Tiếng súng đã im bặt, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại, đối với một trong những cuộc đối đầu bất ổn nhất mà Trung Đông từng chứng kiến trong nhiều thập kỷ.
Một lệnh ngừng bắn do Hoa Kỳ làm trung gian giữa Iran và Israel đang được duy trì, bất chấp những lời cáo buộc, phủ nhận và tuyên bố chiến thắng trái ngược nhau.
Sau gần hai tuần không kích, tấn công mạng và giao tranh bằng tên lửa, cả hai quốc gia đều khẳng định họ đã trở nên mạnh mẽ hơn, khi mà Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố chương trình hạt nhân của Iran đã bị phá hủy.
"Chúng tôi đã phá hủy chương trình hạt nhân của Iran. Và nếu bất kỳ ai ở Iran cố gắng khôi phục lại dự án này, chúng tôi sẽ hành động với cùng quyết tâm và sức mạnh để chấm dứt bất kỳ nỗ lực nào như vậy. Tôi nhắc lại, Iran sẽ không có vũ khí hạt nhân,” TT Netanyahu nói.
Công lao của Hoa Kỳ và Trump
Ông ghi nhận công lao của Hoa Kỳ, và cụ thể là Tổng thống Donald Trump, vì đã ủng hộ Israel.
"Sự tham gia của Hoa Kỳ vào chiến dịch này, không chỉ ở mặt phòng thủ mà còn ở mặt tấn công, đây là một sự kiện lịch sử chưa từng xảy ra trước đây," TT Netanyahu nói thêm.
Trong khi đó, đám đông tụ tập ở Tehran, hô vang khẩu hiệu và giơ cao biểu ngữ có dòng chữ ‘Chết vì Israel và Chết cho Mỹ’, ngay cả khi phương tiện truyền thông nhà nước quảng bá lệnh ngừng bắn là một thành công về mặt chiến lược.
Thế nhưng, thỏa thuận ngừng bắn, vốn mong manh ngay từ đầu, đã lung lay chỉ trong vòng vài giờ.
Người ta nghe thấy tiếng nổ ở miền bắc Israel vào sáng sớm thứ Ba, và tiếng còi báo động không kích vang lên khắp Haifa và Beersheba.
Vi phạm lệnh ngừng bắn
Phát biểu với các phóng viên trước khi tới dự hội nghị thượng đỉnh NATO ở Hà Lan, Tổng thống Trump đã bày tỏ sự thất vọng hiếm hoi trước công chúng đối với Israel, đồng minh thân cận nhất của ông.
“Iran đã vi phạm thỏa thuận, nhưng Israel cũng đã vi phạm. Israel, ngay lúc chúng tôi đạt được thỏa thuận, họ đã xuất hiện và thả một loạt bom, những quả bom mà tôi chưa từng thấy trước đây, lượng bom lớn nhất mà chúng tôi từng chứng kiến.”
“Tôi không hài lòng với Israel. Khi tôi nói, được rồi, bây giờ các người có 12 giờ.”
“Các người không được ra ngoài trong giờ đầu tiên. Rồi thế là họ thả tất cả những gì có vào đối phương.”
“Vì vậy, tôi không hài lòng với kiểu đó. Tôi cũng không hài lòng với Iran, nhưng tôi thực sự không hài lòng nếu Israel tái chiến sáng nay chỉ vì một quả tên lửa không rơi xuống, hay đã bị bắn, có lẽ là do nhầm lẫn. Tôi không hài lòng về điều đó,” TT Trump tuyên bố.
Sau đó, ông nói thêm bằng ngôn ngữ thẳng thắn khác thường trong giới ngoại giao.
"Về cơ bản, chúng ta có hai quốc gia đã chiến đấu quá lâu và quá dữ dội đến nỗi họ không biết họ đang làm cái quái gì nữa. Bạn có hiểu điều đó không?” TT Trump đặt câu hỏi.
Bất chấp cơn thịnh nộ của mình, Tổng thống Trump vẫn khẳng định ông không tìm cách thay đổi chế độ ở Iran.
Đại sứ Iran tại Úc, Ahmad Sadeghi nói với SBS News rằng bất kỳ động thái nào như vậy cũng sẽ là một thảm họa.
"Phản ứng thảm khốc. Tôi thậm chí không muốn nói về điều đó. Lúc đầu, tôi thậm chí không muốn nghĩ đến việc họ dám làm điều đó.”
“Và rồi những diễn biến mà bạn cho là bên trong Iran, sẽ chỉ khiến họ đoàn kết với nhau hơn thôi," Đại sứ Sadeghi nói.
Các quan chức Iran đã kiên quyết phủ nhận việc bắn bất kỳ tên lửa nào sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực.
