áp trong tòa nhà, mà các tòa cũ hầu như không có.

Lối vào bị phong tỏa: Khi giàn giáo tre đổ sập, hàng trăm tấn tre và sắt đã chắn hết đường vào cổng chính, buộc xe cứu hỏa phải đi vòng rất xa.

Nhiệt độ cực cao: Nhiệt độ bên ngoài mặt tiền lên tới hơn 500 độ C khiến lính cứu hỏa không thể tiếp cận từ bên ngoài.

Các chuyên gia quốc tế nhận định đây là kiểu cháy "không thể tiếp cận từ bên ngoài" điển hình của các thành phố siêu mật độ. Việc Hồng Kông chỉ có 2 xe thang cao 68 mét (lên được tầng 22-23), trong khi các đối thủ như Seoul (90 mét) và Singapore (101 mét) đã đầu tư tốt hơn, cho thấy sự chậm trễ trong việc nâng cấp thiết bị.

Thay đổi là mệnh lệnh sống còn

Vụ cháy Hoành Phúc Uyển không chỉ là một thảm họa, mà là hồi chuông cảnh tỉnh cuối cùng cho một thành phố đã quá tải. Nỗi đau quá lớn đã tạo ra một áp lực xã hội chưa từng có. Chỉ trong 48 giờ sau vụ việc, hơn 300.000 chữ ký đã được gửi tới văn phòng Trưởng đặc khu, và một cuộc khảo sát cho thấy $87\%$ người dân ủng hộ cấm giàn giáo tre ngay lập tức.

Chính quyền hiện đang lên kế hoạch cho một loạt giải pháp mang tính lịch sử:

Cấm tre và trợ cấp chuyển nghề: Cấm tuyệt đối giàn giáo tre đối với các công trình có người ở cao trên 6 tầng, và chuyển sang giàn giáo kim loại chống cháy, kèm theo trợ cấp chuyển nghề cho 2.500 thợ tre.

Nâng cấp bắt buộc: Sửa đổi Luật An toàn Cháy, biến việc nâng cấp an toàn thành bắt buộc có thời hạn (3-5 năm) đối với tất cả tòa nhà xây trước năm 1990, đi kèm với quỹ hỗ trợ $10$ tỷ HKD từ chính phủ.

Đầu tư thiết bị và công nghệ: Mua thêm xe thang trên 90 mét, xe cứu hỏa áp lực cao và huấn luyện đội chữa cháy bằng drone và robot.

Giải quyết nhà chật: Lập quỹ $20$ tỷ HKD để xóa bỏ 50.000 căn hộ chia nhỏ nguy hiểm nhất.

Giám sát độc lập: Thành lập “Ủy ban An toàn Cháy Đô thị” độc lập, có quyền kiểm tra đột xuất và xử phạt nặng.

Khi nỗi đau đủ lớn, thay đổi sẽ đến nhanh hơn chúng ta nghĩ. Giờ đây, truyền thống buộc phải nhường chỗ cho sự sống còn của hàng triệu cư dân Hồng Kông.

Những điểm cần biết:

128 người chết: Con số thương vong chính thức (tính đến 29/11/2025) tại khu chung cư Hoành Phúc Uyển.

Nguyên nhân: Tia lửa hàn bén vào giàn giáo tre và lưới nhựa bao che bên ngoài.

"Đường dẫn lửa": Giàn giáo tre tạo hiệu ứng ống khói, đẩy lửa lan nhanh chưa từng thấy qua 7 khối nhà.

Yếu tố xã hội: Tre rẻ, nhẹ, nhanh, và là nghề truyền thống, nhưng đã lỗi thời với kiến trúc cao tầng.

Lỗ hổng luật pháp: Tòa nhà cũ không bắt buộc có hệ thống phun nước (sprinkler); Luật An toàn Cháy lỏng lẻo.

Bi kịch nhân văn: Tình trạng căn hộ chia nhỏ và người già sống một mình làm giảm khả năng thoát nạn.

Hạn chế cứu hỏa: Xe thang chỉ với tới tầng 16-20, không đủ cho nhà 32 tầng.

Thay đổi lớn: Chính quyền cam kết cấm giàn giáo tre, nâng cấp an toàn bắt buộc cho nhà cũ, và mua xe thang lớn hơn.

