Liên Hiệp Quốc vừa ra phán quyết chính phủ Úc đã vi phạm nhân quyền đối với người dân đảo Torres Strait vì đã không bảo vệ họ một cách thích đáng trước những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Đây là kết quả của một vụ tố cáo từ ba năm trước, bởi tám người đảo Torres Strait và con cái họ, cho rằng những thay đổi trong điều kiện khí hậu đã làm tổn hại cuộc sống, văn hoá và phương cách sinh tồn cổ truyền của họ.
Những người chủ truyền thống của đảo Masig, anh Yessie Mosby là một trong tám người đưa đơn kiện chính phủ.
Anh nói anh tuyệt vọng vì sự huỷ diệt nhanh chóng mà anh chứng kiến tại quê nhà.
Lũ lụt và xói mòn đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của chúng tôi. Nó không chỉ ảnh hưởng đến ngôi nhà tôi ở, theo sau những vụ xói mòn đất đã ăn mòn gần như trọn các hòn đảo, và nó còn ảnh hưởng đến các sinh vật biển và các loài chim di cư bay từ Úc đến Papua Tân Guinea. Những còn đảo này là nơi cư ngụ của đàn chim khi thiên di.
Thậm chí tình hình nay càng tồi tệ hơn vì biến đổi khí hậu đã huỷ hoại nơi an nghỉ của những người thân yêu, anh Mosby nói.
Điều đau buồn nhất là những người thân yêu của chúng tôi, có mối liên hệ máu mủ với chúng tôi từ đời cụ rồi ông cố, thì nơi an nghỉ của họ giờ đây đã bị trôi dạt ra biển khơi vì ngập lụt và xói mòn. Thậm chí họ không phải được chôn ngoài bãi biển nữa mà chôn bên trong đất liền, nhưng nhiều ngôi mộ gần biển đang gặp nguy hiểm. Còn lại thì đa số những người thân của tôi đã bị trôi giạt rồi, tôi không thể nhìn thấy những gì còn lại của họ hay đặt hoa lên mộ họ được nữa.
Nhóm người tố cáo đều thuộc bốn hòn đảo nhỏ nằm thấp so với mặt nước biển trong khu vực Thái Bình Dương, đó là các đảo Boigu, Poruma, Warraber và Masig.
Họ cho rằng các quyền của họ đã bị vi phạm bởi vì nước Úc đã không giúp họ ứng phó với sự biến đổi khí hậu, bằng việc nâng cấp tường chắn sóng hay giảm khí thải nhà kính.
Hôm thứ Sáu, một uỷ ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã ủng hộ những cáo buộc này.
Phán quyết của Liên Hiệp Quốc cho thấy Úc đã không giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, và như vậy đã vi phạm nhân quyền của những người dân đảo được sống yên vui theo lề lối văn hóa của mình, và tự do, không bị can thiệp tuỳ tiện vào đời sống riêng tư, gia đình hay tổ ấm.
Có thể thấy rõ những hậu quả đã xảy ra tại miền Tây đảo Saibai, trưởng lão và thủ lãnh của cộng đồng Keri Akiba giải thích:
Sự thay đổi xảy ra rất rõ ràng ở Saibai, bởi vì đây là một vùng trũng. Chúng tôi đã từng có những bãi biển dọc theo bờ biển này, nhưng nay không còn nữa. Chúng tôi cũng chú ý thấy khi thủy triều dâng cao, thì gần như toàn bộ đảo Saibai bị ở dưới nước, không lâu sau nó có thể sẽ bị nhấn chìm.
Chính phủ Úc nói sẽ xem xét báo cáo của Liên Hiệp Quốc nhưng vẫn chưa cam kết bồi thường.
Một trong những cam kết đầu tiên của chính phủ Lao Động là cắt giảm khí thải nhà kính 43 phần trăm từ đây đến năm 2030.
Tổng trưởng phe Lao Động Amanda Rishworth kiên quyết cho rằng chính phủ đã đề xuất những sự cam kết mạnh mẽ nhằm đối phó với sự biến đổi khí hậu, hơn hẳn chính phủ Liên đảng tiền nhiệm.
Chính phủ đang hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng đảo Torres Strait về biến đổi khí hậu. Thủ tướng, tổng trưởng biến đổi khí hậu và tổng trưởng Thổ dân sự vụ đã lên đường đến Torres Strait. Lời tố cáo này đã được đệ trình dưới thời chính phủ tiền nhiệm, và chúng tôi sẽ xem xét phúc trình và hồi đáp trong thời gian thích hợp.
Tuy nhiên những người biểu tình tại Sydney hôm thứ Bảy 24/9 nói chính sách hiện nay của chính phủ chưa đủ mạnh mẽ để giảm bớt hậu quả của sự biến đổi khí hậu.
những người biểu tình Thổ dân kêu gọi chính phủ lắng nghe lời tư vấn của họ, vì những kiến thức họ có được về vùng đất.
Một trong những người biểu tình ông Joshua Bell nói Thổ dân Úc cần dẫn đầu trong những hành động chống sự biến đổi khí hậu.
Đây không phải là vấn đề đúng hay sai, mà đây là vấn đề nhân đạo. Nếu các dòng nước bị huỷ hoại, và những địa danh thiêng liêng bị phá huỷ, thì kéo theo sẽ là sự huỷ diệt toàn bộ tinh thần và niềm tin của chúng tôi, mà không lời nào có thể diễn tả được. Chúng tôi cần được chính phủ trao cho chiếc ghế tài xế ngay bây giờ. Chúng ta cần những người Thổ dân hướng dẫn bảo vệ theo một cách có giáo dục nhất và ít tổn hại đến môi trường nhất. Bạn biết đấy, có rất nhiều bộ lạc khác nhau ở Úc, vì vậy chúng ta cần mỗi bộ lạc cử một đại diện, để thành lập một liên minh và xây dựng một biện pháp cổ truyền, với tinh thần tuân thủ luật của thiên nhiên và luật của đất đai.
Còn anh Yessie Mosby đồng ý chính phủ Úc cần năng động hơn trong cuộc chiến chống lại sự biến đổi khí hậu.
Anh kêu gọi chính phủ hãy đến để chứng kiến tận mắt sự thiệt hại, đã xé toạc mảnh đất của những người dân đảo.
Chúng tôi muốn chính phủ Úc đến đây, đến xem nhà của chúng tôi, chúng tôi đã gởi mời mời họ nhưng họ đã từ chối. Bây giờ chúng tôi mời họ đến nữa, họ cần phải đến và ngồi xuống với dân làng. Và hãy tận mắt nhìn những gì đã xảy ra cho nhà cửa của chúng tôi, và hợp tác cùng nhau để bảo vệ những ngôi nhà còn lại, để con cháu của chúng tôi vẫn còn được sống nơi đây.
Vào lúc này, anh Mosby nói phán quyết của Liên Hiệp Quốc là bước đầu tiên đáng hoan nghênh, nhưng điều quan trọng là chính phủ Úc phải suy nghĩ cho các thế hệ tương lai.
Đặc biệt đối với các thế hệ tương lai, để họ vẫn có thể được sống trênh mảnh đất quê hương, với nền văn hoá cổ truyền và các truyền thống đã tồn tại hàng ngàn năm. Để có được cơ hội sống một cuộc đời tự do mà không sợ hãi về sự biến đổi khí hậu.
