Thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas tiếp tục đứng trước thử thách lớn khi Israel công khai yêu cầu nhóm này thực hiện đúng cam kết và trao trả thi thể các con tin vẫn bị giam giữ tại Dải Gaza.
Sự việc càng thêm khẩn thiết sau khi Chính phủ Israel xác nhận hai bộ hài cốt mới nhất được trao trả là của Inbar Hayman (27 tuổi) và Chuẩn úy Muhammad al-Atresh (39 tuổi), những người đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công kinh hoàng ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Người phát ngôn chính phủ Israel, Shosh Bedrosian, đã mạnh mẽ lên án hành động giam giữ thi thể của Hamas, kêu gọi trả lại sự an ủi cho các gia đình.
“Trong khi 20 con tin còn sống, đã được thả của chúng tôi đang trong quá trình phục hồi, cả về thể chất và tinh thần, đêm qua, Hội Chữ thập đỏ đã nhận được hai quan tài từ Hamas chứa hài cốt của hai con tin đã ngã xuống của chúng tôi.”
“Chúng tôi đang yêu cầu Hamas thả các con tin còn lại, 19 con tin mà thi thể của họ vẫn đang bị giữ lại bên trong Dải Gaza.”
“Một nhóm khủng bố tàn nhẫn, dã man đang tiếp tục giữ các thi thể này, trong khi gia đình họ vô tội chờ đợi để được thực hiện nghi lễ chôn cất theo phong tục Do Thái một cách trang trọng cho người thân của mình,” bà Bedrosian nói.
Phát ngôn nhân Bedrosian cũng truyền đạt lại cam kết sắt đá từ cấp cao nhất của Israel, dẫn lời Thủ tướng Benjamin Netanyahu về lời hứa đích thân dành cho các gia đình con tin:
“Thủ tướng nói rằng gia đình các con tin đã ôm ông ấy và ông ấy cũng ôm họ. Nhà nước Israel cũng vậy, và cam kết đưa tất cả họ trở về nhà, từng người một,” bà Bedrosian tiếp lời.
Israel nhấn mạnh họ đang tuân thủ nghiêm ngặt các điều khoản của thỏa thuận.
“Viện trợ vẫn tiếp tục vào Dải Gaza như thường lệ. Và là một phần của thỏa thuận, cửa khẩu Rafah sẽ được mở trong tương lai. Chúng tôi đang liên lạc chặt chẽ với các đối tác và đã thực hiện phần của mình trong thỏa thuận này, như tôi tiếp tục nhắc lại.”
“Giờ đây, chúng tôi kêu gọi Hamas làm mọi thứ từ phía họ để duy trì thỏa thuận này. Viện trợ nhân đạo tiếp tục đi qua, cụ thể là tại cửa khẩu Kerem Shalom,” Bà Bedrosian khẳng định.
Trước đó, áp lực quốc tế đã được gia tăng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ cho phép Israel nối lại cuộc chiến nếu Hamas không giữ lời hứa trong thỏa thuận ngừng bắn.
Trong khi Israel mong chờ Hamas thực hiện đầy đủ các điều khoản, Hamas lại tuyên bố rằng việc trao trả tất cả thi thể con tin đã tử vong là bất khả thi, viện dẫn lý do nhiều hài cốt không thể tiếp cận được, có thể đã bị phá hủy do bom đạn hoặc bị lẫn lộn trong đống đổ nát.
Niềm vui mới có xoa dịu được nỗi đau sót lại?
Giữa không khí căng thẳng đó, một khoảnh khắc của niềm vui ngắn ngủi đã diễn ra tại Israel. Nimrod Cohen, một trong những con tin cuối cùng được Hamas trả tự do, đã trở về nhà ở Rehovot sau gần hai năm bị giam cầm.
Khi được phóng viên hỏi về cảm xúc của mình, chàng trai 21 tuổi này chỉ nói ngắn gọn:
PHÓNG VIÊN: “Bạn có thể nói một điều bằng tiếng Anh được không? Hôm nay bạn cảm thấy thế nào?” NIMROD: “Tôi cảm thấy rất ổn.”
Mẹ anh, bà Viki Cohen, đã xúc động không kìm được:
“Tôi hạnh phúc. Tôi rất vui khi được trở về nhà cùng Nimrod, con trai tôi.”
Tuy nhiên, niềm vui đoàn tụ này lại đi kèm với nỗi đau của những gia đình khác. Gil Benjamin, người có cha là Ron Benjamin (53 tuổi) cũng bị bắt cóc ngày 7 tháng 10, đã có mặt tại đó. Ông Ron Benjamin đã trở về, nhưng trong một chiếc quan tài.
“Cha tôi, thật không may, cũng bị bắt cóc vào ngày 7 tháng 10, Ron Benjamin, nhưng ông đã trở về trong một chiếc quan tài. Là một gia đình đoàn kết, chúng tôi đến để mang lại niềm vui cho gia đình Nimrod và ăn mừng cùng anh ấy.”