Á châu Ngày nay

Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese

Nghe SBS Tiếng Việt trên ứng dụng miễn phí SBS Audio, tải về từ App Store hay Google Play

Phần "Transcript" do AI tạo ra. Đọc thêm về việc SBS sử dụng AI: https://www.sbs.com.au/aboutus/sbs-guiding-principles-for-use-of-ai/

Transcript

[Xuân Ngọc]

Tạp chí Á châu Ngày Nay cùng Xuân Ngọc và Nguyễn Tuân. Trở lại cùng quý vị rất là hân hạnh để chúng ta cùng nhau đến với những thông tin, những sự kiện lớn tại khu vực châu Á. Và ngày hôm nay không đâu khác, chắc chắn chúng ta phải đến với Hồng Kông rồi. Lần đầu tiên xin kính chào anh Nguyễn Tuân tham gia với chương trình ạ.

[Nguyễn Tuân]

Ờ, xin chào Xuân Ngọc và xin chào quý thính giả! Vâng, thưa anh Nguyễn Tuân và quý thính giả. Như vậy, chúng ta thấy là chỉ trong có vài ngày qua thôi, mà cả thế giới đều phải bàng hoàng trước vụ cháy kinh hoàng tại chung cư Hoành Phúc Uyển ở Hồng Kông, rồi khu Đại Bộ đó. Nó khiến cho tới thời điểm này là ít nhất một trăm hai mươi tám người thiệt mạng, và chúng ta được biết là còn khoảng hai trăm người còn mất tích nữa và số phận của họ thì chúng ta chưa thể biết được. Rất có thể con số thiệt mạng sẽ còn tăng lên nữa trong những giờ tới đây. Và phải nói đây là một cái vụ cháy chung cư gây thiệt hại về nhân mạng nhiều nhất tại Hồng Kông kể từ sau Đệ Nhị Thế chiến. Vậy thì trước hết, anh Nguyễn Tuân có thể tóm lược lại những diễn biến chính mà chúng ta cần phải biết về cái vụ cháy này ạ? À, đúng rồi đó Ngọc.

[Nguyễn Tuân]

Vụ cháy này nó bùng phát vào khoảng hai giờ năm mươi chiều ngày hai mươi sáu tháng mười một năm hai mươi lăm, tại cái tòa nhà số sáu của cái khu Hoành Phúc Uyển nè. Cái khu này là cái khu nhà ở trợ cấp được xây dựng từ những năm tám mươi, thành ra cũng cũ rồi. Thì nguyên nhân ban đầu được xác định là do tia lửa từ công tác hàng trong quá trình cải tạo mặt tiền á, đã bắt vào dàn, cái cái dàn giáo tre và cái lớp lưới nhựa bao che bên ngoài. Thì đúng là đồ nhựa mà, với lại gỗ mà, thì chỉ chỉ trong vòng ba mươi phút thôi, lửa nó đã lan sang sáu tòa nhà khác. Tổng cộng là bảy trên tám tòa nhà đã bị thiêu rụi hoàn toàn. Thì theo nguồn tin từ Cục Cứu Hỏa Hồng Kông á, thì hệ thống báo cháy tự động của cả tám tòa nhà thì thật á, thì điều không may là đều không hoạt động hoặc là không phát tín hiệu. Đến sáng ngày hai mươi chín tháng mười một, con số tử vong chính thức là khoảng một trăm hai mươi tám người thì bảy mươi chín người bị thương và hơn hai trăm người vẫn đang được liệt vào danh sách đã mất tích.

[Xuân Ngọc]

