Khoa học phương Tây đang ghi nhận giá trị của tri thức bản địa: Giáo sư Michael Wear là người đầu tiên giành Giải Thưởng Thủ tướng dành cho Hệ thống Tri thức của Người Thổ dân và Cư dân đảo Torres.
Giáo sư Wear là Chủ sở hữu truyền thống Malgana tại Shark Bay, tiểu bang Tây Úc.
Ông cũng là người sáng lập Tidal Moon - doanh nghiệp đầu tiên của Úc do người bản địa sở hữu trong lĩnh vực nuôi trồng hải sâm và phục hồi sinh thái biển.
“Hải sâm là mặt hàng thương mại đầu tiên của nước Úc, nên tôi muốn tái hiện lại hoạt động thương mại đầu tiên ấy và đưa nó vào thế giới hậu thuộc địa. Hiện nay chúng được người Trung Quốc mua, thông qua một đối tác Singapore gửi sang đó, nhưng chúng tôi đang cố gắng chuyển hướng thị trường sang phương Tây, đồng thời phát triển các sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe.”
Hải sâm chính là mặt hàng xuất khẩu lâu đời nhất của nước Úc. Người Thổ dân ở Arnhem Land từng trao đổi hải sâm với người Makassan từ rất lâu trước thời kỳ thuộc địa.
Hải sâm được dùng làm thực phẩm, đặc biệt phổ biến trong ẩm thực châu Á, và trong y học cổ truyền, với nhiều công dụng khác nhau.
“Hải sâm chứa nhiều axit amin, giàu protein, dồi dào collagen, rất tốt cho đường ruột và cho da. Chúng tôi mới ở giai đoạn đầu, nhưng đã có những nghiên cứu hợp tác với CSIRO, Viện Harry Butler, Viện Harry Perkins, và kết quả rất khả quan. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa, và đó chính là nơi khoa học phương Tây và tri thức bản địa gặp nhau.”
Dưới sự lãnh đạo của Giáo sư Wear, doanh nghiệp Tidal Moon đang hợp tác với các nhà khoa học trong dự án phục hồi cỏ biển đầu tiên trên thế giới.
“Chúng tôi muốn mang đến một giải pháp dựa trên văn hoá để thế giới thấy rằng chúng ta có thể khôi phục những đồng cỏ biển ở Shark Bay như thế nào. Có vẻ như chúng tôi đang làm khá tốt. bởi vừa được cấp giấy phép di dời cỏ biển kéo dài 13 năm. Đó là cả một hành trình gian nan, nhưng như tôi nói hôm qua: khi năng lực gặp cơ hội, điều tốt đẹp sẽ xảy ra.”
Những thợ lặn bản địa đang đóng vai trò tiên phong trong việc quan sát môi trường và phục hồi cỏ biển.
“Cỏ biển rất quan trọng đối với Shark Bay, nó lọc dưỡng chất, giảm sức dòng chảy, lưu trữ carbon, và bên dưới còn chứa lớp carbon cổ đại. Vì vậy, nó đóng vai trò vô cùng quan trọng với khí hậu, đa dạng sinh học, và cả tri thức truyền thống của những người gìn giữ vùng biển này.”
Một sáng kiến đang đưa tri thức bản địa lên vị trí trung tâm của công tác bảo tồn biển hiện đại.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