“Vì vậy, tôi thực sự cố gắng gạt nỗi buồn sang một bên trong những ngày này, mặc dù nỗi đau và sự nhức nhối đối với chúng tôi sẽ không bao giờ biến mất.”
Tôi ở đây để nhắc nhở mọi người rằng vẫn còn những thi thể cần được trao trả để gia đình họ có thể có được sự an ủi, giống như chúng tôi đã đưa ông ấy trở về để chôn cất trong đợt này. Chỉ vậy thôi. Điều đó rất quan trọng.Gil Benjamin - Gia đình nạn nhân
Người Gaza Tuyệt Vọng Chờ Viện Trợ
Sự chú ý cũng được hướng về nhu cầu viện trợ nhân đạo đang diễn ra ở Gaza. Ngoại trưởng Israel Gideon Saar cho biết cửa khẩu Rafah có lẽ mở vào Chủ nhật 19 tháng 10, nhưng các quan chức khác lại nói rằng việc phối hợp với Ai Cập vẫn đang tiếp diễn. Cơ quan Điều phối Hoạt động Chính phủ tại các Vùng lãnh thổ (COGAT) của quân đội Israel cho biết Rafah cuối cùng sẽ mở cửa trở lại cho người dân, nhưng không phải cho viện trợ, vì điều đó chưa bao giờ là một phần của thỏa thuận.
Trong khi đó, Liên Hợp Quốc cho biết hầu hết 2,2 triệu người dân Gaza hiện đã mất nhà cửa, với tình trạng thiếu lương thực, nhiên liệu và nước sạch vẫn đang ở mức nguy cấp.
Tại Khan Younis, hàng ngàn người Palestine di tản đang sống trong lều, tuyệt vọng chờ đợi viện trợ không đều đặn. Adel al-Semairy, một người di tản, nói rằng thỏa thuận ngừng bắn đã không giúp giảm bớt đáng kể nỗi khổ.
“Cuộc chiến thực sự bắt đầu sau chiến tranh, tôi tin là vậy, bởi vì hôm nay sự đau khổ của chúng tôi đã trào lên. Chúng tôi đang chờ viện trợ, nhưng không có.”
“Có những vấn đề về hậu cần. Nước và các thiết bị mà họ nói sẽ vào để dọn dẹp đống đổ nát, không có thứ nào đến cả,” al-Semairy nói.
Ông bày tỏ sự lo lắng cực độ trước những tin đồn về việc tái chiến:
“Sau những gì chúng tôi nghe được ngày hôm qua về những lời đe dọa đang diễn ra, chúng tôi lo lắng rằng thỏa thuận ngừng bắn có thể sụp đổ bất cứ lúc nào.”
“Hôm qua, mọi người đang nói rằng chính phủ Israel sẽ nối lại cuộc chiến ở Gaza, khi mọi người nghe thấy cuộc nói chuyện này, họ kiệt sức, họ không còn chút năng lượng nào,” al-Semairy chia sẻ.
Một người di tản khác, Khairy Zohair, nói rằng ngay cả niềm vui thoáng qua khi nghe về thỏa thuận ngừng bắn cũng đã biến mất:
“Khi biên giới được mở, chúng tôi đã rất vui và bắt đầu vỗ tay và reo hò, nói rằng chiến tranh đã dừng lại và vâng, chúng tôi đã rất hạnh phúc.”
“Nhưng ngày hôm sau, không có dấu hiệu hay bằng chứng nào cho thấy chiến tranh đã dừng lại, không có gì cả. Một người di tản sẽ chờ đợi điều gì? Chúng tôi đã phải di tản được hai năm rồi, chúng tôi có thể làm gì? Lỗi của chúng tôi là gì? Chúng tôi đã làm gì?” Zohair nói.
Vai Trò Tiềm Năng Của Úc
Trong bối cảnh căng thẳng này, Úc cho biết họ hiện không có kế hoạch gửi binh lính tham gia lực lượng bình ổn quốc tế ở Trung Đông. Tuy nhiên, cựu Phó Thủ tướng Úc, Wayne Swan, lại cho rằng việc Canberra tham gia là hợp lý:
“Chúng tôi đã bày tỏ quan điểm mạnh mẽ về Gaza. Tất cả chúng tôi đều kinh hoàng về những gì đã xảy ra.”
“Mọi người Úc đều có ý kiến về nó, và với tư cách là một công dân quốc tế có trách nhiệm, chúng tôi có thể đóng góp vào một lực lượng gìn giữ hòa bình, và điều đó hoàn toàn phù hợp với truyền thống tốt đẹp nhất của quân đội Úc,” ông Swan nói.
Hiện tại, thỏa thuận ngừng bắn vẫn còn nguyên vẹn, nhưng mong manh. Viện trợ đang được chuyển đi, nhưng hạn chế. Các gia đình đang đoàn tụ, nhưng vẫn tang tóc.
Và ở Gaza, hai năm bị hủy hoại đã để lại những vết thương sâu sắc hơn nhiều so với các đường hầm của Hamas. Trên thực địa, ranh giới giữa chiến tranh và hòa bình vẫn mơ hồ hơn bao giờ hết.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