Vâng như vậy là ít nhất một trăm hai mươi tám người thiệt mạng và chỉ trong một khu chung cư thôi. Rõ ràng con số này nó gây sốc anh ạ. Và bây giờ thì rõ ràng người ta sẽ thắc mắc thôi, tại sao một thành phố hiện đại như Hồng Kông, một trung tâm mà đã từng là viên ngọc của khu vực châu Á lại để xảy ra một thảm họa như vậy? Phải chăng như hiện nay người ta đang bàn tán đến chuyện cái giàn giáo tre và cái giàn giáo tre thì cũng phải chia sẻ thêm với quý vị đó là nó xuất hiện, nó trở thành một giai thoại về văn hóa của Hồng Kông chứ không phải là chỉ đơn giản là trong lĩnh vực xây dựng đâu. Quý vị xem phim Hồng Kông từ suốt những thập niên đầu tiên của những năm chín mươi là đã rất quen thuộc với giàn giáo bằng tre này rồi. Vậy thì anh giải thích như thế nào về vai trò của giàn giáo tre ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì đúng rồi đó. Thật sự giống như anh em mình mà tuổi trẻ lớn lên, coi phim Hồng Kông, kiếm hiệp xã hội đen là thấy giàn giáo tre [cười] rất là nhiều, nhất là Jackie Chan đúng không? Mấy cái phim hành động ở đó, độ giàn giáo tre khắp nơi. Thì bây giờ nó, cái giàn giáo tre này nó đã tồn tại ở Hồng Kông ngàn nghìn năm rồi mà thậm chí nó còn được Unesco công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể năm 2014. Đó, thì bây giờ tại sao bây giờ nó tới năm nay thì mới gây ra thảm họa khủng khiếp như vậy? Thì câu trả lời nằm ở chỗ là cái bản thân cái giàn giáo tre nó không có thay đổi cách thức, cái cách làm việc, cái mục đích của nó không có thay đổi. Nhưng mà cái thành phố mà nó phục vụ, nó đã thay đổi quá nhiều đến mức là bây giờ cái giàn giáo tre đã trở thành một cái mối nguy hiểm trên người. Đó, thì bây giờ trước hết mình nói lý do là tại sao cái giàn giáo tre này nó lại rất là phổ biến ở Hồng Kông như vậy? Thì nó có bốn cái nguyên nhân lớn, thì nó đan xen giữa kinh tế, địa hình, tốc độ và văn hóa. Thì thứ nhất á, là giàn giáo tre là giá thành nó rất là rẻ và rất là cạnh tranh. Thì theo báo cáo năm 2024 của Hội đồng Xây dựng Hồng Kông á, thì chi phí xây dựng một mét vuông của giàn giáo tre chỉ khoảng từ tám mươi đến một trăm hai mươi đô la Hồng Kông thôi, trong khi cái giàn giáo bằng thép thì hệ thống của châu Âu cao tới gấp bốn đến sáu lần lận.

[Nguyễn Tuân]

Cái thứ hai á là cái giàn giáo tre này nè, nó phù hợp tuyệt đối với cái địa hình mà chật-- đô thị chật hẹp của Hồng Kông. Một số đường phố ở Hồng Kông chỉ có bề ngang, nó chỉ có khoảng năm đến sáu mét thôi. Mà làm sao mà cái xe cẩu mà năm mươi tấn mà nó đi vào được. Đó, rồi xong một cái than tre thì nó dài khoảng chừng sáu mét thì chừng năm đến mười ký thì chỉ cần hai anh thợ thôi là có thể khiêng được vào rồi. Còn cái mấy cái giàn giáo thép á thì phải dùng cẩu, mà cẩu thì bây giờ xe cẩu nó đậu ở đâu, nó để ở đâu bây giờ? À, cái thứ ba đó là tốc độ thi công của cái giàn giáo tre này nó rất là nhanh. Chỉ cần một đội từ bốn đến năm thợ tre lành nghề thôi á, là nó có thể xây xong, dựng xong cái mặt tiền ba mươi tầng chỉ trong bốn mươi năm ngày à. Mà không có cần phải bản vẽ chi tiết, không cần phải bu lông, ốc vít hay là không cần. Chỉ cần có dây ni lông nó buộc lại mấy cái cây tre đó là xong rồi. Trong khi cái giàn giáo thép á thì nó phải đo đạc chuẩn từng mi li mét, rồi lắp ốc, rồi lắp bu lông, ốc vít rồi mất thời gian rất là nhiều. Cái thứ tư á là cái yếu tố văn hóa xã hội. Mà cái này cũng quan trọng lắm nè. Tại vì á là, cái nghề giàn giáo tre là một trong những nghề truyền thống cuối cùng còn lại của Hồng Kông.

