Một cuộc tấn công từ quân nổi dậy Taliban đã đe dọa phá vỡ lệnh ngừng bắn 3 tháng vừa được Tổng thống Afghanistan, Ashraf Ghani kêu gọi, vào hôm 19/8, nhân kỳ nghĩ lễ Eid al-Adha của Hồi giáo.
Nhà chức trách nói rằng, nhóm Hồi giáo đã bắt cóc hàng chục hành khách vào sáng sớm hôm thứ 2, trên 3 chiếc xe bus đang đậu ở phía Bắc thị trấn Kunduz.
Taliban đã thừ nhận sự việc, và cho biết đã trả tự do hơn 100 người.
Mọi thứ diễn ra trong cùng một ngày, sau khi Afghanistan kỉ niệm 99 năm giành độc lập khỏi Anh quốc.
Trong tình trạng an ninh được thắt chặt, Tổng thống Ashraf Ghani đã chủ trì nghi lễ chính tức tại Bộ Quốc phòng nước này. Ông kêu tuyên bố một lệnh ngừng bắn với nhóm Hồi giáo Taliban.
An Afghan family, who have escaped from the volatile city of Ghazni province Source: AAP
“Chúng tôi loan báo một lệnh ngừng bắn với điều kiện Taliban cũng chấp nhận yêu cầu này. Và lệnh ngừng bắn sẽ được áp dụng trong suốt những ngày thánh lễ, hoặc cho đến khi nào Taliban mong muốn”
Thỏa thuận ngừng bắn được đưa ra sau khi xảy ra trận chiến đẫm máu vào đầu tháng ở trung tâm thành phố Ghazni, giữa Taliban và phe Chính phủ. Cuộc chiến 5 ngày khiến hơn 200 người thiệt mạng, và nhiều tòa nhà bị phá hủy.
Liên hiệp quốc ước tính, trong 6 tháng đầu năm, có trên 1600 thường dân thiệt mạng, mức cao nhất trong vọng một thập niên qua tại nước này.
Và cũng trong tháng 6, lần đầu tiên, một lệnh ngừng bắn 3 ngày được loan báo nhân kì nghĩ lễ Eid al-Fitr.
Chuyên gia hàng đầu thế giới về Afghanistan, Giáo sư William Maleyđến từ Đại học quốc gia Úc, cho rằng thỏa thuận ngừng bắn kể trên là một điều bất ngờ.
“Một trong những điểm nổi bật trong cuộc đình chiến vào tháng 6 vừa qua, là có sự đồng thuận giữa nhóm Taliban và những người gốc Afghanistan bản địa. Và rõ ràng là họ sợ hãi những người lãnh đạo Taliban.”
Liên hiệp quốc ước tính, trong 6 tháng đầu năm, có trên 1600 thường dân thiệt mạng, mức cao nhất trong vọng một thập niên qua tại Afghanistan.
Ông Maley không mấy lạc quan về thỏa thuận ngừng bắn mới nhất vừa được cam kết. Theo ông, chính quyền của Tổng thống Ashraf Ghani sẽ hưởng lợi từ việc này.
“Tôi nghi ngờ rằng việc này có thể dẫn đến những thay đổi dài hạn tại Afghanistan. Nhưng về mặt chiến lược, nó sẽ phục vụ lợi ích cho chính phủ Afghan. Trong trường hợp này, nếu Taliban phá vỡ quy tắc, và tiến đến thành lập một đảng theo đề nghị của tổng thống. Khi đó, Tổng thống sẽ có thêm một phe ủng hộ mình và sẽ không vấp phải hòn đá cản đường trong tiến trình ngoại giao.”
Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Mike Pompeo đã hoan nghênh lệnh ngừng bắn, và cho biết Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ và tạo điều kiện để chính phủ Afghanistan và phe Taliban trực tiếp tiến hành cuộc đàm phán hòa bình. Trong bài phát biểu của mình, Ngoại trưởng Pompeo gọi đây là thời điểm để bàn về vấn đề hòa bình.
Tuy nhiên, Giáo sư Maley cho rằng, hòa bình không thể chỉ do 2 phía Afghanistan và Taliban quyết định.
“Các cuộc đàm phán chỉ với nhóm Taliban sẽ không giải quyết vấn đề chủ nghĩa cực đoan ở Pakistan. Bởi vì nếu phe Taliban đạt được thỏa thuận với chính phủ Afghan, điều này sẽ không thể ngăn chặn Pakistan thiết lập một nhóm tình báo mới, xâm nhập vào Afghanistan để phục vụ lợi ích của Pakistan”
Tổng thống Ashraf Ghani bày tỏ hy vọng, cuộc đình chiến mới nhất sẽ đem lại sự thay đổi tích cực cho người dân Afghnistan.
“Chúng tôi kêu gọi thủ lĩnh Taliban tiếp nhận mong muốn của người dân Afghanistan, trong việc đem lại bình yên lâu dài cho đất nước. Và chúng tôi cũng kêu gọi Taliban sẵn sàng cho những cuộc đàm phán hòa bình dựa trên giá trị và nguyên tắc Hồi giáo”.
