Đa số người Úc trưởng thành sẽ bỏ phiếu trong cuộc bầu cử liên bang vào ngày 21 tháng 5.
Thế nhưng có một tỷ lệ đáng kể trong cộng đồng không có tiếng nói.
Theo Đạo luật Bầu cử, những người bị coi là "đầu óc không ổn định" sẽ không thể có tên trong danh sách cử tri, hoặc bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử.
Và một người có thể bị loại khỏi danh sách cử tri, dựa trên ý kiến phản đối.
Luật không tương xứng ảnh hưởng đến những người khuyết tật, vốn chiếm khoảng 1/5 dân số.
Giám đốc Liên đoàn các tổ chức người khuyết tật Úc gọi tắt là AFDO là ông Ross Joyce nói rằng, những người khuyết tật nên có thể tham gia vào tiến trình dân chủ.
“Bỏ phiếu là một phần quan trọng đối với những người khuyết tật, vốn chiếm một tỷ lệ lớn trong dân số".
"Những người trên 18 tuổi xứng đáng được đầu phiếu và nhận được các tài liệu theo một thể thức có thể tiếp cận được”, Ross Joyce.
Trong khi đó bà Samantha Connor là chủ tịch của Hiệp hội Người Khuyết Tật Úc.
Bà bị chứng loạn dưỡng cơ, phải sử dụng xe lăn để di chuyển và là cha mẹ của 6 đứa con, trong đó có 5 đứa bị khuyết tật.
Bà nói rằng, điều khoản "tâm trí không ổn định" cần được xem xét lại.
“Chúng tôi có quyền bày tỏ ai sẽ chịu trách nhiệm về đất nước của chúng tôi, đặc biệt là vào những thời điểm quan trọng như bây giờ, khi chúng tôi cần đảm bảo rằng chúng tôi có một Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia NDIS hoạt động và những khuyết tật nhận được sự hỗ trợ mà họ cần".
"Có một điều khoản, đó chỉ là một điều khoản cổ điển, có nghĩa là 'tâm trí không ổn định'.
"Và nếu bạn giải thích nó, điều đó thực sự có nghĩa là bất kỳ ai được chẩn đoán về tình trạng sức khỏe tâm thần".
"Nó không có trong phù hợp với luật nhân quyền của Úc”, Samantha Connor.
Trong khoảng thời gian từ năm 2008 đến năm 2012, có hơn 28 ngàn người đã bị loại khỏi danh sách cử tri dựa trên điều khoản "tâm trí bất ổn".
Vào năm 2014, Ủy ban Cải cách Luật pháp Úc đã khuyến cáo nên loại bỏ điều khoản này, vì nó coi cụm từ nói trên là "xúc phạm, phán xét và bêu xấu".
Ủy ban trích dẫn Công ước của Liên hiệp quốc về ‘Quyền của Người Khuyết Tật’ nói rằng, khả năng đưa ra quyết định của một người, không thể biện minh cho việc loại trừ người khuyết tật để thực hiện các quyền chính trị của họ.
Kể từ đó, không có cải cách pháp lý nào được thực hiện ở Úc.
Một nhóm gồm 65 tổ chức và chuyên gia đã ký một bức thư ngỏ, gửi tới Thủ tướng Scott Morrison và Lãnh đạo đối lập Anthony Albanese kêu gọi cải cách.
Một trong những tổ chức như vậy, là Luật sư Nhân quyền Úc.
Phó chủ tịch kiêm Chủ tịch Quyền của Người Khuyết Tật, bà Natalie Wade cho biết, không rõ lý do tại sao chính phủ không thực hiện các cải cách.
“Việc đó hoàn toàn cho thấy rằng, chính phủ không coi trọng quyền của người khuyết tật, trong việc thông báo cho ai là người thành lập chính phủ ở đất nước này, cũng như bảo đảm rằng mọi người đều có quyền bỏ phiếu ở Úc”, Natalie Wade.