[Nguyễn Tuân]

Hiện nay nó khoảng hai ngàn năm trăm thợ chuyên nghiệp, nhiều gia đình làm từ bốn, khoảng bốn đời rồi thì thu nhập của họ khá cao nữa, cho nên là cái công đoàn của họ rất là mạnh. Đó, thành ra cái giàn giáo tre này tóm lại á là sống được là không phải là vì nó an toàn mà là vì nó rẻ, nhanh, gọn và nó có cái truyền thống sâu sắc về gắn với đời kinh tế, xã hội của thành phố. Đó, thì cũng nói thêm á là khoảng bốn mươi, năm mươi năm về trước sở dĩ giàn giáo tre này nó ok thế là tại vì mấy cái nhà cao tầng chỉ chừng mười đến mười lăm tầng thôi, mật độ dân cư thấp và hầu như là thi công thì thì thì khâu dân không có đông. Nhưng mà kể từ thập niên chín mươi trở đi thì Hồng Kông đã mọc lên hàng nghìn gói nhà ba mươi đến bốn mươi tầng. Dân số trong chung cư tăng từ bốn, à, tới ba đến bốn lần. Mà lúc sửa chữa lại thi công nó thì có nghĩa là vừa sửa chữa mà vừa có dân vẫn còn ở ở trong đó, đó, và bao kín lại mặt tiền. Thì cái này nó gọi nó, cái này nó trở thành tiện lợi thì bỗng trở thành cái tử thần rồi đúng không? Theo Reuter thống kê đó, chỉ riêng năm hai mươi lăm thôi là đã có bốn vụ cháy liên quan đến giàn giáo tre rồi, gấp đôi so với năm trước. Thì vụ cháy lần này có thể nói là, là giọt nước cuối cùng làm tràn ly thì tôi nghĩ lần này là Hồng Kông phải thay đổi rồi.

[Xuân Ngọc]

Quý thính giả đang theo dõi Tạp chí Á châu ngày nay cùng với Xuân Ngọc và Nguyễn Tuân.

[nhạc nền]

[Xuân Ngọc]

Gian giáo tre là thứ mà chúng ta dễ nhìn thấy trong cái vụ cháy này và những cái lần trước như anh Nguyễn Tuân vừa mới thống kê từ cái nguồn Reuters. Nhưng mà rõ ràng là nó không thể nào chỉ là một vấn đề được. Tôi đoán rằng là với những cái sự thay đổi nhất định trong việc quản lý hoặc là thiếu quản lý thì những cái tiêu chuẩn xây dựng hay là quản lý về an toàn cháy nổ chẳng hạn, với một cái đô thị lớn như Hồng Kông và nhà cứ san sát sát như thế, chắc chắn nó phải có một cái vấn đề gì chứ ạ.

[Nguyễn Tuân]

Đúng rồi đó thì Ngọc cũng thấy mình mà mình mà nhìn trên truyền hình hay là những ai đã đến Hồng Kông rồi thì thấy trời đất ơi đất chật người đông, mà nhà cao khắp nơi, đường nhỏ xíu thì rõ ràng là cái tiêu chuẩn an toàn mỗi lần có tai nạn xảy ra nó như thế nào, thì nó có nhiều lỗ hổng lắm. Thì thứ nhất á là cái khu Hoành Phúc Uyển này được xây dựng từ năm khoảng tám tư đến tám bảy, nó thuộc nhóm công trình trước năm tám mươi bảy. Có nghĩa là á nó không có bắt buộc phải lắp cái hệ thống phun nước tự động trong toàn bộ của tòa nhà. Thì theo báo cáo kiểm toán của Cục Bảo hoả năm hai mươi ba đó thì chỉ khoảng bảy mươi phần trăm các tòa nhà cũ tại Hồng Kông có hệ thống phun nước tự động vẫn hoạt động tốt. Đó.

[Nguyễn Tuân]

Cái lỗ hổng thứ hai á là cái luật an toàn cháy cho các tua-- các-các tòa nhà cũ đó, chỉ yêu cầu chủ sở hữu nâng cấp dần thôi, có nghĩa làm từ từ, đó, nhưng mà việc này mang tính tự nguyện và kéo dài hàng chục năm vì á nó không có-- vì thiếu tiền và thiếu sự ép buộc a pháp lý. Và cái thứ ba nữa là việc kiểm tra vật liệu chống cháy gần như dựa vào tự khai của nhà thầu. Thì tại cái khu Hoành Phúc Uyển này, dù đã có mười sáu lần kiểm tra trước đó rồi, từ năm hai bốn đến năm hai lăm á, thì không lần nào phát hiện cái tấm xốp polystyrene dễ cháy như nhà thầu khai man là vật liệu chống cháy loại bệt một. Thì theo ông Christian, thì Bộ trưởng An ninh Hồng Kông, đây là một cái hành vi gian lận rất là cắn rình.

