Một khoảnh khắc khó xử giữa Tổng thống Mỹ và ông Kevin Rudd đã không làm chệch hướng cuộc gặp đầu tiên của ông Trump với "người bạn" Anthony Albanese.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã dành nhiều lời khen ngợi cho Thủ tướng Anthony Albanese trong chuyến thăm Tòa Bạch Ốc đầu tiên dường như rất nồng ấm, với những thành công được ghi nhận ở cả hai phía.
Cuộc họp song phương được chờ đợi này phải mất 10 tháng để sắp xếp, nhưng ông Albanese đã ra về với một thỏa thuận kinh tế mới và mối quan hệ được củng cố với đồng minh thân cận nhất của Úc.
Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau tại Tòa Bạch Ốc vào sáng sớm thứ Ba 21/10/2025 để thảo luận về thương mại, AUKUS, khoáng sản quan trọng và khả năng thăm Úc của ông Trump.
Điều đáng ngạc nhiên là một cựu thủ tướng mới là người tạo ra khoảnh khắc căng thẳng nhất của cuộc họp - ông Kevin Rudd.
Trở lại với sự kiện song phương quan trọng Úc - Mỹ, Trump - Albo, có 5 điểm quan trọng nhất đáng lưu tâm.
1. Thỏa thuận khoáng sản đất hiếm quan trọng được ký kết
Cuộc họp được chuyển từ Phòng Bầu dục của Tòa Bạch Ốc sang Phòng Nội các để ông Trump và ông Albanese có thể ký một thỏa thuận về khoáng sản đất hiếm.
Tổng trị giá từ thỏa thuận đất hiếm này lên đến 13 tỷ đô la.
Bước đầu, Mỹ và Úc sẽ đầu tư 3 tỷ USD (4,6 tỷ AUD) chỉ trong sáu tháng đầu tiên, với thỏa thuận trị giá hàng tỷ đô la này được thiết kế để chống lại sự độc quyền của Trung Quốc trong lĩnh vực này.
Ông Trump giải thích.
"Trong một năm nữa, chúng ta sẽ có rất nhiều khoáng sản quan trọng... các ông sẽ không biết phải làm gì với chúng."
Ông Albanese giải thích rằng thỏa thuận sẽ tạo ra một chuỗi dự án trị giá 8,5 tỷ USD, với đầu tư của Mỹ vào Úc giúp xử lý các khoáng sản quan trọng cần thiết cho sản xuất.
Ông Albanese cho biết cả Úc và Hoa Kỳ sẽ đóng góp mỗi nước 1 tỷ đô la trong sáu tháng tới. Ông nói rằng thỏa thuận này "không chỉ là việc khai thác" mà sẽ tạo ra một chuỗi dự án trị giá 8,5 tỷ đô la Mỹ (tương đương 13 tỷ đô la Úc).
"Kế hoạch của chúng tôi được gọi là "tương lai được tạo ra tại Úc", không chỉ là việc khai thác và xuất khẩu, mà còn là làm thế nào để đảm bảo rằng chúng ta có thể cùng bạn bè hưởng lợi và nắm bắt những cơ hội đó trên toàn chuỗi cung ứng.”
“Nó cũng liên quan đến việc gia công nguyên liệu, bao gồm cả các liên doanh giữa Úc và Hoa Kỳ," ông Albanese nói.
Úc sở hữu một số mỏ khoáng sản cát và đất hiếm giàu có nhất thế giới, cần thiết cho việc sản xuất công nghệ năng lượng xanh, cũng như các sản phẩm như điện thoại di động và vũ khí.
Thỏa thuận này bao gồm ba phần chính: đầu tư chung giữa Úc và Hoa Kỳ vào đất hiếm, đầu tư của Hoa Kỳ vào Úc để chế biến các khoáng sản quan trọng và các dự án đã được lên kế hoạch giữa Hoa Kỳ, Úc và Nhật Bản.
Thỏa thuận sẽ chứng kiến sự phối hợp trong toàn bộ chuỗi cung ứng nhằm xác định các lỗ hổng và đẩy nhanh quá trình gia công, bao gồm việc xem xét giá cả và các hoạt động thương mại không công bằng.
Đáng chú ý, trong này gồm khoản đầu tư 200 triệu đô la Mỹ (307 triệu đô la Úc) vào Dự án Thu hồi Gallium Alcoa-Sojitz tại Wagerup, Tây Úc và 100 triệu đô la Mỹ (154 triệu đô la Úc) vào dự án Arafura Nolans ở Lãnh thổ phía Bắc.
Chính phủ cho biết cả hai dự án đều sẽ cung cấp các khoáng sản quan trọng cần thiết cho sản xuất quốc phòng và an ninh năng lượng.