Bà tự nhận mình là một "phụ nữ khuyết tật đáng tự hào", với nhu cầu chăm sóc cao và phải sử dụng xe lăn.
Bà cho biết, luật hiện hành loại bỏ khả năng của những người có thể thuộc loại "đầu óc không ổn định" bỏ phiếu cho chính phủ và các thành viên được bầu của Quốc Hội, vốn là những người tạo ra các chính sách như Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia và Chiến lược Người khuyết Tật của Úc.
“Cả hai đều là những sáng kiến về chính sách công quan trọng, nhằm bảo vệ và thúc đẩy quyền con người của người khuyết tật trên khắp nước Úc".
"Điều đáng báo động là khi một người khuyết tật không thể quyết định đó là ai, rồi ai sẽ xác định các sáng kiến chính sách công quan trọng ở Úc”, Natalie Wade.
"Vì vậy, thực sự để thấy Ủy ban bầu cử ủng hộ và cũng khuyến khích cử tri khuyết tật có mặt ở đó và bỏ phiếu”, Natalie Wade.
Trong khi đó bà Connor cho biết, điều này củng cố định kiến rằng người khuyết tật không đóng góp cho xã hội.
“Chúng tôi muốn có thể đóng thuế, kiếm việc làm, bỏ phiếu và đóng góp theo cách tương tự, bạn biết chúng tôi muốn trở thành những người không chỉ, được coi là người chọn và không chỉ được coi là người phải nương tựa, cũng như là những người được coi là người nâng đỡ và có khả năng tham gia bình đẳng".
"Điều đó có nghĩa là chúng tôi có quyền và trách nhiệm có thể lựa chọn vị trí lãnh đạo của mình, giống như cách mà những người Úc khác làm”, Samantha Connor.
Còn ông Joyce nói rằng, Ủy ban Bầu cử Úc đã thực hiện một vài thay đổi để khiến cho cuộc bầu cử có tính cách gắn bó hơn.
“Rõ ràng là chúng tôi đã làm việc tích cực với Ủy ban Bầu cử AEC trong nhiều năm và khá nhiều tổ chức thành viên AFDO đã làm việc tích cực với AEC, để bảo đảm rằng chúng tôi cải thiện khả năng tiếp cận và chúng tôi cung cấp thông tin dễ tiếp cận hơn, về quyền biểu quyết của họ và về cách bỏ phiếu hợp lệ, cũng như tham gia vào tiến trình dân chủ”, Ross Joyce.
Thế nhưng bà Wade cho rằng, người khuyết tật có những trải nghiệm đa dạng, do đó những thay đổi cần phải đa dạng như nhau.
Bà gợi ý Ủy ban Bầu cử cung cấp nhiều hỗ trợ trực tiếp hơn, để người khuyết tật có thể tìm kiếm các nguồn lực và hỗ trợ độc lập, để hiểu rõ hơn về các thức bỏ phiếu.
“Rất khó để nói rằng có một hình thức phù hợp cho tất cả, hoặc có một chỗ ở cụ thể có thể được thực hiện để bảo đảm rằng, mọi người khuyết tật đều được phép bỏ phiếu".
"Đặc biệt chúng tôi sẽ thích nhìn thấy những thay đổi về thái độ liên quan đến khả năng bỏ phiếu của mọi người, có nghĩa là họ được xem có thể bỏ phiếu trước khi quyền biểu quyết của họ bị loại bỏ do tình trạng sức khỏe hoặc do chẩn đoán”, Natalie Wade.
Bà nói rằng, việc nầy không chỉ là về việc sắp xếp hay điều chỉnh mà thôi.
“Chúng tôi cũng muốn thấy Ủy ban Bầu cử có vai trò lãnh đạo quan trọng trong việc bảo đảm rằng, lá phiếu của người khuyết tật là vô địch trong suốt quá trình bỏ phiếu".
"Vì vậy, thực sự để thấy Ủy ban bầu cử ủng hộ và cũng khuyến khích cử tri khuyết tật có mặt ở đó và bỏ phiếu”, Natalie Wade.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