Người phát ngôn của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, Trung tá Ebrahim Zolfaghari, cho biết chính Israel đã vi phạm lệnh ngừng bắn.
“Chế độ hung hăng này đã vi phạm không phận của nước tôi bằng máy bay không người lái và từ sáng nay cho đến lúc này đã nhắm mục tiêu và tấn công một số khu vực nhất định của đất nước,” ông Zolfaghari nói.
Ông cảnh báo sẽ trả đũa thêm nếu các hành động khiêu khích tiếp tục.
“Chúng tôi cảnh báo Hoa Kỳ và chế độ Zionist về những đòn mạnh mẽ của các chiến binh Hồi giáo dũng cảm — từ phía bắc đến phía nam của các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng — và về cuộc tấn công vào căn cứ của Hoa Kỳ ở Al Udeid, đây sẽ là bài học.”
Chúng tôi cảnh báo Hoa Kỳ và chế độ Zionist...nếu không dừng tấn công, trong giai đoạn tiếp theo, họ sẽ phải đối mặt với phản ứng thậm chí còn mạnh mẽ hơn, với các mục tiêu rộng hơn đã được chỉ định.Phát ngôn nhân của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran - Trung tá Ebrahim Zolfaghari
Israel chưa xác nhận bất kỳ hoạt động máy bay không người lái nào như vậy nhưng vẫn duy trì quyền phản ứng với các mối đe dọa có thể xảy ra.
Tự vệ chính đáng?
Trong khi đó, ít nhất 113 công dân Úc nằm trong số những người được sơ tán thành công khỏi Israel.
Điều này xảy ra khi Đại sứ Hoa Kỳ tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - Dorothy Shea khẳng định các cuộc tấn công cuối tuần đã làm suy giảm khả năng sản xuất vũ khí hạt nhân của Iran và được thực hiện phù hợp với nguyên tắc tự vệ của Hiến chương Liên Hợp Quốc.
"Những cuộc tấn công này, phù hợp với quyền tự vệ vốn có, quyền tự vệ tập thể phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc, nhằm mục đích giảm thiểu mối đe dọa do Iran gây ra đối với Israel, khu vực và rộng hơn là đối với hòa bình và an ninh quốc tế," bà Shea nói.
Đặc phái viên của Israel ủng hộ tuyên bố rằng chương trình hạt nhân của Iran đã bị tấn công nhưng cho biết còn quá sớm để đánh giá thiệt hại.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump khẳng định các cuộc tấn công của Mỹ đã phá hủy các cơ sở của Iran, nhưng đánh giá của Ngũ Giác Đài bị rò rỉ chỉ cho thấy tác động hạn chế, có thể khiến chương trình này bị trì hoãn chỉ chưa đầy sáu tháng.
Báo cáo cho biết cơ sở hạ tầng quan trọng và kho dự trữ uranium vẫn còn nguyên vẹn, đã được di chuyển trước các cuộc không kích.
Tòa Bạch Ốc bác bỏ và khẳng định những phát hiện này là hoàn toàn sai.
Trong khi đó, Tổng thống Israel Isaac Herzog đã bảo vệ các cuộc không kích trong chuyến thăm Beersheba, nơi bốn thường dân đã thiệt mạng do một tên lửa của Iran.
"Những gì chúng ta đã làm thành công trong chiến dịch này là loại bỏ mối đe dọa hạt nhân của Iran với Israel, khu vực và thế giới tự do.”
“Về mặt này, tôi khen ngợi giới lãnh đạo Israel, Thủ tướng Netanyahu, nội các và tất nhiên là quân đội Israel.”
“Tôi khen ngợi và chân thành cảm ơn Tổng thống Donald Trump, và tất nhiên là Không quân Hoa Kỳ, và tôi khen ngợi tất cả những người đã tham gia vào chiến dịch này," TT Herzog nói.
Thế nhưng, không phải ai cũng nhìn nhận theo cách đó.
Tại Tehran, một số cư dân bày tỏ sự mệt mỏi và hoài nghi.
Một người phụ nữ cho biết bà đã không ngủ ngon trong mười hai đêm và hy vọng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì.
Những người khác coi đó là chỉ là khoảng lặng tạm thời trong một cuộc chiến dai dẳng hơn.
Lệnh ngừng bắn có thể có hiệu lực, bất chấp sự ngờ vực lẫn nhau và những tuyên bố chiến thắng trái ngược, xung đột giữa Israel và Iran vẫn chưa được giải quyết một cách trọn vẹn.
Đồng hành cùng chúng tôi, Follow & Like SBS Vietnamese Facebook Cập nhật tin tức mọi lúc mọi nơi tại sbs.com.au/vietnamese
