Mặc cho lệnh cấm săn bắt cá voi trên toàn cầu đã được áp dụng trong suốt 30 năm qua, nhưng một điều khoản miễn trừ vẫn cho phép Nhật Bản săn bắt cá voi với mục đích mà họ gọi là ‘nghiên cứu khoa học’.
Nhưng nay cộng động quốc tế, với sự dẫn đầu của Úc và New Zealand đang siết chặt kẽ hở này.
Tại Ủy ban Cá voi quốc tế, ủy viên đến từ New Zealand, Amy Laurenson, cho hay, hai quốc gia Úc và New Zealand đang làm việc chặt chẽ với nhau về vấn đề này.
“Chúng tôi cùng các ủy viên của Úc đang làm việc hết sức để đạt được một sự thống nhất với Nhật, và phía nước Nhật cũng đã nắm được điều này qua phát biểu của họ trước toàn thể Ủy ban. Nhật Bản đã có ý kiến đi ngược lại với nguyên tắc chung, do đó Ủy ban phải có vai trò xem xét lại những đề nghị yêu cầu được cấp phép đặc biệt của Nhật Bản.”
Tại cuộc họp của Ủy ban Cá voi quốc tế, cơ quan ban hành các điều luật về cá voi, được tổ chức ở Slovenia, nhiều quốc gia đã bỏ phiếu ủng hộ quyết định của ủy ban, theo đó buộc Nhật Bản phải làm rõ mục đích việc săn bắt cá voi của nước này.
Kể từ khi lệnh cấm săn bắt cá voi được ban hành, Nhật Bản đã đánh bắt 15,000 con cá voi.
Bà Amy Laurenson, ủy viên New Zealand, nói rằng quyết định của Ủy ban là rất quan trọng.
“Đây mới là một bước tiến nhỏ, nhưng quyết định này của Ủy ban sẽ giúp củng cố thêm tiến trình mà chúng tôi đang theo đuổi. Theo đó, chúng tôi đã có một cuộc thảo luận đầy triển vọng. Quyết định này cũng giúp cho các ủy viên khác dễ dàng trong việc hiểu các thông tin kỹ thuật về nghiên cứu khoa học, từ đó có sự xem xét toàn diện về chương trình săn bắt cá voi của Nhật.”
Ủy ban Cá voi quốc tế đã có quyết định yêu cầu Nhật Bản phải làm đưa ra bằng chứng của mục đích nghiên cứu khoa học trong việc đánh bắt cá voi.
Phía Nhật, tất nhiên, đã bỏ phiếu chống.
Bộ trưởng Môi trường của Úc, ông Josh Frydenburgh, trả lời phỏng vấn đài ABC đã thừa nhận rằng biện pháp cuối cùng cũng chưa chắc ngăn được Nhật Bản tiếp tục việc săn bắt cá voi.
“Hồi năm ngoái, Nhật đã đánh bắt 333 cá voi Minke ở vùng biển phía nam, và tất cả những hành động của Nhật đã cho thấy họ sẽ tiếp tục thực hiện những chương trình nghiên cứu khoa học như vậy.
“Tuy nhiên áp lực từ phía quốc tế đang gia tăng, họ cho rằng các hoạt động về mặt khoa học kỹ thuật đã bảo đảm rằng, vệ tinh và các trạm thông tin dưới nước đã cho phép sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học mà không gây chết chóc. Các phương pháp này có thể đưa ra những thông tin và số liệu cần thiết cho các nhà khoa học, giúp họ trong việc nghiên cứu các sinh vật mà không cần giết hại chúng.”
Phán quyết của Ủy ban Cá voi quốc tế chưa có hiệu lực trong mùa săn cá voi năm nay, nhưng sẽ có hiệu lực trong tương lai.
Hai năm trước đây, tòa án cấp cao nhất của Liên Hiệp Quốc đã phán quyết nước Nhật đã không thực hiện cuộc nghiên cứu khoa học nào, và họ yêu cầu Nhật dừng ngay chương trình này; nhưng Nhật Bản lại tiếp tục việc đánh bắt cá voi thường niên ngay vào năm sau.
Ông Nicolas Entrup, đại diện nhóm OceanCare, một nhóm hoạt động vì môi trường, đã giải thích.
“Điều này có nghĩa là họ sẽ thiết lập một quy trình đánh giá mới và rà soát lại việc đánh bắt cá voi được cấp phép đặc biệt của Nhật. Cũng giống như các tiến trình khoa học khác, họ thiết lập một nhóm đánh giá, trong đó Nhật không được tham gia chính thức mà chỉ tham gia với tư cách là phía quan sát.”
Biện pháp này không có ràng buộc về mặt pháp lý.
Từ nhiều năm nay, Nhật Bản vẫn một mực theo đuổi việc đánh bắt cá voi, hoạt động bị các nhà bảo tồn chỉ trích gay gắt. Tokyo tuyên bố họ đánh bắt cá voi nhằm mục đích nghiên cứu khoa học nhưng người ta có nhiều bằng chứng cho thấy hạm đội tàu đánh bắt của nhật Nhật sát hại cá voi và sử dụng chúng phục vụ mục đích thương mại, cụ thể là lấy thịt và mỡ
Hai năm trước đây, tòa án cấp cao nhất của Liên Hiệp Quốc đã phán quyết nước Nhật đã không thực hiện cuộc nghiên cứu khoa học nào, và họ yêu cầu Nhật dừng ngay chương trình này.
Nhưng chỉ không lâu sau, Nhật Bản lại tiếp tục việc đánh bắt cá voi thường niên ngay vào năm sau.
