Vì sao mọi thứ lại trở nên đắt đỏ?
Gần đây, bạn có thể đã tự hỏi mình điều này như tại siêu thị, trong khi mua cà phê, đổ xăng cho xe hay cố gắng đặt chuyến bay quốc tế đã chờ đợi từ lâu.
Người Úc đang được cảnh báo rằng, họ có thể cần phải bắt đầu chi trả nhiều hơn cho các vật dụng hàng ngày, khi chi phí sinh hoạt tăng lên một mức cao mới.
Vì vậy tại sao điều này lại xảy ra và giao dịch mua bán nào bị ảnh hưởng nặng nề nhất, cũng như chúng ta có thể mong đợi bất kỳ sự phục hồi nào không?
Câu trả lời ngắn gọn là lạm phát, nhưng nó không đơn giản như vậy.
“Đại dịch thực sự ảnh hưởng tệ hại lên nền kinh tế".
"Chúng tôi không thể chi tiêu cho các dịch vụ, vì vậy đã tiêu hết tiền vào hàng hóa vào thời điểm sản xuất những hàng hóa đó, cho dù đó là đồ nội thất gia đình, cho dù đó là một chiếc xe hơi mới hay một chiếc thuyền mới, hoặc sửa sang lại ngôi nhà".
"Thật không may, nguồn cung của những mặt hàng đó bị hạn chế, vì vậy chúng ta có nhiều cầu hơn, nhưng mức cung và giá cả lại tăng".
"Tất nhiên, mối nguy là điều đó có thể trở nên được củng cố như những năm 1970 và sẽ mất một thời gian để quay trở lại”, Shane Oliver.
Đó là kinh tế gia trưởng Shane Oliver của A-M-P Capital, ông nói rằng tỷ lệ lạm phát liên quan đến các hạn chế COVID-19.
Theo Chỉ số giá tiêu dùng CPI, tỷ lệ lạm phát của Úc tăng 3,5% trong 12 tháng, tính đến 3 tháng cuối năm 2021.
Ông cho biết trong khi nguyên nhân chính là đại dịch, thì việc Nga xâm lược Ukraine cũng là một yếu tố.
“Vấn đề ở đây là Nga và Ukraine sản xuất 25% lượng lúa mì xuất cảng của thế giới".
"Họ cũng sản xuất, hoặc Nga sản xuất 11% lượng dầu của thế giới".
"Vì vậy, do các lệnh trừng phạt và chính cuộc chiến có nghĩa là nguồn cung của những mặt hàng đó không còn có sẵn trên toàn cầu ở mức độ tương tự, hoặc trong nhiều trường hợp nó bị hạn chế, điều đó lại gây ra một bước nhảy vọt khác về giá cả”, Shane Oliver.
Trong khi đó ông Alex Ballantyne, cộng sự cao cấp trong chương trình chính sách kinh tế của Viện Grattan cho biết, đã có một loạt cú sốc về nguồn cung, làm gián đoạn quá trình sản xuất và phân phối hàng hóa thông thường.
“Đại dịch, lũ lụt, rồi chiến tranh, đôi khi có thể cảm thấy hơi có vẻ kinh thánh, tất cả những điều này đang đè nặng lên nguồn cung hàng hóa và do đó có thể các nhà máy phải đóng cửa do COVID, chi phí vận chuyển đã tăng lên rất nhiều, tình trạng thiếu nhân viên".
"Tất cả những thứ này ảnh hưởng đến hàng hóa theo những cách thức khác nhau, nhưng thường có xu hướng đẩy giá lên cao”, Alex Ballantyne.
Ông cho biết có một lý do vì sao mỗi mặt hàng đều có vẻ đắt đỏ hơn.
“Đặc biệt, những thứ đang tăng giá là những thứ mà các hộ gia đình thường mua, chúng tôi gọi đây là những mặt hàng nổi bật, vì vậy đó là những thứ mà họ sẽ biết giá vì họ thường xuyên mua chúng”, Alex Ballantyne.
Vậy những thứ được gọi là ‘mặt hàng nổi bật’ này đang phá sản là gì?
Các chuyên gia đang đánh giá xăng dầu, cửa hàng tạp hóa, cà phê và du lịch quốc tế là một số mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều nhất.
“Mọi người luôn đổ đầy bình xăng và vì vậy họ rất biết giá xăng dầu là bao nhiêu, do đó hãy chú ý khi nó tăng giá".
"Nhưng những thứ khác lại không có mức tăng tương tự, như cắt tóc, đi ăn tối, không thực sự tăng theo kiểu mà xăng dầu đã tăng”, Alex Ballantyne.
Trong khi đó Viện Dầu Mỏ Úc Châu cho biết, giá xăng trung bình hàng tuần trên toàn quốc đã tăng 14,9 xu trong tuần qua lên mức kỷ lục là 212,5 xu mỗi lít, sau khi dao động từ 210,4 xu đến 214 xu.
Các nhà kinh tế kỳ vọng, giá có thể tăng cao hơn nữa.
Giá xăng dầu tăng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hàng loạt hàng hóa và dịch vụ khác, rồi du lịch là một trong số đó.
Với giá nhiên liệu tăng cao, ông Ballantyne nói rằng chi phí cao hơn cho các hãng hàng không, đồng nghĩa với việc giá các chuyến bay quốc tế cũng sẽ tăng lên.
“Các chuyến bay sử dụng nhiên liệu và cũng có thể phải tăng giá, nếu sự gia tăng giá dầu được duy trì".
"Và rất nhiều mức giá và cách thức chúng diễn ra, có thể mất một khoảng thời gian".
"Vì vậy nó thực sự có thể vài tháng hoặc vài năm, để cảm nhận được hiệu quả đầy đủ”, Alex Ballantyne.
"Vì vậy chính sách có một vai trò thực sự quan trọng trong việc chúng tôi thông qua thông điệp này và tôi nghĩ rằng, có rất nhiều áp lực đối với chính phủ và ngân hàng trung ương vào lúc này”, Alex Ballantyne.
Trong khi đó lượng cà phê tiêu thụ hàng ngày cũng đang tăng giá.
Hiệp hội các chủ quán cà phê của Úc cho biết ,một số người Úc có thể sớm trả tới 7 đô la cho một ly cà phê thông thường vào cuối năm nay.
Chi phí tăng cao là do chi phí vận chuyển ngày càng tăng, do thiếu thùng hàng vận chuyển và thời tiết trái mùa đối với người gieo trồng, khiến giá hạt cà phê trên toàn thế giới tăng cao.
Các nhà rang xay cà phê địa phương và các chủ quán cà phê, như ông Sam Gabrielian nói rằng, họ đã kềm giữ được sự gia tăng đối với người tiêu dùng trong hơn 6 tháng.
“Loại này đã được ủ hơn một năm nay và giá cà phê đã tăng 9 tháng trước".
"Tuy nhiên tất cả các nhà rang xay cà phê đã giữ giá của họ để giúp đỡ trong những tình huống COVID này, nhưng rất tiếc họ không thể giữ được những giá cả này nữa".
"Vì vậy, họ phải chuyển chúng cho các quán cà phê và rồi các quán cà phê đã phải tăng giá cà phê của họ từ 20 xu đến 50 xu, mà chúng tôi nhận thấy hầu hết mọi người xung quanh mốc 50 xu".
"Tôi tin vào điều tiếp theo 6 tháng tới, có thể sẽ còn tăng thêm nữa”, Sam Gabrielian.
Như vậy, chính phủ đang làm gì về chuyện nầy?
Thủ tướng Scott Morrison cho biết, ông nhận thức được những áp lực đặt ra đối với người Úc, khi họ trải qua sự gia tăng chi phí sinh hoạt hàng ngày.
“Chúng tôi nhận thức rất rõ điều gì đang xảy ra với giá xăng dầu. Việc này gây ra, do sự gián đoạn của cuộc chiến ở Âu châu và sự xâm lược của Nga vào Ukraine".
'Giờ đây, người Úc hiểu điều đó và chính phủ hiểu biết điều đó một cách cẩn thận, không chỉ đối với các thành viên của chúng tôi, tất nhiên những người có mặt mà còn trực tiếp đến chính cộng đồng và những tác động về chi phí sinh hoạt này là có thật”, Scott Morrison.
Còn Tổng Trưởng Ngân Khố Josh Frydenberg đang xem xét tạm thời giảm mức giá nhiên liệu từ 44 xu một lít.
Thế nhưng nhà kinh tế Chris Richardson của Deloitte Access Economics nói rằng, sẽ chẳng có lợi gì cả.
“Hầu như không có gì, việc tạm dừng lập các chỉ số sẽ giúp tiết kiệm một xu mỗi năm từ một thứ gì đó đang tăng lên, đó là 10 và 20 xu trong một tuần".
"Đấy là tất cả những gì các chính trị gia cho thấy họ cảm nhận được nỗi đau của mọi người và có nỗi đau thực sự, nhưng bạn không thể khắc phục nỗi đau do chiến tranh ở Âu Châu gây ra, với một khoản trợ giá về thuế ở Úc”, Chris Richardson.
Vì vậy, bao giờ giá sẽ giảm trở lại?
Ông Oliver của A-M-P Capital cho biết, chi phí sinh hoạt hiện tại của người Úc phụ thuộc phần lớn vào cuộc chiến ở Đông Âu, thế nhưng không hoàn toàn.
“Hy vọng một hòa ước sẽ sớm đạt được và chiến tranh kết thúc, điều đó sẽ loại bỏ nguồn áp lực đó, nhưng chúng tôi vẫn sẽ gặp phải những hạn chế về nguồn cung cấp bởi vì, gần đây Trung Quốc cũng đang đóng cửa vì sự gia tăng mới ở Omicron".
"Vì vậy những gián đoạn nguồn cung này đang tiếp tục và đó có lẽ là yếu tố lớn nhất, đằng sau mức lạm phát cao hơn”, Shane Oliver.
Trong khi đó ông Ballantyne nói rằng, nếu chính phủ muốn giảm áp lực chi phí sinh hoạt, thì cần phải hỗ trợ các mục tiêu dưới hình thức tăng lương.
“Nếu không, chúng ta sẽ chỉ nhận được sự suy giảm liên tục về mức sống này".
"Nếu bạn đang cố gắng nhắm mục tiêu đến những người đang gặp khó khăn, những người có chi phí sinh hoạt tăng lên và điều đó thực sự gây ảnh hưởng đến tài chính hàng ngày của họ".
"Bạn muốn làm cho mục tiêu hỗ trợ đó nhắm được mục tiêu, muốn cố gắng nhận được bất kỳ hình thức hỗ trợ nào của chính phủ cho những người đó, chứ không chỉ sử dụng một chính sách sẽ ảnh hưởng đến tất cả mọi người, chẳng hạn như về mức tiêu thụ nhiên liệu".
"Vì vậy chính sách có một vai trò thực sự quan trọng trong việc chúng tôi thông qua thông điệp này và tôi nghĩ rằng, có rất nhiều áp lực đối với chính phủ và ngân hàng trung ương vào lúc này”, Alex Ballantyne.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