[Xuân Ngọc]

Vâng, và chúng ta khi mà nói tới chung cư Hồng Kông thì tôi vẫn còn nhớ là câu chuyện của một người bạn đã ở Hồng Kông, có lẽ phải đến chục năm lại cùng với chồng lại thì chị cũng có chia sẻ rằng là không phải là chỉ giá nhà nó đắt đâu mà nó nhỏ xíu, xíu, xíu. Đấy là có điều kiện, đấy tức là giá thuê rất là cao, bỏ tiền rất là nhiều để thuê nhà rồi đấy thì mới được một căn tương đối là tạm chịu được, bởi vì nó rất là nhỏ. Thế còn những cái người mà chúng ta biết là người lao động từ Trung Quốc đại lục qua chẳng hạn, rồi ngay cả những người bản địa Hồng Kông, những cái căn nhà, những cái căn hộ của họ lại bị chia nhỏ, nhỏ, nhỏ, nhỏ ra. Và cái yếu tố về xã hội Hồng Kông nữa tức là già hóa rất là nhiều. Những cái điều này nó có ảnh hưởng đến câu chuyện cái vụ cháy này không ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì thật sự mà nói đây là một cái yếu tố à mà dân văn rất là đau lòng. Thì theo thống kê dân số năm hai mươi mốt á thì gần bốn mươi phần trăm cái, cái, cái khu, cái cư dân ở cái khu tòa nhà mà Hoành Phúc Uyển này là trên sáu mươi lăm tuổi, nó cao hơn rất nhiều so với mức trung bình của Hồng Kông. Thì nhiều cụ sống một mình đi lại khó khăn. Các căn hộ trung bình chỉ khoảng chừng bốn chục mét vuông thôi nhưng mà ở tới bốn đến năm người. Hành lang thì chất đầy đồ xe đạp điện, bình gas mini chẳng hạn, thì khi mà xảy ra cháy á, hành lang biến thành một cái ống khói độc. Cầu thang á, thì bị giàn giáo đổ sập chắn lối. Rồi à theo nhân viên viên cứu hỏa kể lại á là á rất nhiều nạn nhân á được tìm thấy ngay trong phòng ngủ vì không thể di chuyển ra ngoài. Đó, thì ngoài ra cái khu này thì thật sự mà nói ở ngoài ra là có hơn có khoảng hơn hai trăm hai chục nghìn người Hồng Kông đó đang sống trong các căn hộ mà chia nhỏ chỉ từ năm đến bảy mét vuông cho một người thôi, không có lối thoát hiểm thứ hai, không thông gió. Thì à theo báo cáo của tổ chức Oxfam Hồng Kông vào năm hai mươi tư á thì những khu này á mà kiểu mà chia nhỏ như vậy chiếm tới sáu mươi phần trăm số ca tử vong do cháy trong năm năm qua.

[Xuân Ngọc]

Vâng, bây giờ thì chúng ta nói tới cái khía cạnh về cứu hỏa đi, bởi vì là chắc là anh Nguyễn Tuân và quý thính giả, những người nào mà thích xem phim Hồng Kông thì vẫn còn nhớ là rất nhiều những bộ phim Liệt Hỏa Anh Hùng, rồi là Lính cứu hỏa xuất kích. [cười]

[Nguyễn Tuân]

[cười]

[Xuân Ngọc]

Rất là nhiều bộ phim cho thấy là họ là những cái lực lượng rất là chuyên nghiệp và phải thực sự là giỏi và được đầu tư rất là mạnh mẽ. Thế thì lần này họ biểu hiện như thế nào mà có vẻ như là cái việc chữa cháy nó không được hoàn hảo cho lắm ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì, thì, thì thật sự mà nói thì đúng là họ phản ứng rất là nhanh. Chỉ đội cứu hỏa là chỉ có sáu mươi tám phút là có mặt thôi. Nhưng mà [cười khẩy] rất tiếc là họ đối mặt với lần này là một cơn ác mộng về-- gọi là ác mộng dọc đứng á.

