Theo thỏa thuận, trong tương lai bất cứ ai đến Âu châu tử Thổ, sẽ bị trả về.
Đổi lại, Thổ sẽ nhận được trợ giúp tài chính, gia nhập Liên Âu nhanh chóng hơn và các công dân Thổ du lịch với thủ tục miễn visa cũng nhanh hơn.
Các nhà lãnh đạo Âu châu tin tưởng, có thể đạt đến một thỏa ước đầy đủ, trong cuộc họp thượng đỉnh vào tuần tới.
Cao Ủy Tỵ Nạn Liên hiệp quốc cho biết dự thảo nhằm gởi đông đảo người tỵ nạn từ Liên Âu về Thổ nhỉ Kỳ, sẽ đi ngược với quyền của họ được bảo vệ theo luật.
Giám đốc Cao Ủy Tỵ Nạn Liên hiệp quốc tại Âu châu, ông Vincent Cochetel giải thích quan điểm của cơ quan nầy.
"Việc trục xuất tập thể những người ngoại quốc, bị cấm đoán theo Hiệp định Nhân quyền của Âu châu".
"Một thỏa thuận như vậy, tương đương với việc trả về bất cứ người ngoại quốc nào đến một quốc gia chưa biết được, là không phù hợp với luật lệ Âu châu, cũng không tuân thủ luật pháp quốc tế".
Trong khi đó, Liên Âu nhấn mạnh rằng thỏa ước sẽ hợp pháp.
Thế nhưng nhóm Ân xá quốc tế tranh đấu cho nhân quyền nói rằng đề nghị nói trên đầy những khó khăn.
"Nếu ý kiến của Liên Âu là tham gia vào trách nhiệm toàn cầu, đó là một sự chia xẻ những người tỵ nạn để khiến cho con số người tỵ nạn Syria được nhận vào, với con số những người liều mình vượt biển trên những con thuyền nguy hiểm, thì lúc đó, việc họach định chính sách sẽ từ trái tim của những con người nhân hậu hơn".
Tại thành phố hải cảng Izmir của Thổ nhỉ Kỳ, làn sóng người tỵ nạn và di dân gây ra các căng thẳng ngày càng gia tăng.
Vài cư dân địa phương kêu gọi những người nầy phải bị bắt giữ.
"Những gì tôi mong muốn và hy vọng là mọi người Syria đều rời khỏi nơi đây".
"Tôi muốn họ được tập trung ở một nơi khác, tiền thuê mướn trở nên ngày một đắt đỏ, giá cả thực phẩm cũng lên cao, việc nầy tạo nên khó khăn cho chúng tôi".
Trong khi đó, người đàn ông nầy cho biết, gia đình ông vào Thổ nhỉ Kỳ chỉ muốn tiếp tục đi nữa.
"Mơ ước của tôi là đến được Âu châu và mọi quốc gia cũng như Tổng thống của họ chỉ lo cho quyền lợi của họ mà thôi".
"Họ nhận tiền bạc trên nỗi đau khổ cuả người dân Syria".
"Tôi muốn cùng gia đình đến được Âu châu".
Bất chấp dự thảo của thỏa ước, những người từ Syria, Iraq và A phú hản tiếp tục đến Hy Lạp bằng đường biể, với con số hàng ngàn người.
Trên bộ, có khoảng 14 ngàn người vẫn còn bị kẹt tại một trại tạm thời ở biên giới Hy Lạp và Macedonia.
"Tôi nghĩ về căn bản chúng tôi đã thông qua bế tắc, với khả năng là trong tương lai, mọi di dân đến Hy Lạp sẽ bị trả về Thổ nhỉ Kỳ. Nếu hoàn thành được, điều đó sẽ phá tan công việc của những kẻ chuyển lậu người và chặt đứt mối liên hệ, giữa việc lên thuyền và được định cư tại Âu châu". Thủ tướng Anh, ông David Cameron.
Nhiều người hy vọng cuộc họp của các nhà lãnh đạo Âu châu tại Brussels sẽ đưa ra một quyết định nhằm mở cửa biên giới và cho họ tiếp tục cuộc hành trình.
Vị bác sĩ tình nguyện là Nick Sarchet nói rằng, các điều kiện trong trại ngày càng tệ hại hơn.
"Chúng tôi thực sự quan ngại về các tình trạng bệnh tật bùng phát, có thể là bệnh sởi, tiêu chảy, bệnh số tê liệt đủ mọi thứ".
"Thế nhưng bệnh thông thường nhất là ho hen và cảm lạnh, thêm với bệnh đường ruột nữa".
Được biết thỏa ước giữa các nước Liên Âu sẽ chung kết vào hai ngày 17 và 18 tháng 3 sắp tới.
Trước đó trong các cuộc họp thượng đỉnh khẩn cấp cho đến tận khuya tại Brussels, Thủ tướng Anh, ông David Cameron có thể thấy được căn bản cho việc thông qua bế tắc.
"Tôi nghĩ về căn bản chúng tôi đã thông qua bế tắc, với khả năng là trong tương lai, mọi di dân đến Hy Lạp sẽ bị trả về Thổ nhỉ Kỳ".
"Nếu hoàn thành được, điều đó sẽ phá tan công việc của những kẻ chuyển lậu người và chặt đứt mối liên hệ, giữa việc lên thuyền và được định cư tại Âu châu".
"Đó là vấn đề tôi đã tranh luận trong suốt một năm nay và tôi nghĩ chuyện nầy rất đáng kể".
"Thế nhưng, chỉ khi nào hoàn thành trọn vẹn và đó là những gì cần được xảy ra trong thời gian tới, sẽ tạo ra các khác biệt lớn lao".
Còn đối với mỗi di dân, đó là việc phải trở lại Thổ nhỉ Kỳ, vốn là một điều kiện mà nước nầy muốn Liên Âu chấp nhận người tỵ nạn Syria trên căn bản từng trường hợp một và yêu cầu có thêm ngân khoản, cùng với tiến bộ trong việc gia nhập Liên Âu.
Là một phần trong các nỗ lực chống lại những kẻ chuyển lậu người, Nato đã gởi tàu chiến đến hải phận Thổ và Hy Lạp, trong biển Aagean.
Thủ tướng Thổ nhỉ Kỳ là ông Ahmet Davutoglu cho biết các tàu chiến được phái đến là để giúp đỡ.
"Đây là một chiến dịch nhân đạo, chứ không phải là một cuộc hành quân, thế nhưng chúng ta cần khả năng của Nato nhằm ngăn cản những người tỵ nạn mới, tránh chuyện trẻ con chết trong cuộc hành trình nguy hiểm như vậy".
"Vì vậy cơ quan phụ trách biên giới Âu châu là Frontex ở một bên, Nato ở phía bên kia, cùng với khả năng của Hy Lạp và Thổ nữa, cùng nhau chúng ta muốn ngăn chận làn sóng người tỵ nạn và những thảm kịch trên biển Aegean".
Được biết các nhà lãnh đạo Liên Âu đều tuyên bố rằng, lộ trình của người di dân băng qua bán đảo Balkans đã bị đóng lại, sau khi Macedonia được sự hậu thuẩn của Áo, Croatia, Slovennia và Hungary giới hạn việc băng qua biên giới đến mức nhỏ giọt.
Trong khi đó, Thổ nhỉ Kỳ cũng tìm cách cân bằng giữa thỏa hiệp về di trú, để tiến gần đến việc được thu nhận là hội viên của Liên Âu.
Chủ tịch Quốc hội Âu châu là ông Martin Schulz nêu vấn đề tự do báo chí và xem đó là một giá trị chính yếu của Liên Âu, trong cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Thổ.
Việc can thiệp của ông nầy sau khi nhà cầm quyền Thổ hồi tuần qua đã nắm quyền kiểm soát nhật báo Zaman, tờ báo với số lưu hành cao nhất nước, theo yêu cầu của một công tố viên tại Istanbul.
Được biết Âu châu hiện đối phó với cuộc khủng hoảng người tỵ nạn lớn nhất, kể từ sau Thế chiến thứ hai.
Hồi năm rồi, có hơn một triệu người đã vào Âu châu bằng thuyền, phần lớn đến từ Hy Lạp và Thổ nhỉ Kỳ.
