Những người phản đối dự luật hạn chế biểu tình tại New South Wales, vốn được đưa ra sau vụ xả súng hàng loạt ở Bondi, đã tuyên bố sẽ khởi kiện dựa trên Hiến pháp.
Một liên minh các tổ chức vận động đã được thành lập để lên án các đạo luật này là phản ứng một cách rất cảm tính, gây chia rẽ và nguy hiểm cho nền dân chủ.
Josh Lees, một nhà tổ chức thuộc Nhóm Hành động vì Palestine, tổ chức từng đứng sau các cuộc biểu tình quy mô lớn phản đối chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza, phát biểu:
“Vụ kiện hiến pháp mà chúng tôi đang khởi xướng dự kiến sẽ có ba bên đồng nguyên đơn, gồm Nhóm Hành động vì Palestine, Người Do Thái Phản đối Chiếm đóng, và Blak Caucus. Đây là những tổ chức có mối quan tâm cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh sắp diễn ra cuộc tuần hành Ngày Xâm lược thường niên vào 26 tháng Một. Hiện nay, dưới chính quyền Chris Minns, số ca người Thổ dân tử vong khi bị giam giữ đang ở mức kỷ lục, và đó là một trong những lý do cấp bách khiến chúng ta phải bảo vệ quyền biểu tình.”
Hội đồng Tự do Dân sự New South Wales, Hội đồng Do Thái Úc cùng nhiều tổ chức khác cũng đã lên tiếng phản đối các cải cách này.
Thủ hiến Chris Minns lên tiếng bảo vệ các đạo luật mới, cho rằng ông lo ngại sự gắn kết xã hội sẽ bị đe dọa nếu các cuộc biểu tình vẫn được phép diễn ra ngay sau các vụ khủng bố.
“Đây là những thay đổi quan trọng và chúng tôi tin là cần thiết để thực hiện ưu tiên hàng đầu của bất kỳ chính phủ nào, ưu tiên số một của mọi nhà lãnh đạo chính trị, mọi chính phủ và mọi nghị viện, đó là bảo vệ người dân.”
Ông giải thích cách các đạo luật sẽ được áp dụng:
“Khi một sự kiện khủng bố được chính thức tuyên bố theo Đạo luật Chống khủng bố (Quyền hạn Cảnh sát), Ủy viên Cảnh sát hoặc Phó Ủy viên, với sự đồng ý của Bộ trưởng Cảnh sát, sẽ có quyền tuyên bố một khu vực cụ thể nơi các cuộc tụ tập công cộng bị hạn chế trong một khoảng thời gian nhất định, gọi là tuyên bố hạn chế tụ tập công cộng.
"Khu vực này có thể là bất kỳ phần nào của tiểu bang, hoặc toàn bộ tiểu bang. Không một cuộc tụ tập công cộng nào trong khu vực được chỉ định có thể được cấp phép, kể cả bởi tòa án.”
Ông Minns nhấn mạnh các đạo luật là cần thiết để bảo vệ sự gắn kết xã hội.
“Quan điểm của tôi về các cuộc biểu tình này là chúng đang giải phóng những lực lượng trong cộng đồng mà không thể kiểm soát được. Khi mọi người tuần hành và trưng bày những hình ảnh bạo lực, đẫm máu, chết chóc và tàn phá, điều đó khơi dậy những điều mà chính các nhà tổ chức biểu tình cũng không thể kiểm soát. Và sự thật là chúng ta không thể mạo hiểm để xảy ra thêm một cuộc biểu tình quy mô lớn như vậy nữa tại New South Wales. Theo tôi, hệ quả đã thể hiện rõ vào Chủ nhật vừa qua.”
Josh Lees bày tỏ sự kinh hoàng trước vụ tấn công bài Do Thái ở Bondi, đồng thời cho biết Nhóm Hành động vì Palestine không có kế hoạch biểu tình trong thời gian tới, nhưng cho rằng các đạo luật này là một phần của chiến dịch bôi nhọ. Ông nói:
“Việc cố tình liên kết vụ tấn công kinh hoàng ở Bondi với phong trào biểu tình ủng hộ Palestine là điều vô cùng phi lý, cố ý xuyên tạc và hoàn toàn đáng phẫn nộ.”
Hội đồng Đại diện Do Thái New South Wales đã ra tuyên bố ủng hộ các đạo luật, nhưng không phản hồi yêu cầu phỏng vấn.
Trong khi đó, Hội đồng Do Thái Úc, do Tiến sĩ Naama Blatman là thành viên Ban Điều hành, lại phản đối các đạo luật này.
“Những đạo luật chống biểu tình mà chính quyền Minns thúc đẩy sẽ không khiến chúng ta an toàn hơn. Chúng xuất phát từ áp lực chính trị, chứ không phải từ sự cân nhắc nghiêm túc về an toàn cộng đồng. Những gì xảy ra ở Bondi là một vụ tấn công bài Do Thái tàn ác, nhưng cần nói rõ rằng không có bất kỳ mối liên hệ nào giữa vụ này với phong trào đòi công lý cho Palestine.”
