CẢNH BÁO NỘI DUNG: Bài viết có đề cập đến bạo lực tình dục và các vụ thảm sát.
Musab Hassan, một người sống sót sau các vụ thảm sát, cho biết bản án này mang lại niềm hy vọng công lý cho những nạn nhân như ông.
Đối với Musab Hassan, ký ức về buổi sáng ngôi làng của ông bị tấn công và thiêu rụi bởi nhóm dân quân Janjaweed sẽ mãi không thể nào quên.
“Tôi mới 9 tuổi. Sáng hôm đó, như bao ngày khác, chúng tôi thức dậy để chuẩn bị đi học thì các tay súng ập đến. Họ tấn công dưới mặt đất, trong khi không quân Sudan ném bom từ trên không. Tôi mất hai anh chị, một người chú và hàng chục người thân khác. Chúng tôi chỉ còn biết chạy trốn, lang thang nhiều tháng từ nơi này sang nơi khác để tìm cách sống sót.”
Từ năm 2003, trong chiến dịch kéo dài 5 năm, các nhóm dân quân và quân đội Sudan ở khu vực Darfur đã giết hại khoảng 300,000 người và buộc 2,7 triệu người phải di tản, theo ước tính của Liên Hiệp Quốc.
Những người sống sót sau các vụ thảm sát đầu những năm 2000 – được cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Colin Powell gọi là cuộc diệt chủng đầu tiên của thế kỷ 21 – đang ăn mừng một ngày lịch sử.
Thẩm phán Joanna Korner của ICC đã tuyên bố bản án kết tội Ali Muhammad Ali Abd-Al-Rahman, cựu thủ lĩnh nhóm Janjaweed, 27 tội danh tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người, bao gồm hiếp dâm, sát nhân và đàn áp sắc tộc, trong giai đoạn 2003–2004.
Tòa đã nghe những lời khai đau lòng từ các nhân chứng sống sót mô tả các vụ thảm sát, bạo lực tình dục và tra tấn được thực hiện dưới quyền chỉ huy của ông ta.
“Bị cáo ra lệnh cho một số người bị bắt phải nằm xuống, rồi chỉ đạo lực lượng Janjaweed và quân đội Sudan bắn chết họ. Những bằng chứng cho thấy bị cáo đã khuyến khích và chỉ huy các vụ giết người, hiếp dâm và phá hủy làng mạc ở Kuntum và Bindizi.”
Đây là lần đầu tiên một người tổ chức chiến dịch tội ác tại Darfur bị kết án. ICC vẫn đang truy tố cựu Tổng thống Sudan Omar al-Bashir với các tội danh diệt chủng và tội ác chống lại loài người.
Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc Seif Magango hoan nghênh phán quyết:
“Phán quyết này là sự thừa nhận quan trọng đối với nỗi đau khổ khôn cùng mà các nạn nhân đã chịu đựng, và là bước đầu tiên mang lại sự đền bù muộn màng cho họ.”
Nguồn gốc cuộc chiến tàn khốc
Năm 2003, các nhóm nổi dậy tại Darfur cầm vũ khí chống lại chính quyền Sudan, cáo buộc chính quyền phân phối tài nguyên kinh tế không công bằng.
Chính phủ Sudan, dưới thời Tổng thống độc tài Omar al-Bashir, đã phối hợp với các lực lượng dân quân Ả Rập tiến hành chiến dịch đàn áp, tàn phá làng mạc của người Zaghawa, Masalit và Fur, những tộc người bị cho là ủng hộ phiến quân.
Musab Hassan, hiện sống tại Sydney và là Chủ tịch Hội Cộng đồng Zaghawa Sudan tại NSW và Canberra, cho biết lực lượng này tàn sát không phân biệt:
“Họ muốn xóa sổ toàn bộ cộng đồng – từ làng mạc, nông trại đến thành phố – chỉ vì sắc tộc. Al-Bashir đã trao cho họ quyền lực, vũ khí và quyền miễn trừ để diệt chủng người châu Phi. Họ giết, bắt cóc, đốt phá và hãm hiếp người dân của hàng ngàn làng mạc – gần 3,000 ngôi làng bị xóa sổ.”
Giờ đây, Ali Muhammad Ali Abd-Al-Rahman đối mặt án tù chung thân, mức án cụ thể sẽ được tuyên sau các phiên điều trần tiếp theo của ICC.
Tuy nhiên, đây là niềm vui xen lẫn nỗi buồn đối với những người sống sót, khi các nhóm hậu duệ của Janjaweed – nay là Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) – lại đang tái diễn tội ác tại Darfur.
“Đáng buồn thay, phán quyết này được đưa ra trong bối cảnh các tội ác tương tự đang tiếp diễn tại Darfur và các vùng khác của Sudan, giữa cuộc xung đột giữa quân đội Sudan và RSF.”
Từ tháng 4 năm 2023, RSF và quân đội Sudan đã rơi vào nội chiến, gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất thế giới hiện nay, với 13 triệu người phải rời bỏ nhà cửa và 150,000 người thiệt mạng, theo ước tính của Hoa Kỳ.
Tại Darfur, nạn đói đã được công bố ở nhiều khu vực, và hàng trăm vụ bạo lực tình dục cùng các vụ thảm sát nhắm vào người Masalit, Fur và Zaghawa đã được Hoa Kỳ và nhiều tổ chức nhân quyền xác định là tội ác diệt chủng.
Musab Hassan nói bản án của ICC mang lại tia hy vọng công lý cho cộng đồng của ông – những người đã chịu đựng đau thương suốt hai thập kỷ.
“Tôi cảm thấy đây là ngày lịch sử. Đó là ánh sáng nhỏ cuối đường hầm cho những người sống sót. Và với những người vẫn đang chịu đựng ở Darfur, đây là lời nhắc rằng công lý sẽ không bị lãng quên. Ở Sudan có câu nói rằng công lý có thể đến muộn, nhưng không bao giờ bị quên lãng. Khi tội phạm chiến tranh và diệt chủng được dung túng, thế giới sẽ không bao giờ an toàn.”
Nếu bạn hoặc người thân bị ảnh hưởng bởi tấn công tình dục, vui lòng liên hệ 1800RESPECT qua số 1800 737 732, nhắn tin đến 0458 737 732, hoặc truy cập 1800RESPECT.org.au. Trong trường hợp khẩn cấp, gọi 000.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
