Một số siêu cường Tây phương tại cuộc họp loan báo kế hoạch viện trợ quan trọng cho nước chủ nhà tại cuộc họp.
Thế nhưng việc nầy diễn ra giữa lúc có những căng thẳng giữa hai siêu cường trong khi các nước khác tìm các cân bằng quan hệ với cả đôi bên.
Việc tổ chức cuộc họp thượng đỉnh của diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á châu Thái bình dương Apec là thời khắc lớn lao cho nước chủ nhà Papua tân Guine.
Hiện nay là một trong các nước nghèo nhất trong vùng, hy vọng việc chủ trì cuộc họp của các quốc gia giàu mạnh nhất thế giới, sẽ để lại một di sản lâu dài.
Bốn cường quốc đến Papua tân Guine để dự cuộc họp thượng đỉnh là, Úc, Nhật bản, Tân tây Lan và Hoa kỳ đã cam kết sẽ mang điện năng đến 70 phần trăm dân chúng Papua tân Guine vào năm 2030.
Kế hoạch nầy sẽ tốn phí hơn 2 tỷ đô la.
Việc nầy không có nghĩa là mang lại chiến thắng hay một cam kết nhỏ bé cho quốc gia có 8 triệu dân, trong đó có 40 phần trăm dân chúng sống dưới mức nghèo khó, sống trong hoàn cảnh tự cung tự cấp, cuộc sống gần với thiên nhiên và không có cách nào liên lạc đến thủ đô của các nước trên toàn cầu.
Thủ tướng Papua tân Guine Peter O’Neill hiện lạc quan về sáng kiến nói trên.
“Không giống như nhiều bạn hữu của chúng ta trong cộng đồng APEC, Papua tân Guine tiếp tục sống trong bóng tối".
"Tôi tin mạnh mẽ rằng với tình hữu nghị nầy, chúng ta lần đầu tiên có thể nối kết được với hàng trăm ngàn gia đình trên khắp nước”, Peter O'Neill.
Thủ tướng Scott Morrison cho biết, cam kết của Úc trong kế hoạch cho thấy Úc có mối quan hệ lâu dài với Papua tân Guine.
“Đây là lần đầu tiên Papua tân Guine được hưởng điện năng sáng rực trên toàn đất nước và việc nầy nhấn mạnh sự hiện diện của chúng ta tại đâylà để hỗ trợ cho người dân Papua tân Guine và thấy được sự phát triển kinh tế của họ”.
“Tôi không nghĩ việc nầy khiến mọi người ngạc nhiên lớn lao, khi có các viễn kiến khác nhau về những yếu tố đặc biệt liên quan đến mậu dịch và có những nước ngăn tránh việc đồng thuận của tất cả trong thông cáo chung, đó là lý do vì sao chúng ta cần có sự thỏa thuận của vị Chủ tịch cuộc họp thượng đỉnh”, Justin Trudeau.
Còn Thủ tướng Tân tây Lan là bà Jacinda Ardern, xem việc điện năng hóa là chuyện đặc biệt tốt đẹp cho phụ nữ Papua tân Guine.
“Dĩ nhiên chúng ta biết rằng không chỉ nói về vai trò của người phụ nữ trong gia đình, thế nhưng cũng nói đến việc họ có thể xử dụng các dụng cụ cần thiết trong các doanh nghiệp, những khí cụ cần thiết để khuyến khích việc chuyển sang kỹ thuật số, rồi cuối cùng họ và gia đình sẽ thực hiện các bước tiến. Dĩ nhiên là điện năng là tâm điểm để có thể đạt được sự phát triển đó và tôi nghĩ thực sự việc điện năng hóa, cuối cùng cũng chuyển giao quyền hạn cho giới phụ nữ”.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đại diện cho Tổng thống Donald Trump tại cuộc họp thượng đỉnh APEC.
Ông cho biết rất hy vọng người dân Papua tân Guine chấp nhận lời cam kết như là dấu hiệu cho thấy các nước như Hoa kỳ quan tâm đến họ và tương lai của họ.
“Tôi tin tưởng người dân Papua tân Guine, sẽ thấy được sự cam kết nầy là một bằng chứng về sự cam kết mạnh mẽ, cho các quốc gia đại diện tại đây, trong đó bao gồm nước Mỹ, vốn sẽ mang lại một tương lai sáng sủa cho Papua tân Guine”.
Còn Trung quốc, một quốc gia khác tham dự cuộc họp thượng đỉnh, hiện cố gắng gia tăng ảnh hưởng của họ tại vùng Nam Thái bình Dương, đặc biệt qua sáng kiến được gọi là ‘Một vành đai, một con đường’.
Các sáng kiến của Tây phương như chương trình Hợp tác Điện năng Hoá Papua tân Guine được đề ra, nhằm chống lại với sáng kiến của Trung quốc.
Sáng kiến về điện năng chiếm ưu tiên hàng đầu trong cuộc họp hôm thứ bảy và việc loan báo Úc cùng Mỹ sẽ nới rộng một căn cứ Hải quân có tên là Lombrum, ở cực bắc của Papua tân Guine, trên đảo Manus.
Ông Morrison thấu hiểu, có yếu tố chiến thuật trong quan hệ Mỹ-Úc thuộc khu vực nầy, thế nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng, căn cứ nằm trên lãnh thổ của Papua tân Guine và vì vậy nằm dưới chủ quyền đầu tiên và trên hết của nước nầy.
“Có những yếu tố về dân sự cũng như chiến thuật đối với những gì chúng ta đang thực hiện, thế nhưng vào cuối ngày, thì Lombrum sẽ là một căn cứ quân sự thuộc chủ quyền của Papua tân Guine và chúng ta có mặt ở đó theo lời mời của họ, chúng ta sẽ thực hiện kế hoạch nầy theo từng tiến độ của họ và dưới sự lãnh đạo của họ”.
Sự khác biệt giữa Hoa kỳ và Trung quốc rất sâu sắc tại cuộc họp thượng đỉnh, khiến cho thông cáo chung không thể ban hành.
Tin tức của giới truyền thông cho biết, các viên chức Trung quốc không hài lòng với ngôn từ trong bản thông cáo sau cùng và họ xông vào văn phòng của Ngoại trưởng Papua tân Guine đòi hỏi thay đổi.
Việc đó không xảy ra, nên Thủ tướng Canada Justin Trudeau phải giải thích rằng, thông cáo chung sẽ đến từ vị Chủ Tọa phiên họp.
“Tôi không nghĩ việc nầy khiến mọi người ngạc nhiên lớn lao, khi có các viễn kiến khác nhau về những yếu tố đặc biệt liên quan đến mậu dịch và có những nước ngăn tránh việc đồng thuận của tất cả trong thông cáo chung, đó là lý do vì sao chúng ta cần có sự thỏa thuận của vị Chủ tịch cuộc họp thượng đỉnh”, Justin Trudeau.
Việc nầy khiến cho nhiều vấn đề chưa được giải quyết và nhiều hội viên Apec cảm thấy như bị kẹt giữa mối quan hệ ngày càng cách biệt, giữa hai siêu cường lớn nhất trên thế giới.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