[Xuân Ngọc]

Dạ.

[Nguyễn Tuân]

Thì nhất là cái gì, xe than á chỉ tới tầng mười sáu đến hai mươi thôi, trong khi cái tòa nhà ở khu Hoành Phúc Uyển này lại cao đến ba mươi hai tầng.

[Xuân Ngọc]

[Nguyễn Tuân]

Cái thứ hai á là áp lực bơm nước từ xe chữa cháy chỉ đẩy lên được khoảng tầng mười ba thôi. Nếu như không có hệ thống tăng áp ở trong tòa nhà. Nhưng mà các cái tòa nhà cũ này thì lại không có hệ thống tăng áp. Đó. Cái thứ ba nữa là khi mà giàn giáo tre mà nó đổ sập á thì hàng trăm tấn tre và sắt chắn hết đường vào cổng chính á, làm cho xe cứu hỏa phải đi vòng rất là xa. Và cái thứ tư là những cái cháy mà trời ơi, nhiệt độ bên ngoài mặt tiền lên đến năm trăm độ, không có lính cứu hỏa nào mà có thể tiếp cận được cái đường bên ngoài. Thì theo ông Jack Murphy, chuyên gia chữa cháy cao tầng ở Mỹ đó, đây là cái kiểu cháy-- ổng nói là đây là kiểu cháy không thể tiếp cận được từ bên ngoài, là điển hình của các thành phố siêu mật độ. Thì-thì điều rất tiếc là hiện tại ở Hồng Kông hiện chỉ có hai xe than á là cao sáu mươi bảy mét thôi, là có nghĩa là chỉ lên được tới tầng hai mươi hai, hai mươi ba thôi. Trong khi ở Seoul có xe lên chín mươi mét và Singapore có xe một trăm lẻ một mét lận. Đó.

[Xuân Ngọc]

Vâng, rất là thảm khốc và cũng cho thấy rằng là phim với đời thật là khác nhau hoàn toàn quý vị nhá. Đó, đó là một cái kinh nghiệm.

[nhạc nền của chương trình]

[Xuân Ngọc]

Quý thính giả đang theo dõi tạp chí Á Châu ngày nay cùng với Xuân Ngọc và Nguyễn Tuân.

[nhạc nền của chương trình]

[Xuân Ngọc]

Tôi quan sát những cái việc chữa cháy trong cái vụ này á thì nhận thấy rằng là trong thời đại hiện nay người ta bắt đầu dùng drone rất là nhiều rồi, đã thấy những cái drone của Trung Quốc ấy đưa ra những cái phương án chữa cháy cho các chung cư rất là hiệu quả. Tất nhiên là trên, trên những video quảng cáo mà thôi. Rất có thể đây sẽ là một giải pháp cho tương lai đối với các đô thị không phải là chỉ Hồng Kông đâu, mà đô thị hiện nay thì chung cư nó là một phần của đời sống rồi. Vậy thì thưa anh Nguyễn Tuân, sau cái thảm họa này thì chính quyền và xã hội Hồng Kông họ có phản ứng như thế nào hiện tại? Và tương lai thì họ cần phải có những bước đi như thế nào để mà tránh lặp lại cái bi kịch đau thương này ạ?

[Nguyễn Tuân]

