Ba năm trước, nữ học giả người Úc Kylie Moore-Gilbert đã bị giam 804 ngày ở Iran sau khi bị buộc tội gián điệp.
Trải nghiệm này đã khiến bà lên tiếng cho những người khác bị giam giữ sai trái hoặc tuỳ tiện.
“Tôi cảm thấy vô cùng khó chịu khi nghĩ rằng đây là những công dân Úc, và chúng ta đã bỏ rơi họ ở đó. Những đứa trẻ hoàn toàn không làm gì sai cả. Tôi nghĩ chính phủ có nghĩa vụ đạo đức phải giúp đỡ Yusuf, và giúp đỡ những trẻ em trong độ tuổi vị thành niên đang bị giam giữ ở Syria. Những đứa trẻ này – và Yusuf, em bị tống vào nhà tù dành cho người trưởng thành khi chỉ mới 15 tuổi – không phải chịu trách nhiệm về những tội ác mà cha mẹ hoặc anh chị em của mình đã gây ra. Các em là những đứa trẻ vô tội. Các em là công dân Úc và xứng đáng được chúng ta giúp đỡ và bảo vệ. Và tôi tin rằng các em nên được đưa trở lại Úc.”
Yusuf Zahab chỉ mới 12 tuổi khi anh đi du lịch cùng gia đình đến Syria.
Sau sự sụp đổ của chế độ Nhà nước Hồi giáo tự xưng, anh bị chuyển đến một nhà tù dành cho người trưởng thành do người Kurd lập ra.
Gia đình của Yusuf nghĩ rằng anh đã chết, nhưng chương trình Dateline của SBS đã tới Syria và gặp được anh.
“Hãy nói với gia đình tôi ở Úc rằng tôi yêu tất cả bọn họ. Và xin đừng quên tôi đang ở đây. Tôi sợ tôi sẽ chết ở đây. Rất nhiều người đã chết trong tù. Làm ơn, tôi chỉ muốn được về nhà.”
Trường hợp của anh đã được các thượng nghị sĩ hàng ghế giữa trong Thượng viện nêu lên. Thượng nghị sĩ đảng Xanh David Shoebridge nói rằng chính phủ cần phải cung cấp câu trả lời.
“Giải pháp của chính phủ dành cho những công dân Úc này là gì – những người đã rơi vào tình huống khủng khiếp không có lựa chọn nào cho riêng mình? Bị đẩy vào tình huống khủng khiếp, và một số người bị giam giữ vô thời hạn. Chính phủ Úc không thể tiếp tục trốn tránh vấn đề này.”
Tổng trưởng Nội vụ đã từ chối bình luận về vụ việc, nhưng các câu hỏi đã được chuyển đến các nhân viên của Bộ vào tuần trước.
Quan chức Bộ Nội vụ Nathan Smyth nói với Thượng nghị sĩ Shoebridge rằng việc các quan chức Úc hoạt động ở Syria là một thách thức lớn.
David Shoebridge: “Đây là một công dân Úc bị đưa ra nước ngoài khi còn nhỏ, bị giam giữ từ khi còn nhỏ, Bộ Nội vụ đang làm gì để đưa anh ấy trở về?”
Nathan Smyth: “Thưa ông Thượng nghị sĩ, tôi xin nhắc cho ông nhớ rằng anh ấy đang bị giam giữ ở Syria. Chúng ta không có nhân viên Bộ Ngoại giao ở Syria. Và chúng ta không có quan hệ ngoại giao với chính phủ Syria.”
Mối liên hệ duy nhất mà Yusuf Zahab có với chính phủ Úc là với cơ quan tình báo nội địa hơn bốn năm trước.
Trong một cuộc phỏng vấn với SBS vào tháng trước, tổng giám đốc ASIO Mike Burgess cho biết ông cảm thấy nhẹ nhõm khi nghe tin Yusuf còn sống.
Mike Burgess: “Tôi cảm thấy nhẹ nhõm khi biết anh ấy còn sống. Dĩ nhiên, không phải ai mắc kẹt ở Syria cũng là một mối đe doạ về an ninh. Đây là một tình huống không may. Tuy nhiên, một số người thì đúng là mối đe doạ, và chúng ta phải cảnh giác về điều đó.”
Anna Henderson: “Anh ấy chỉ mới 12 tuổi, anh ấy tưởng là mình đang đi nghỉ mát. Đánh giá của ông…”
Mike Burgess: “Đó là một câu hỏi hay. Tôi không bình luận về cá nhân này. Tôi không bình luận về từng trường hợp riêng lẻ. Đó là một tuyên bố chung. Đối với anh ấy, rõ ràng anh đang bị mắc kẹt ở một nơi khủng khiếp và điều đó thật kinh khủng.”
Anna Henderson: “Quyết định trong những trường hợp như thế này là gì?”
Mike Burgess: “Nếu một người bị xem là mối đe dọa an ninh, có những thứ bao gồm cả lệnh loại trừ tạm thời có thể được áp dụng. Đó không phải là quyết định của ASIO, một cơ quan khác sẽ lo về việc đó. Chúng tôi tập trung vào vấn đề an ninh, nhưng nếu đó là một công dân Úc, thì họ có quyền quay trở về Úc.”
Có vẻ như hiện tại không có triển vọng nào về điều đó.
Quý vị có thể xem thêm câu chuyện của Yusuf Zahab trong chương trình Dateline trên SBS On Demand.
