Liên Hiệp Quốc tại Afghanistan cảnh báo, số người chết trong trận động đất lớn hôm Chủ nhật sẽ còn tăng cao, khi một số ngôi làng bị ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn chưa thể tiếp cận do đường xá bị chặn.
Một trận động đất khác, lần này có cường độ 5,5 độ richter, đã làm rung chuyển miền đông nam Afghanistan, làm dấy lên lo ngại về thiệt hại và sự tàn phá tiếp theo gần hai ngày sau trận động đất ở cùng khu vực khiến hơn 1.400 người thiệt mạng và hàng nghìn người khác bị thương ở miền đông Afghanistan.
Trận động đất hôm Chủ nhật là một trong những trận động đất tồi tệ nhất ở Afghanistan trong nhiều năm qua, san phẳng nhà cửa ở các ngôi làng hẻo lánh.
Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc Stéphane Dujarric cho biết, các nhân viên cứu trợ của LHQ đang có mặt tại hiện trường, để cố gắng tiếp cận những người bị ảnh hưởng.
"Chúng tôi đã và đang hỗ trợ ứng phó bằng cách triển khai các vật dụng thiết yếu đến những khu vực có thể tiếp cận. Ví dụ, các đồng nghiệp của chúng tôi tại UNHCR, cơ quan tị nạn của Liên Hiệp Quốc, đang gởi các vật dụng cứu trợ thiết yếu được dự trữ từ các kho dự trữ ở Kabul, bao gồm lều bạt, chăn màn và đèn năng lượng mặt trời”, Stéphane Dujarric.
Trận động đất xảy ra ở độ sâu tương đối cạn, chỉ 10 km, cùng độ sâu với trận động đất 6 độ richter hôm Chủ nhật.
Đó là một trong những trận động đất tồi tệ nhất ở Afghanistan trong nhiều năm qua, san phẳng nhà cửa ở những ngôi làng hẻo lánh.
Điều phối viên LHQ tại Afghanistan đã cảnh báo số người chết sẽ còn tăng cao hơn nữa, vì một số ngôi làng bị ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn chưa thể tiếp cận do đường sá bị chặn.
Taliban đã yêu cầu viện trợ khẩn cấp cho đất nước, nơi đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh mẽ về viện trợ nhân đạo, sau khi chế độ phiến quân lên nắm quyền vào năm 2021.
Afghanistan thường xuyên hứng chịu động đất, đặc biệt là ở dãy núi Hindu Kush, gần ngã ba của mảng kiến tạo Á-Âu và Ấn Độ.
Trong khi đó một người đàn ông Úc đã mô tả khoảnh khắc "kinh hoàng", khi một trận động đất chết người làm rung chuyển thành phố Afghanistan mà anh đang đi qua.
Shams Mamond, một người đàn ông Úc gốc Afghanistan, đang ở thành phố Jalalabad khi trận động đất mạnh 6,0 độ richter xảy ra, vào khoảng nửa đêm giờ địa phương hôm thứ Hai, khiến hơn 800 người thiệt mạng và ít nhất 2.800 người bị thương.
Đây là một trong những trận động đất tồi tệ nhất, được ghi nhận ở Afghanistan.
Lực lượng cứu hộ đang nỗ lực tiếp cận các khu vực miền núi xa xôi, bị cắt đứt mạng lưới di động dọc biên giới Pakistan, nơi những ngôi nhà gạch bùn nằm rải rác trên sườn núi đã bị sập trong trận động đất.
Các gia đình vội vã chạy ra khỏi nhà, người già trẻ lớn bé cùng nhau chạy trong sợ hãi khi tường nứt và mái nhà sụp đổ.
Trong cơn hỗn loạn, một số người đã may mắn thoát nạn và chỉ bị thương nhẹ, nhưng những người khác thì không may mắn như vậy.
Trong một ngôi nhà, mái nhà đổ sập đè lên một người đàn ông và một người phụ nữ, cướp đi sinh mạng của họ ngay lập tức.
Bên kia làng, các gia đình tụ tập trên cánh đồng trống, run rẩy dưới bầu trời đêm, quá sợ hãi không dám trở về nhà khi dư chấn tiếp tục lan rộng khắp mặt đất.
Được biết Mamond sống tại Newcastle NSW, cho biết, anh cảm nhận được rung chấn ở thành phố Jalalabad.
"Cơn rung lắc rất mạnh và kinh hoàng. Cảm giác như toàn bộ mặt đất đang chuyển động bên dưới chúng tôi. Mọi người hoảng loạn chạy ra khỏi nhà và nhiều tòa nhà bị hư hại”, Shams Mamond.
Mamond cho biết anh đã đến tỉnh Kunar gần đó, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, để giúp đỡ những người bị ảnh hưởng.
"Những gia đình này đang rất cần sự giúp đỡ, và tôi cảm thấy mình có trách nhiệm phải ở đây cùng họ trong thời điểm khó khăn này. Đây là một thảm họa nhân đạo to lớn”, Shams Mamond.
Ông kêu gọi người dân Úc và chính phủ Úc, chung tay giúp đỡ.
