Các nhà lãnh đạo châu Âu đang chuẩn bị tham gia cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong một cuộc gặp được chờ đợi với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Anh, Ý, Phần Lan và Pháp sẽ tham dự cuộc gặp với Tổng thống Ukraine, và dự kiến sẽ thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen, cũng sẽ tham dự cuộc gặp tại Tòa Bạch Ốc, bà nói việc bảo đảm an ninh vững chắc cho Ukraine và châu Âu sẽ là yếu tố then chốt.
"Trước tiên, chúng ta phải có các bảo đảm an ninh mạnh mẽ để bảo vệ cả Ukraine và các lợi ích an ninh quan trọng của châu Âu. Ukraine phải có khả năng bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Không có giới hạn nào đối với lực lượng vũ trang Ukraine."
Quan điểm này cũng được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ủng hộ, ông nhấn mạnh châu Âu đoàn kết trong việc hỗ trợ Ukraine.
Ông cho rằng kết quả cuộc gặp không thể là phần thưởng cho Tổng thống Nga Vladimir Putin vì cuộc xâm lược Ukraine.
"Nếu hôm nay chúng ta yếu đuối trước Nga, chúng ta sẽ chuẩn bị cho những xung đột của ngày mai… Vì vậy không được yếu đuối. Và điều cuối cùng, chúng tôi muốn hòa bình… Nhưng là một hòa bình mạnh mẽ, chứ không thể nào là sự đầu hàng. Một hòa bình không thể đánh đổi bằng an ninh của người châu Âu."
Ukraine đang chịu áp lực từ Mỹ để chấp nhận một thỏa thuận hòa bình, sau khi cuộc gặp trực tiếp của ông Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Alaska kết thúc mà không đạt được lệnh ngừng bắn.
Tổng thống Mỹ xuất hiện từ cuộc gặp với lập trường gần gũi hơn với Moscow về việc tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình thay vì trước tiên thiết lập lệnh ngừng bắn.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết kết quả lý tưởng là một thỏa thuận hòa bình lâu dài.
"Ai mà phản đối nếu ngày mai chúng tôi đến và nói rằng, chúng tôi đã có một thỏa thuận hòa bình hoàn chỉnh và mọi việc xong rồi, tôi nghĩ đó là cách tốt nhất để kết thúc chiến tranh. Việc có cần một lệnh ngừng bắn để đạt thỏa thuận hay không, chúng tôi đã đề xuất rồi. Thật không may, Nga hiện chưa đồng ý. Nhưng mục tiêu cuối cùng của chúng tôi không phải là ngừng bắn. Mục tiêu cuối cùng là chấm dứt chiến tranh này."
Dù một số người cho rằng cuộc gặp chưa tạo nhiều tiến triển, đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, nói cuộc gặp đã có những bước tiến quan trọng về các bảo đảm an ninh tiềm năng cho Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã loại trừ khả năng Ukraine trở thành thành viên NATO.
Nhưng ông Witkoff nói thỏa thuận hòa bình bàn bạc với Nga có thể bao gồm các bảo đảm tương tự Điều 5 của hiệp ước NATO, buộc các thành viên bảo vệ một đồng minh khi bị tấn công.
"Điều đó có nghĩa là Mỹ có khả năng đưa ra các bảo đảm an ninh theo kiểu Điều 5, nhưng không từ NATO, mà trực tiếp từ Mỹ và các nước châu Âu khác. Đây là điều quan trọng. Thực sự rất quan trọng."
Ông Macron cho rằng bản chất các bảo đảm an ninh trong thỏa thuận hòa bình quan trọng hơn việc có gọi là Điều 5 hay không.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết bảo đảm như vậy cho thấy Mỹ nghiêm túc trong việc tìm một thỏa thuận an ninh có lợi cho Ukraine.
"Tôi nghĩ đây là tiến bộ lớn khi Mỹ sẵn sàng đưa ra các bảo đảm an ninh cùng chúng tôi, người châu Âu, nhưng công việc chính về thỏa thuận hòa bình, nếu hiện tại chưa có ngừng bắn, vẫn còn nằm trước mắt tất cả các bên tham gia, chứ không phải đã xong."
Ông Zelenskyy hoan nghênh những bình luận của chính quyền Trump về thỏa thuận quốc phòng, nhưng nhấn mạnh việc củng cố quân đội Ukraine cũng phải là một phần của mọi bảo đảm an ninh.
"Một quân đội mạnh là điều duy nhất có thể cung cấp bảo đảm an ninh. Chỉ Ukraine mới làm được điều này. Tôi tin rằng chỉ châu Âu mới có thể tài trợ cho quân đội này, và vũ khí cho quân đội có thể được cung cấp từ sản xuất trong nước và châu Âu, nhưng có một số thứ thiếu hụt và chỉ có ở Mỹ."
Trong tuyên bố sau cuộc gặp với ông Trump, ông Putin nói Nga muốn giải quyết mọi vấn đề bằng biện pháp hòa bình.
Các nguồn tin về quan điểm của Nga nói với Reuters rằng các nhà lãnh đạo Mỹ và Nga đã thảo luận các đề xuất về việc Nga nhượng một số vùng nhỏ đang chiếm đóng ở Ukraine, đổi lại Ukraine nhượng một phần lãnh thổ củng cố ở phía Đông và đóng băng các tuyến đầu khác.
Các quan chức cấp cao Mỹ cũng gợi ý số phận khu vực Donbas phía đông Ukraine — bao gồm Donetsk và Luhansk, phần lớn đã nằm dưới quyền kiểm soát của Nga — có thể đang bị đặt lên bàn cân.
Ông Zelenskyy một lần nữa nhấn mạnh sự do dự của mình trong việc nhượng đất cho Nga.
"Nga vẫn chưa thành công ở khu vực Donetsk. Putin đã không thể chiếm được trong 12 năm và hiến pháp Ukraine không cho phép. Không thể nhượng hay trao đổi lãnh thổ. Vì vấn đề lãnh thổ quan trọng như vậy, chỉ lãnh đạo Ukraine và Nga cùng ba bên (Ukraine, Mỹ, Nga) mới nên bàn. Hiện nay, Nga chưa có dấu hiệu cho thấy cuộc gặp ba bên này sẽ diễn ra."
Hy vọng từ các nhà lãnh đạo châu Âu là sự có mặt của họ tại cuộc gặp sẽ giúp ông Zelenskyy ít nhất tránh được tình huống giống cuộc gặp trước tại Washington hồi tháng Hai, khi Trump và phó tổng thống JD Vance công khai chỉ trích Tổng thống Ukraine, cáo buộc ông vô ơn và thiếu tôn trọng.
READ MORE
SBS Việt ngữ
