Theo phán quyết của Thẩm phán Nye Perram, cả Woolworths và Coles đã không tuân thủ nghĩa vụ lưu giữ hồ sơ lao động chính xác, đồng thời trả lương quản lý dưới dạng gói lương cố định mà không theo dõi các quyền lợi phát sinh theo Thỏa ước ngành bán lẻ (General Retail Industry Award).
Vấn đề nằm ở cách sắp xếp lương theo năm, được gọi là “set-off arrangement”, trong đó người lao động được nhận lương cao hơn mức tối thiểu theo quy định, nhưng không được tính chính xác các khoản phụ cấp như làm thêm giờ, phụ cấp cuối tuần, ngày lễ hay các khoản phụ trội khác.
Thẩm phán Perram khẳng định: người sử dụng lao động phải trả đúng quyền lợi cho từng kỳ lương cụ thể (ví dụ theo tuần hoặc theo hai tuần), và không thể bù trừ quyền lợi thiếu của kỳ này bằng khoản dư của kỳ khác.
Chi phí khổng lồ
Các ước tính sơ bộ cho thấy Woolworths có thể phải chi trả từ 450–750 triệu đô la trước thuế, bao gồm bồi hoàn lương còn thiếu, lãi suất, hưu bổng và thuế lương. Sau thuế, con số này tương đương khoảng 530 triệu đô la.
Coles ước tính chi phí bồi hoàn thêm từ 150–250 triệu đô la, ngoài 31 triệu đô la đã hoàn trả trước đây và 19 triệu đô la từng được dành để dự phòng.
Như vậy, tổng chi phí mà hai “ông lớn” siêu thị phải gánh chịu có thể vượt 1 tỷ đô la, thậm chí lên tới gần 1,3 tỷ đô la theo phân tích của các chuyên gia tài chính.
“Đây chỉ là ước tính sơ bộ với mức độ bất định lớn, và dựa trên việc phân tích lịch sử dữ liệu chấm công và ghi nhận thời gian làm việc,” Woolworths cho biết hôm thứ Hai.
Cả hai công ty đều thừa nhận phán quyết có thể dẫn tới thay đổi rộng khắp trong ngành bán lẻ, nhưng cũng nhấn mạnh đây mới chỉ là ước tính ban đầu, còn nhiều bất định.
Vụ kiện và số lao động bị ảnh hưởng
Vụ kiện được khởi xướng năm 2021 bởi Thanh tra Lao động Công bằng (Fair Work Ombudsman – FWO), thay mặt cho một nhóm quản lý của Woolworths và Coles.
Với Woolworths, vụ kiện đại diện cho 32 quản lý tại 5 cửa hàng ở Sydney, Melbourne và Brisbane giai đoạn 2015–2019. Với Coles, con số là 42 quản lý trong giai đoạn 2017–2020.
Tuy nhiên, phạm vi ảnh hưởng thực tế lớn hơn nhiều: gần 30.000 nhân viên quản lý tại hai tập đoàn được cho là đã bị trả thiếu trong nhiều năm.
Một phiên điều trần tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào cuối tháng 10, để xác định các bước xử lý tiếp theo và mức bồi thường cụ thể cho từng nhân viên.
Ý nghĩa rộng lớn đối với cộng đồng doanh nghiệp
Woolworths thừa nhận phán quyết sẽ buộc các doanh nghiệp phải xem lại toàn bộ cách tính lương quản lý vốn được áp dụng rộng rãi trong ngành bán lẻ nhiều năm qua.
Các luật sư từ King & Wood Mallesons nhận định phán quyết này có “tác động sâu rộng đối với cộng đồng doanh nghiệp”, đặc biệt là những công ty sử dụng các điều khoản hợp đồng cho phép bù trừ quyền lợi (set-off).
Hiệp hội Bán lẻ Úc (ARA) tỏ ra lo ngại, gọi phán quyết là “đáng báo động” vì có thể làm tăng gánh nặng chi phí và thủ tục tuân thủ cho các doanh nghiệp bán lẻ ở mọi quy mô.
Giám đốc điều hành ARA, ông Chris Rodwell, cảnh báo: “Nếu các quản lý cấp cao bị buộc phải chấm công, theo dõi giờ nghỉ và không còn quyền linh hoạt trong công việc, điều đó không chỉ gây gánh nặng hành chính lớn mà còn làm giảm tính linh hoạt – điều mà nhiều người sẽ không hoan nghênh.”
Ông kêu gọi Ủy ban Lao động Công bằng cần “làm rõ, đơn giản hóa và hiện đại hóa” thỏa ước ngành bán lẻ để tránh những hệ quả tương tự.
Lời xin lỗi và cam kết từ doanh nghiệp
Cả Coles và Woolworths đều đã lên tiếng xin lỗi nhân viên vì các khoản lương bị thiếu, đồng thời cam kết sẽ hợp tác để khắc phục.
“Chúng tôi nhận thức được đây là một vấn đề phức tạp và đang tiếp tục xem xét kỹ lưỡng tác động của phán quyết,” đại diện Woolworths cho biết.
Trong khi đó, Coles khẳng định sẽ tuân thủ chỉ đạo của tòa và tiến hành các bước cần thiết để hoàn trả đầy đủ cho người lao động.
Bước ngoặt cho hệ thống lao động Úc?
Thanh tra Lao động Anna Booth gọi đây là một “phán quyết quan trọng”, cho thấy rõ “chế độ lương trọn gói hằng năm phải bảo đảm đáp ứng đầy đủ quyền lợi tối thiểu của người lao động.”
Bà Booth khẳng định FWO sẽ tiếp tục yêu cầu tòa án buộc hai tập đoàn khắc phục toàn bộ các khoản còn thiếu và áp dụng biện pháp chế tài thích đáng.
Giới quan sát cho rằng phán quyết này có thể trở thành tiền lệ pháp lý quan trọng, buộc các doanh nghiệp không chỉ trong ngành bán lẻ mà ở nhiều lĩnh vực khác phải xem xét lại toàn bộ cơ chế trả lương cố định.
READ MORE
SBS Việt ngữ