"Hợp tác về các khoáng sản quan trọng và chuỗi cung ứng đất hiếm là minh chứng cho mối quan hệ đối tác đáng tin cậy giữa Úc và Hoa Kỳ với tư cách là đồng minh quốc phòng chiến lược."
"Tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với Tổng thống Trump để củng cố mối quan hệ đối tác của chúng ta và hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp và nhà đầu tư Mỹ và Úc," TT Albanese khẳng định.
2. Thỏa thuận AUKUS tiếp tục
Ông Trump đã tái khẳng định sự ổn định của thỏa thuận AUKUS giữa Úc, Anh và Mỹ, vốn sẽ cung cấp tàu ngầm hạt nhân cho Úc.
Thỏa thuận này, được công bố vào năm 2021 dưới thời chính quyền Biden, đã được Mỹ xem xét lại.
Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ John Phelan đã giải thích chi tiết về việc đánh giá của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, nói rằng họ đang nỗ lực để "làm cho nó tốt hơn", "làm rõ một số điểm mơ hồ trong thỏa thuận trước đó", điều này sẽ là "lợi ích cho tất cả mọi người".
Nhưng ông Trump nói rằng kế hoạch đang "tiến triển nhanh chóng" và chỉ còn "những chi tiết nhỏ" cần được giải quyết, đồng thời đảm bảo Úc "sẽ nhận được" tàu ngầm.
3. Ông Trump không nhượng bộ về thuế quan đối với Úc
Ông Trump được hỏi liệu ông có xem xét loại bỏ thuế quan đối với "người bạn" Úc của mình hay không.
Ông đã bảo vệ mức thuế mà hàng xuất khẩu của Úc đang phải chịu – bao gồm mức cơ bản 10% và 50% đối với thép và nhôm.
"Úc trả mức thuế rất thấp, rất, rất thấp. Trên thực tế, Úc trả mức thuế thuộc hàng thấp nhất," ông Trump nhấn mạnh.
4. Khoảnh khắc căng thẳng với Đại sứ Úc tại Mỹ Kevin Rudd
Khoảnh khắc căng thẳng chính xảy ra khi một nhà báo đặt câu hỏi về suy nghĩ của ông Trump đối với những bình luận chỉ trích của Đại sứ Úc tại Mỹ, Kevin Rudd.
Ông Rudd đã gọi ông Trump là "tổng thống phá hoại nhất trong lịch sử" trong một bài đăng trên mạng xã hội năm 2020, một trong số các tweet đã bị xóa sau khi ông Trump thắng cử Tổng thống năm 2024.
Ông Trump quay sang hỏi ông Albanese xem Rudd đã nói gì, trước khi đổi ý: "Đừng nói cho tôi biết."
Ông Rudd đang có mặt trong phòng lúc đó, và sau khi cố gắng giải thích, đã nhanh chóng bị ông Trump cắt lời, người đã nói: "Tôi cũng không thích ông." Ông Albanese đã cười trong lúc trao đổi.
Sau khi cuộc họp kết thúc, người ta nghe thấy ông Rudd xin lỗi ông Trump ngoài máy quay, và Tổng thống Mỹ được cho là đã trả lời "mọi chuyện đã được tha thứ".
5. Ông Trump ca ngợi Thủ tướng Albanese là "bạn của tôi"
Ông Trump đã hết lời ca ngợi "người bạn" Albanese của mình, trong một cuộc gặp song phương đầu tiên rất thân thiện giữa hai người, nói rằng ông đang làm "một công việc tuyệt vời" với tư cách là thủ tướng.
"Chúng tôi là đồng minh lâu đời, rất lâu đời và tôi phải nói rằng chưa từng có đồng minh nào tốt hơn," TT Trump ca ngợi.
Khi được yêu cầu so sánh ông Albanese với các cựu thủ tướng Scott Morrison và Malcolm Turnbull, những người có đường lối chính trị phù hợp hơn, ông Trump nói rằng điều đó "sẽ không công bằng".
"Tôi không muốn so sánh người này với người kia, nhưng họ thực sự có một thủ tướng tuyệt vời, TT Trump nói.
Ông Albanese nói đùa rằng ông sẽ sử dụng những nhận xét của ông Trump trong các quảng cáo tranh cử tại cuộc bầu cử tiếp theo vào năm 2028.
Cảm xúc tương tự cũng đến từ ông Albanese, người đã ca ngợi công việc của ông Trump trong thỏa thuận ngừng bắn ở Trung Đông là "một thành tựu phi thường".
Tổng thống Mỹ cho biết ông đã nhận được lời mời thăm Úc và ông đang "cân nhắc".
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese