"Chính phủ liên bang Úc công nhận nhà nước Palestine. Tại Úc, chúng tôi đã có lập trường lâu dài trên cơ sở lưỡng đảng về hai nhà nước. Một trong hai nhà nước đó, dĩ nhiên, là Israel."
"Nhà nước còn lại, dĩ nhiên, là Palestine, và việc công nhận này được công bố hôm nay, đồng bộ với các đối tác quốc tế của chúng tôi, Vương quốc Anh và Canada, có nghĩa là ba trong số các quốc gia thuộc Liên minh ngũ nhãn đều đưa ra quyết định này hôm nay."
Đó là khoảnh khắc lịch sử khi thủ tướng Anthony Albanese tuyên bố Úc công nhận nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York.
Khi những tiếng bom vẫn gầm thét trên Dải Gaza và xe ủi đất Israel tiếp tục san phẳng đất đai ở Bờ Tây, câu hỏi về một Nhà nước Palestine độc lập có vẻ như đã trở nên xa vời hơn bao giờ hết. Sự ủng hộ của Liên Hợp Quốc cho giải pháp hai nhà nước giờ đây bị nhiều người coi là một "điều phù phiếm".
Israel dường như đang chạy đua với thời gian, xóa bỏ mọi dấu vết có thể trở thành nền tảng cho một Nhà nước Palestine trong tương lai.
Thậm chí, Bộ trưởng Tài chính Israel, Bezalel Smotrich, đã ví Dải Gaza như một "cơn sốt bất động sản". Thủ tướng Benjamin Netanyahu cũng tuyên bố thẳng thừng: "Sẽ không có Nhà nước Palestine".
Vậy, liệu sự ủng hộ mạnh mẽ gần đây của Úc, cùng với các quốc gia như Pháp, Anh, Canada, Bồ Đào Nha và New Zealand, đối với một Nhà nước Palestine có thực sự vô nghĩa như những người chỉ trích vẫn nói?
Thay đổi cục diện
Chỉ vài tháng trước, ý tưởng Úc công nhận Palestine dường như là điều không thể. Nhưng trong bối cảnh "thế giới G trừ một" (thế giới không có Hoa Kỳ), các quốc gia này đang sử dụng mọi đòn bẩy có thể để gây áp lực lên cả Washington và Tel Aviv, nhằm chấm dứt cuộc chiến đẫm máu.
Việc thúc đẩy công nhận Palestine được xem là nỗ lực cuối cùng để giữ lại ý tưởng về giải pháp hai nhà nước, ngay cả khi nó đang đứng bên bờ vực. Đây cũng là cách các quốc gia phương Tây củng cố uy tín của mình, vốn đang bị lung lay.
Lập trường của Úc đã có sự thay đổi đáng kể. Thay vì coi việc công nhận là bước đi cuối cùng sau khi có một giải pháp khả thi, giờ đây Canberra xem nó là một phần của tiến trình hướng tới giải pháp hai nhà nước.
Trước đó, Thủ tướng Anthony Albanese đã nêu ra những điều kiện này, chủ yếu liên quan đến Chính quyền Palestine, cơ quan quản lý một số khu vực Bờ Tây bị chiếm đóng.
"Hành động công nhận của chúng tôi dựa trên các cam kết nhận được từ Chính quyền Palestine, bao gồm việc những kẻ khủng bố Hamas không thể tiếp tục cai trị Gaza; Palestine công nhận quyền tồn tại trong hòa bình và an ninh của Israel; và Chính quyền Palestine sẽ phi quân sự hóa và tổ chức các cuộc bầu cử dân chủ, thúc đẩy cải cách sâu rộng hơn về quản trị, tài chính và giáo dục," ông Albanese nói.
Tiếng nói cộng đồng Do Thái Úc
Sự thay đổi chính sách này đã vấp phải nhiều phản ứng trái chiều trong chính cộng đồng Do Thái tại Úc. Hội đồng Điều hành Cộng đồng Do Thái Úc đã lên án động thái của chính phủ, cho rằng các điều kiện tiên quyết cho việc công nhận chưa được đáp ứng.
Họ gọi những cam kết nhận được từ Chính quyền Palestine là "mơ hồ đến mức vô nghĩa", thiếu đi sự đảm bảo thực sự.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với quan điểm này. Một số thành viên khác trong cộng đồng Do Thái, bao gồm cả ông Max Kaiser, Giám đốc Điều hành Hội đồng Do Thái Úc, lại hoan nghênh động thái của chính phủ, nhưng đồng thời kêu gọi cần phải làm nhiều hơn nữa để kiềm chế các hành động của Israel.
Theo ông Kaiser, việc coi Israel và Palestine là "các quốc gia bình đẳng" là hoàn toàn không liên quan đến tình hình thực tế.
"Vấn đề thực sự với động thái này là nó cố gắng giải quyết mối băn khoăn cho 'cả hai bên', rồi sau đó coi họ như những quốc gia bình đẳng.”
“Nó hoàn toàn không liên quan đến tình hình quyền lực thực tế trên thực địa, bởi vì Israel kiểm soát toàn bộ lãnh thổ từ Biển Địa Trung Hải đến Sông Jordan.”
“Hệ thống này về mặt pháp lý đã bị coi là chế độ phân biệt chủng tộc, và không có điều gì Israel đã nói hoặc làm trong vài thập niên qua cho thấy họ quan tâm đến giải pháp hai nhà nước," ông Kaiser nói.
Úc trong top 10 quốc gia có nhiều cuộc biểu tình ủng hộ Palestine nhất
Trong khi đó, một con số thống kê gần đây đã gây không ít tranh luận: Úc nằm trong top 10 quốc gia có nhiều cuộc biểu tình ủng hộ Palestine nhất thế giới.
Các cuộc biểu tình bùng nổ gần như ngay lập tức sau vụ tấn công ngày 7 tháng 10, với hàng nghìn người xuống đường ở Sydney chỉ hai ngày sau đó. Kể từ đó, gần như tuần nào cũng có các cuộc biểu tình.
Theo ACLED, đã có 906 cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại Úc, so với chỉ 34 cuộc biểu tình ủng hộ Israel. Úc đứng thứ 9 toàn cầu về số lượng các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine và đứng thứ 4 trong số các quốc gia không có đa số dân theo đạo Hồi.
Đáng chú ý hơn, ACLED coi Úc là một "quốc gia ít biểu tình" nói chung. Tuy nhiên, khi nói đến các cuộc biểu tình quy mô lớn (hơn 10.000 người), Úc chỉ đứng sau Yemen về số lượng các cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine được tổ chức.
Những con số này cho thấy sức nóng của vấn đề Palestine tại Úc, cho thấy sự ủng hộ dành cho giải pháp hai nhà nước không chỉ đến từ chính phủ mà còn từ một bộ phận không nhỏ công chúng.
Tuy nhiên, liệu nó có đủ để tạo ra một thay đổi thực sự trong bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay hay không, đó vẫn là câu hỏi lớn.
Đồng hành cùng chúng tôi, Follow & Like SBS Vietnamese Facebook Cập nhật tin tức mọi lúc mọi nơi tại sbs.com.au/vietnamese
