Việc băng ở Nam Cực tiếp tục tan có thể dẫn đến hiện tượng ấm lên mạnh hơn tại Úc và phần còn lại của bán cầu Nam, khi các nhà khoa học cảnh báo rằng lục địa băng giá này đang đối mặt với nguy cơ xảy ra những thay đổi “đột ngột và có thể không thể đảo ngược”.
Nhiệt độ khu vực vượt mức trung bình toàn cầu là một trong những “tác động dây chuyền” có thể xảy ra do băng trên biển biến mất và các thay đổi liên kết khác mà các nhà nghiên cứu đã quan sát trên vùng đất băng giá này.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature bởi các trường đại học và trung tâm nghiên cứu của Úc cũng cảnh báo về nguy cơ mực nước biển dâng cao và nguy cơ tuyệt chủng ngày càng tăng của loài chim cánh cụt hoàng đế.
Băng, đại dương và hệ sinh thái của Nam Cực đang trải qua những biến đổi nhanh chóng — theo lời của Nerilie Abram, tác giả chính của nghiên cứu được thực hiện trong thời gian bà công tác tại Đại học Quốc gia Úc.
"Bất kỳ mức tăng nào, dù chỉ là một phần nhỏ của độ C trong hiện tượng ấm lên toàn cầu, đều sẽ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn," bà nói.
Những cảnh báo mới về hậu quả của biến đổi khí hậu xuất hiện khi thời hạn cho mục tiêu giảm phát thải của Úc vào năm 2035 đang đến gần, với các tổ chức môi trường nằm trong số những bên kêu gọi sự quyết tâm mạnh mẽ hơn.
Chính phủ liên bang cũng đang chịu áp lực phải công bố bản đánh giá rủi ro khí hậu quốc gia bị trì hoãn, được cho là chứa đựng những thông tin đáng lo ngại về mức độ nghiêm trọng và quy mô của các tác động khí hậu.
Nerilie Abram, hiện là nhà khoa học trưởng tại Cục Nam Cực Úc, muốn hiểu rõ hơn về cách các thay đổi môi trường ở Nam Cực đang tương tác với nhau bằng cách tổng hợp dữ liệu về diện tích băng trên biển, tuần hoàn đại dương và các chỉ số khác.
Bà Abram cho biết có bằng chứng cho thấy lục địa phía nam đang thay đổi nhanh hơn so với những biến đổi từ từ vốn được dự đoán do hiện tượng nóng lên toàn cầu.
"Những kiểu thay đổi đột ngột như thế này có thể xảy ra khi có các quá trình mà một khi sự thay đổi bắt đầu, thì các phản hồi tự khuếch đại sẽ tiếp tục làm tình hình tồi tệ hơn," bà nói với hãng tin AAP.
"Ngay cả khi bạn không làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu ban đầu, thì những thay đổi đó một khi đã được khởi động thì có thể trở nên gần như không thể ngăn chặn."
Bà cho biết, sự mất mát "đáng kể" của băng trên biển trong thập kỷ qua phù hợp với đặc điểm của một sự thay đổi đột ngột.
Là một bề mặt trắng có khả năng phản xạ năng lượng từ mặt trời trở lại không gian, việc giảm diện tích băng trên biển đồng nghĩa với việc có nhiều bề mặt tối hơn hấp thụ nhiệt, điều này có thể làm gia tăng hiện tượng ấm lên khí hậu ở khu vực Nam Cực và các phần khác của bán cầu nam.
Tuần hoàn đảo chiều ở Nam Cực cũng đang đối mặt với nguy cơ sụp đổ, gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các loài sinh vật phụ thuộc vào nguồn dưỡng chất được vận chuyển từ tầng sâu lên bề mặt.
Những mối đe dọa đối với các tảng băng và thềm băng đã được biết đến rộng rãi hơn, trong đó Tảng băng Tây Nam Cực đang có nguy cơ sụp đổ nếu nhiệt độ toàn cầu tăng khoảng 2°C.
Nếu điều đó xảy ra, mực nước biển có thể dâng cao hơn ba mét, gây ra “hậu quả thảm khốc cho nhiều thế hệ sau”.
Bà Abram cho biết sự thu hẹp diện tích băng trên biển, cùng với sự chậm lại của tuần hoàn sâu ở Nam Đại Dương, đang “cho thấy những dấu hiệu đáng lo ngại rằng chúng dễ bị tổn thương trước khí hậu ấm lên hơn những gì chúng ta từng nghĩ”.