"Lời thỉnh cầu khiêm nhường của tôi từ chính phủ Úc, là khẩn trương gửi viện trợ nhân đạo - thực phẩm, thuốc men, lều bạt và các hỗ trợ khẩn cấp khác - cho người dân Kunar. Tôi hy vọng Úc cũng sẽ hỗ trợ phục hồi lâu dài, để các gia đình này có thể xây dựng lại cuộc sống trong danh dự”, Shams Mamond.
Mặc dù Vương quốc Anh đã tuyên bố sẽ gửi 1,35 triệu đô la Mỹ viện trợ - được chia đều cho Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc và Hội Chữ thập đỏ Quốc tế - nhưng chính phủ Úc vẫn chưa công bố bất kỳ khoản viện trợ nào.
Ngoại trưởng Penny Wong đã ra tuyên bố hôm thứ Ba, nói rằng thiệt hại về người trong trận động đất là "thảm khốc".
"Chúng tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới người dân Afghanistan, cũng như cộng đồng người Afghanistan tại Úc. Úc đang liên hệ với Liên Hiệp Quốc và các đối tác quốc tế khác để xác định mức độ thiệt hại và tình hình cứu trợ”, Penny Wong.
Trong khi đó Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết họ sẵn sàng cung cấp hỗ trợ cứu trợ thiên tai "theo nhu cầu của Afghanistan và trong khả năng của mình", trong khi Ấn Độ cho biết họ đã chuyển 1.000 lều trại gia đình đến Kabul và đang chuyển 15 tấn lương thực đến Kunar, với nhiều hàng cứu trợ hơn sẽ được gửi từ Ấn Độ bắt đầu từ thứ Ba.
Vụ Nam và Trung Á thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, đã đăng lời chia buồn trên X vào thứ Hai về thiệt hại về người trong trận động đất, nhưng không trả lời ngay lập tức khi được hỏi, liệu Hoa Kỳ có cung cấp bất kỳ hỗ trợ nào hay không.
Thảm họa này sẽ càng làm gia tăng gánh nặng cho chính quyền Taliban, tại quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá này, vốn đang phải vật lộn với các cuộc khủng hoảng từ việc viện trợ nước ngoài giảm mạnh, đến việc hàng trăm ngàn người Afghanistan bị các nước láng giềng trục xuất.
Sharafat Zaman, người phát ngôn của Bộ Y tế Kabul, đã kêu gọi viện trợ quốc tế để khắc phục hậu quả, do trận động đất mạnh 6,0 độ richter xảy ra ở độ sâu 10km.
"Chúng tôi cần viện trợ vì rất nhiều người dân ở đây đã mất mạng và nhà cửa", Sharafat Zaman.
Tâm chấn của trận động đất nằm cách Jalalabad, thành phố lớn thứ năm của Afghanistan ở tỉnh Nangarhar, miền đông Afghanistan, 27km.
Một số dân làng ngồi khóc giữa đống đổ nát của nhà cửa, những người khác bắt đầu vất vả dọn dẹp đống đổ nát bằng tay, hoặc khiêng những người bị thương trên cáng tạm bợ.
"Đây là Mazar Dara ở huyện Nurgal. Toàn bộ ngôi làng đã bị phá hủy. Trẻ em và người già bị mắc kẹt dưới đống đổ nát. Chúng tôi cần sự giúp đỡ khẩn cấp”,Sharafat Zaman .
Một người sống sót khác cho biết.
"Chúng tôi cần xe cứu thương, chúng tôi cần bác sĩ, chúng tôi cần mọi thứ để cứu người bị thương và tìm kiếm người chết", một người sống sót".
Đây là trận động đất chết người lớn thứ ba ở Afghanistan, kể từ khi Taliban lên nắm quyền vào năm 2021 khi các lực lượng nước ngoài rút quân, dẫn đến việc cắt giảm nguồn tài trợ quốc tế, vốn chiếm phần lớn ngân sách của chính phủ.
Các nhà ngoại giao và viên chức viện trợ cho biết, các cuộc khủng hoảng ở những nơi khác trên thế giới, cùng với sự thất vọng của các nhà tài trợ về chính sách của Taliban đối với phụ nữ, bao gồm cả việc hạn chế nhân viên cứu trợ, đã thúc đẩy việc cắt giảm tài trợ.
Ngay cả viện trợ nhân đạo, nhằm mục đích bỏ qua các thể chế chính trị để phục vụ các nhu cầu cấp thiết, cũng đã giảm xuống còn 1,1 tỷ đô la Mỹ trong năm nay, giảm so với mức 5,7 tỷ đô la vào năm 2022.
READ MORE
Cần phải làm gì khi xảy ra động đất?
Ziaul Haq Mohammadi, một sinh viên tại Đại học al-Falah ở thành phố Jalalabad, miền đông Afghanistan, đang học trong phòng ở nhà khi trận động đất xảy ra. Anh cho biết mình đã cố gắng đứng dậy, nhưng bị ngã bởi sức mạnh của trận động đất.
"Chúng tôi đã trải qua cả đêm trong sợ hãi và lo lắng vì bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra một trận động đất khác”, Ziaul Haq Mohammadi.
READ MORE
SBS Việt ngữ