Tiến sĩ Blatman, người đã sống phần lớn cuộc đời tại Israel, cho rằng điều quan trọng là chính phủ Israel phải chịu trách nhiệm.
“Chúng tôi phẫn nộ trước những phát ngôn này, vì chúng nguy hiểm và trắng trợn khi gán việc chỉ trích Israel và cuộc diệt chủng ở Gaza với tư tưởng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo, thứ dường như đã truyền cảm hứng cho vụ tấn công ở Bondi. Nhưng chúng tôi đã nói rất rõ trong suốt hai năm qua và cả trước đó rằng, chỉ trích Israel, dù gay gắt đến đâu, cũng không đồng nghĩa với bài Do Thái.”
Trước cuộc tranh luận tại Quốc hội, Liên đảng đã phát tín hiệu ủng hộ dự luật, trong khi Đảng Xanh phản đối.
Sue Higginson, phát ngôn viên Đảng Xanh về Tư pháp đồng thời là Bộ trưởng Tư pháp, là một trong số các chính trị gia đã tham gia Cuộc Tuần hành vì Nhân loại mang tính biểu tượng băng qua Cầu Cảng Sydney. Bà nói:
“Gần 300,000 người Úc tử tế đã cùng nhau tụ họp. Họ đã bước qua cây cầu vì lợi ích chung, vì nhân tính. Giờ đây không ai có thể viết lại lịch sử. Đó là một sự kiện đã xảy ra trong thời đại của chúng ta, dưới sự chứng kiến của chúng ta. Một khoảnh khắc sâu sắc, người dân từ khắp nơi, trong mưa tầm tã, đã cùng nhau tuần hành vì nhân loại.”
Cảnh sát từng tìm cách ngăn chặn cuộc biểu tình này, nhưng tòa án đã cho phép nó diễn ra, và đây chính là những biện pháp bảo vệ mà luật mới sẽ tước bỏ.
Giáo sư Anne Twomey, chuyên gia về luật hiến pháp, cho biết tòa án sẽ là nơi quyết định liệu các đạo luật này có gây gánh nặng không thể chấp nhận được đối với quyền tự do truyền đạt chính trị ngầm định được Hiến pháp bảo vệ hay không.
“Trong trường hợp này, có những lập luận ở cả hai phía. Một mặt, bản thân đạo luật không thực sự cấm biểu tình, nó chỉ tước bỏ khả năng cấp phép cho biểu tình.”
Điều này đồng nghĩa với việc người biểu tình sẽ không được hưởng các biện pháp bảo vệ pháp lý liên quan đến những hành vi như cản trở giao thông hay cản trở người khác, những bảo vệ thường áp dụng cho các cuộc biểu tình quy mô lớn được tổ chức hợp pháp.
Giáo sư Twomey cho biết luật mới cũng khiến cảnh sát không thể phối hợp với người biểu tình để giảm thiểu gián đoạn và bảo đảm an toàn công cộng, vì họ không thể cấp phép cho biểu tình.
“Đây không phải là lệnh cấm tuyệt đối. Nếu là lệnh cấm hoàn toàn, khả năng bị tuyên vi hiến sẽ cao hơn. Luật cũng có một số biện pháp bảo vệ nhất định. Các tuyên bố hạn chế chỉ được áp dụng trong thời gian giới hạn, tối đa 14 ngày mỗi lần, và có thể gia hạn từng đợt 14 ngày, nhưng không quá 90 ngày. Tòa án sẽ cân nhắc những giới hạn đó, cũng như việc cần có sự phê chuẩn của cả Bộ trưởng Cảnh sát và Ủy viên Cảnh sát.”
Tuy nhiên, bà cho rằng luật này có phạm vi rất rộng.
“Vấn đề là luật áp dụng cho tất cả các cuộc tụ tập công cộng, bất kể tính chất của chúng, và có thể áp dụng trên phạm vi rất lớn, thậm chí là toàn bộ tiểu bang, thay vì chỉ tập trung vào khu vực cụ thể bị ảnh hưởng bởi một vụ khủng bố. Vì vậy, một mặt luật có thể bị xem là quá rộng, mặt khác lại có những cơ chế bảo vệ nhất định, và cuối cùng câu hỏi đặt ra sẽ là cách tòa án cân bằng những yếu tố đó.”
Trong khi chính quyền New South Wales khẳng định các đạo luật mới là cần thiết để bảo vệ an ninh và sự gắn kết xã hội, thì thách thức hiến pháp sắp tới nhiều khả năng sẽ đưa vấn đề quyền biểu tình ra trước Tòa án Tối cao. Cuộc tranh luận giữa an ninh và các quyền dân chủ cơ bản vì thế vẫn chưa khép lại.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
