Nóng bừng, đổ mồ hôi ban đêm, thay đổi về thể chất và thường ngủ kém - mãn kinh là giai đoạn trong cuộc đời của một nửa dân số thế giới, những người sinh ra với buồng trứng hoạt động bình thường.
Nhưng giờ đây, một nhóm chuyên gia cho biết đã đến lúc ngừng xem xét tình trạng này theo chiều hướng tiêu cực, xảy ra khi chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ chấm dứt vĩnh viễn và hormone sinh sản suy giảm.
Trong một loạt 4 bài báo đăng trên tạp chí y khoa quốc tế The Lancet, các nhà nghiên cứu Úc đang cảnh báo việc lạm dụng y tế hóa thời kỳ mãn kinh và kêu gọi một sự hiểu biết hoàn toàn mới để hỗ trợ phụ nữ tốt hơn ở tuổi trung niên.
Tác giả chính của "Bài báo trao quyền", Giáo sư Martha Hickey, là Trưởng phòng Dịch vụ Mãn kinh tại Bệnh viện Phụ nữ Hoàng gia ở Melbourne.
Bà cho biết trải nghiệm của phụ nữ về thời kỳ mãn kinh là đặc biệt và rất khác nhau.
“Độ tuổi mãn kinh trung bình là 51 tuổi nhưng có sự khác biệt đáng kể trên toàn cầu. Mặc dù cơ chế sinh học giống nhau nhưng trải nghiệm về thời kỳ mãn kinh cũng khác nhau. Ở các nước thu nhập cao, có tới 80% người bị bốc hỏa và đổ mồ hôi ở độ tuổi 50, và 1/3 trong số này có thể được xếp vào loại từ trung bình đến nặng. Những điều này diễn ra trong một thời gian khá dài đối với một số phụ nữ, trung bình là 7 năm, nhưng chúng không phải lúc nào cũng nghiêm trọng hoặc thường xuyên trong khoảng thời gian 7 năm đó, tình trạng này có xu hướng giảm dần."
Thời kỳ mãn kinh luôn là một trải nghiệm đau khổ, báo hiệu sự suy giảm sức khỏe mà chỉ có thể giải quyết bằng liệu pháp hormone mãn kinh, hay MHT, còn được gọi là liệu pháp thay thế hormone.
Nghiên cứu cho thấy MHT vẫn là phương pháp điều trị hiệu quả nhất các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm.
Nhưng vẫn còn thiếu bằng chứng về lợi ích của liệu pháp MHT đối với các triệu chứng khác, bao gồm cả những triệu chứng chưa được báo cáo chính thức như sương mù não hoặc tác động nhận thức.
Một trong những bài báo cũng xem xét niềm tin rộng rãi rằng thời kỳ mãn kinh thường gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm.
Đồng tác giả, Tiến sĩ Lydia Brown, Giảng viên cao cấp tại Trường Khoa học Tâm lý thuộc Đại học Melbourne, cho biết việc xem xét 12 nghiên cứu đã không xác nhận điều này.
“Một số phụ nữ trong quá trình chuyển đổi mãn kinh gặp phải các triệu chứng trầm cảm, chiếm thiểu số theo dữ liệu trong các nghiên cứu mà chúng tôi đã xem xét. Chúng tôi nhận thấy tỷ lệ phổ biến là từ 16,5% đến 27,8% có các triệu chứng trầm cảm, không phải là bị trầm cảm, mà là có triệu chứng trầm cảm đáng kể về mặt lâm sàng."
Loạt bài này cũng nhằm xác định các nhóm có nguy cơ và thừa nhận rằng một số phụ nữ cần được chăm sóc cụ thể, bao gồm những người trải qua thời kỳ mãn kinh sớm hoặc sớm trước tuổi 40 hoặc trong độ tuổi từ 40 đến 45, khoảng 1/8 phụ nữ trên toàn thế giới, và 1/5 ở Ấn Độ.
Tác giả bài báo, Giáo sư Gita Mishra, là thành viên Lãnh đạo Hội đồng Nghiên cứu Y tế và Sức khỏe Quốc gia (NHMRC) và là nhà nghiên cứu về sức khỏe phụ nữ tại Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học Queensland.
Bà cho biết mãn kinh sớm, tình trạng cũng thường gặp ở những người đang điều trị ung thư, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và loãng xương, cũng như cảm giác đau khổ và bị cô lập.
"Việc chẩn đoán mãn kinh sớm tự nhiên thường bị trì hoãn và điều này có thể gây ra cảm xúc đau khổ, đặc biệt đối với những người gặp phải các triệu chứng sớm hơn nhiều so với những người cùng lứa tuổi. Lý do dẫn đến sự chậm trễ trong chẩn đoán có thể là do thiếu hướng dẫn thực hành lâm sàng.”
Các tác giả của loạt bài này mong muốn có nhiều biện pháp khác hơn là chỉ một phương pháp điều trị phù hợp cho tất cả mọi người, mà họ cho rằng đã bị ảnh hưởng bởi lợi ích thương mại của liệu pháp MHT, chẳng hạn như thông tin về lợi ích, rủi ro và hiệu quả so sánh của MHT với các phương pháp điều trị mới không dùng nội tiết tố, hoặc liệu pháp nhận thức hành vi và thay đổi lối sống cũng có thể được sử dụng để điều trị các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
Giáo sư Hickey cho biết việc tạo ra một nền văn hóa cởi mở, hòa nhập trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, nơi làm việc và xã hội rộng lớn hơn sẽ cho phép phụ nữ lựa chọn cách họ muốn vượt qua thời kỳ mãn kinh mà không bị kỳ thị.
"Một số phụ nữ muốn dùng các liệu pháp điều trị theo toa cho các triệu chứng của họ vì quá nặng. Khoảng 20% phụ nữ không bị bốc hỏa và đổ mồ hôi, khoảng 14% bị bốc hỏa và đổ mồ hôi ở mức độ từ trung bình đến nặng. Một trong những điều chúng tôi muốn ở đây là lắng nghe nhiều hơn về các trải nghiệm khác nhau. Tôi là bác sĩ lâm sàng, tôi luôn thấy một số phụ nữ có những triệu chứng mãn kinh khủng khiếp, nhưng tôi cũng biết rằng không phải ai cũng vậy."
