Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính phủ của ông sẽ không trả lại các tàu chở dầu bị thu giữ trong những ngày gần đây, cũng như bất kỳ số dầu nào trên tàu, ước tính từ 1.9 đến 4 triệu thùng.
Khi được phóng viên hỏi rằng Mỹ sẽ bán hay đưa vào kho dự trữ chiến lược. Ông Trump nói:
“Có thể bán, có thể giữ, có thể dùng cho kho dự trữ chiến lược. Chúng tôi giữ lại. Chúng tôi cũng giữ luôn các con tàu.”
Trong tháng này, Mỹ đã thành công thu giữ hai tàu chở dầu liên quan đến Venezuela.
Ông Trump cho biết lực lượng Tuần duyên Mỹ hiện đang truy đuổi tàu thứ ba.
“Con tàu đang di chuyển. Chúng tôi sẽ bắt kịp nó. Chúng tôi thực sự đang truy đuổi. Bạn có thể tưởng tượng không? Bởi vì nó xuất phát từ vị trí không đúng, nó đi từ Venezuela, và nước này đã bị trừng phạt.”
Ngoại trưởng Venezuela, ông Yvan Gil, cáo buộc Mỹ thực hiện hành vi cướp biển và phong tỏa năng lượng, vi phạm luật pháp quốc tế.
“Vào tháng 12 năm 2025, Mỹ đã tiến hành chiếm đoạt và đánh cắp hai tàu trên biển khơi chứa khoảng 4 triệu thùng dầu Venezuela và tuyên bố phong tỏa hoàn toàn các tàu chở dầu của Venezuela. Những hành động này cấu thành hành vi cướp biển theo luật quốc tế thông thường và được Liên Hiệp Quốc ghi nhận, là các hành vi bạo lực, bắt giữ hoặc cướp bóc bất hợp pháp trên biển đối với tàu và hàng hóa trên tàu.”
Ông Gil cảnh báo hậu quả từ hành động của Mỹ sẽ vượt ra ngoài Venezuela, ảnh hưởng tới thị trường năng lượng và các nền kinh tế dễ tổn thương trên toàn thế giới.
“Venezuela khẳng định mong muốn hòa bình nhưng cũng tuyên bố rõ ràng rằng sẵn sàng bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và tài nguyên theo luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, chúng tôi cảnh báo rằng những hành vi gây hấn này không chỉ ảnh hưởng tới Venezuela. Phong tỏa và cướp biển nhắm vào thương mại năng lượng Venezuela, sẽ tác động đến nguồn cung dầu và năng lượng, làm tăng bất ổn trên thị trường quốc tế, và ảnh hưởng tới các nền kinh tế ở Mỹ Latinh, Caribe và toàn cầu, đặc biệt là ở những quốc gia dễ tổn thương nhất.”
Ông nhấn mạnh Venezuela yêu cầu Mỹ rút quân ngay lập tức khỏi Caribe, đồng thời kêu gọi tiến hành các cuộc điều tra đa phương và lên án quốc tế về những vi phạm luật pháp quốc tế.
Chính quyền Trump khẳng định việc thu giữ nhắm vào những gì họ gọi là “hạm đội bóng tối” – chuyên vận chuyển dầu bị trừng phạt tới Iran và Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmail Baghaei, cảnh báo Mỹ đang tạo ra tiền lệ đe dọa an ninh toàn cầu.
“Bất kỳ quốc gia nào tự nhận chịu trách nhiệm về hòa bình và an ninh quốc tế, và coi trọng pháp quyền, đều phải có quan điểm về hành động của Mỹ. Nhìn chung, các bước đi của Mỹ ở Caribe trong những tháng gần đây… đi ngược lại tất cả các nguyên tắc và quy tắc quốc tế. Thực chất, điều này phá vỡ và xói mòn tất cả các chuẩn mực đã duy trì đời sống quốc tế suốt tám thập kỷ qua. Do đó, tất cả các chính phủ đều phải lên án.”
Ông Baghaei cho biết Iran sẽ phản ứng nếu lợi ích bị ảnh hưởng, đồng thời cảnh báo về chủ nghĩa đơn phương ngày càng tăng từ Washington.
Trung Quốc cũng bày tỏ quan ngại tương tự, coi hành động của Mỹ là cưỡng ép kinh tế hơn là thực thi luật pháp.
Tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Lin Jian, nhấn mạnh việc thu giữ tàu nước ngoài vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
“Bằng việc tùy tiện chiếm đoạt tàu của các nước khác, Mỹ đã nghiêm trọng vi phạm luật quốc tế. Trung Quốc phản đối các biện pháp trừng phạt đơn phương phi pháp, không có cơ sở luật quốc tế hay sự phê chuẩn của Hội đồng Bảo an LHQ, và phản đối mọi hành vi vi phạm mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương LHQ, xâm phạm chủ quyền và an ninh các quốc gia khác, cấu thành chủ nghĩa đơn phương và bắt nạt.”
Khi Tuần duyên Mỹ truy đuổi tàu thứ ba gần vùng biển Venezuela, nhiều người Venezuela cảm thấy tình hình ngoài tầm kiểm soát.
Tại Caracas, một người dân, ông Antonio Pinto mô tả người dân như bị kẹt giữa hai chính phủ:
“Người Venezuela chúng tôi bị trói tay, chuyện này là giữa hai chính phủ: Mỹ và Venezuela. Nhưng người dân bình thường không có quyền quyết định.”
Trong khi đó, với người dân Venezuela như Raul Fuente, cuộc sống vẫn diễn ra bình thường, nhưng lo ngại các hành động của Tổng thống Mỹ có thể khiến tình hình thêm căng thẳng.
“Hiện tại giá cả khá ổn định, không biến động nhiều. Mỹ đang cố kiểm soát thị trường, nhưng họ không thể. Vì vậy họ muốn dùng các phương tiện lén lút. Theo tôi, tất cả đây là các hành động khiêu khích. Hy vọng tình hình sẽ không leo thang.”
Venezuela sở hữu trữ lượng dầu đã được chứng minh lớn nhất thế giới, và hơn 80% sản lượng được xuất khẩu.
Tuy nhiên, khi các vụ thu giữ tàu tiếp tục và chỉ trích quốc tế gia tăng, thế đối đầu đang trở thành một cuộc thử thách rộng lớn về quyền lực, tính hợp pháp và chính trị năng lượng, với hậu quả có thể vượt xa vùng Caribe.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