Đúng rồi, rồi thì hiện tại bây giờ đó thì nó có khoảng sáu nhóm giải pháp lớn là bị dựa trên các khuyến nghị của các chuyên gia quốc tế và những, và, và những gì chính, chính quyền đã hứa đó. Thì thứ nhất á là á, cấm tuyệt đối giàn giáo tre đối với các công trình mà có người ở mà đặc biệt là cao trên sáu tầng. Thì chuyển sang cái giàn giáo kim loại chống cháy là kèm theo là phải trợ cấp chuyển nghề cho khoảng hai trăm năm ngàn, trăm nghìn thợ tre hiện tại. Thì cái trưởng khu đặc lý, á, khu trưởng trưởng đặc khu Lý Gia Siêu á đã tuyên bố sẽ họp bàn cái vào cái việc này vào tuần tới, đó. Cái thứ hai á là á, sửa đổi ngay cái luật an toàn cháy, là biến việc nâng cấp bắt buộc thành bắt buộc có thời hạn. Thì có nghĩa là phải có, phải, phải giao ra cái thời hạn mà khi nào thì nâng cấp xong mới được chứ không thôi mấy anh này cứ lần lượt quá. Đó và đồng thời là cũng kèm theo cái quỹ hỗ trợ khoảng chừng mười tỷ đô la Hồng Kông từ chính phủ. Rồi cái thứ ba á là bắt buộc lắp cái hệ thống phun nước tự động và hệ thống báo cháy thông minh là có kết nối trực tiếp với trung tâm ba sáu chín giống như là [tiếng chuông kêu] Triple Zero ở bên Úc vậy đó cho một trăm phần trăm cái, cái chung cư cụ.

[Nguyễn Tuân]

Thì chi phí có thể chia theo tỉ lệ là khoảng năm mươi phần trăm chính phủ hỗ trợ, ba mươi phần trăm là chủ nhà và quỹ bảo trì là khoảng hai mươi phần trăm. Cái thứ tư á là giải quyết cái, cái, cái vấn đề nhà chật nè. Đó thì lập quỹ khoảng hai mươi tỷ đô Hồng Kông để mà, đô la Hồng Kông để mà xoa bó khoảng năm mươi ngàn căn hộ chia nhỏ có nguy, à, có nguy cao á về cháy nổ trong năm, trong năm năm. Đồng thời á là xây thêm khoảng ba mươi ngàn căn nhà công á, xã hội đó, nhỏ cho những cái người già và sống một mình. Đó. Cái vân-- cái, cái thứ năm á là nâng cấp thiết bị chữa cháy, mua thêm ít nhất khoảng mười xe tăng than ờ chữa cháy lên đến khoảng chín mươi mét để mà xe cứu hỏa áp lực cao và huấn luyện đội chữa cháy bằng drone nè, rồi robot giống như Nhật Bản và Hàn Quốc đang làm. Và cái thứ sáu á là thành lập ủy ban an toàn cháy đô thị độc lập, có quyền kiểm tra đột xuất nè, xử phạt nặng và công khai cái danh sách đen những cái nhà thầu mà vi phạm để tránh tình trạng tự khai, tự chịu trách nhiệm như là hiện nay.

[Xuân Ngọc]

Vâng, tất cả những cái điểm đó nghe nó rất là lý tưởng. Liệu anh thấy rằng nó có thực sự phù hợp hoặc là thực sự nó khả thi trong cái bối cảnh Hongkong như bây giờ không ạ?

[Nguyễn Tuân]

Thì, thì thật sự mà nói thì ai mà coi trên đài mới thấy là cái, cái cháy và người dân xung quanh người ta đau khổ á thì phải nói là rất là đau lòng. Thì có thể nói lần này là áp lực xã hội ở Hongkong nó rất là lớn và khủng khiếp. Thì theo khảo sát của Đại học Hongkong vào ngày hai mươi tám ngày tháng mười một đó, thì tám mươi bảy phần trăm người dân á là họ ủng hộ là cấm cái giàn giáo tre ngay lập tức. Đó rất là cao. Chín hai phần trăm á là đồng ý tăng thuế nhẹ để có quỹ nâng cấp an toàn cháy và hơn ba trăm ngàn chữ ký đã được gửi tới văn phòng trưởng đặc khu chỉ trong vòng bốn mươi tám giờ. Thật phải nói là khi mà nỗi đau mà đủ lớn á thì thay đổi nó sẽ đến nhanh hơn chúng ta nghĩ. Cái vụ cháy ở cái khu Hoành Phúc Uyển này không chỉ là thảm họa mà nó còn là một hồi chuông cảnh tỉnh cuối cùng cho một cái, cái thành phố mà đã quá tải như Hongkong.

[Xuân Ngọc]

Vâng, một cụm từ tôi rất tâm đắc. Vâng, một thành phố đã quá tải. Cảm ơn anh Nguyễn Tuân rất là nhiều tham gia vào chương trình ạ.

[Nguyễn Tuân]

Ờ, xin chào anh Ngọc và xin chào quý thính giả.

END OF TRANSCRIPT