Một lệnh ngừng bắn đạt được trong "thiện chí" - đó là cách mà quyền Thủ tướng Thái Lan, ông Phumtham Wechayachai, mô tả thỏa thuận giữa Campuchia và Thái Lan nhằm chấm dứt cuộc xung đột nghiêm trọng nhất giữa hai nước trong hơn một thập kỷ qua, vào thứ Hai (28/7).
“Chúng tôi đã đồng ý một lệnh ngừng bắn với cam kết rằng nó sẽ được thực hiện thành công một cách thiện chí bởi cả hai bên.”
Lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ nửa đêm ngày 28/7, sau năm ngày giao tranh giữa Thái Lan và Campuchia khiến ít nhất 38 người thiệt mạng và hơn 300.000 người ở cả hai bên biên giới phải sơ tán.
Các nhà lãnh đạo của hai bên tham chiến đã gặp nhau tại Malaysia, cùng với đại diện từ Hoa Kỳ và Trung Quốc, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ đình chỉ các cuộc đàm phán thương mại nếu xung đột tiếp tục.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim ca ngợi lệnh ngừng bắn “vô điều kiện” này là sự khôi phục của hòa bình và an ninh.
“Tổng thống Hoa Kỳ Donald J. Trump đã liên lạc với các nhà lãnh đạo của cả hai nước, kêu gọi họ tìm ra giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột. Phía Trung Quốc cũng đã duy trì liên lạc chặt chẽ với Campuchia, Thái Lan, Malaysia và các quốc gia liên quan để tích cực thúc đẩy đối thoại, ngừng bắn và khôi phục hòa bình. Sự hiện diện và hợp tác của tất cả các bên cho thấy cam kết chung đối với hòa bình, đối thoại và ổn định khu vực.”
Hai bên đổ lỗi cho nhau về việc khơi mào xung đột biên giới bùng phát vào thứ Năm – một tranh chấp có nguồn gốc từ hơn một thế kỷ trước, liên quan đến những bất đồng về bản đồ thời Pháp thuộc.
Campuchia triển khai các bệ phóng tên lửa gắn trên xe tải – mà Thái Lan cho rằng đã được sử dụng để tấn công các khu dân cư – trong khi lực lượng vũ trang Thái Lan điều động máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất, sử dụng một chiếc để không kích các mục tiêu quân sự bên kia biên giới.
Hai bên đưa ra những tường thuật khác nhau về sự việc.
Thủ tướng Campuchia Hun Manet cũng phát biểu trong cuộc họp báo, cam kết rằng đất nước ông sẽ tuân thủ thỏa thuận.
“Chúng tôi hy vọng rằng những giải pháp mà Thủ tướng Anwar vừa công bố sẽ tạo tiền đề cho các cuộc thảo luận song phương tiếp theo, nhằm đưa quan hệ hai nước trở lại bình thường và là nền tảng cho việc giảm leo thang quân sự trong tương lai.”
Cuộc giao tranh xảy ra sau nhiều tuần căng thẳng, bắt đầu từ vụ một binh sĩ Campuchia thiệt mạng trong một cuộc đụng độ vũ trang ở biên giới hồi tháng Năm.
Trước đó, vào tháng Hai, hai nước cũng xảy ra tranh cãi về một ngôi đền Khmer gần biên giới ở Thái Lan, khi cảnh sát Thái ngăn khách du lịch Campuchia hát quốc ca gần địa điểm linh thiêng này.
Lệnh ngừng bắn là tin vui đối với nhiều người dân Thái và Campuchia, trong đó có bà Hun Srey Yan, 50 tuổi, sống tại Phnom Penh.
“Tôi đồng ý với cuộc gọi của lãnh đạo chúng tôi với ông Trump, và sự can thiệp của ông Donald Trump trong nỗ lực ngừng bắn lần này, để người dân không còn phải sống trong sợ hãi và cả hai bên có thể ngừng chiến đấu ngay lập tức.”
Tuy nhiên, một số người lại hoài nghi về thỏa thuận – như Saifon Karnket, 37 tuổi, một người dân Thái đang tạm trú tại tỉnh Sisaket.
“Tôi không tin Campuchia vì tôi không nghĩ họ sẽ dễ dàng từ bỏ. Chúng tôi nên có một số điều kiện đối với họ trong lệnh ngừng bắn và tôi không nghĩ họ sẽ chấp nhận và dễ dàng đồng ý với chúng tôi.”
Các nhà lãnh đạo toàn cầu đã phản ứng tích cực trước tin tức về lệnh ngừng bắn, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã lên mạng xã hội Truth Social để thông báo nối lại đàm phán thương mại với Thái Lan và Campuchia, đồng thời tuyên bố công lao thuộc về ông, tự gọi mình là “Tổng thống của Hòa bình.”
Dù vậy, chính quyền Thái Lan vẫn cảnh báo người dân đã sơ tán khỏi các khu vực biên giới không nên trở về nhà cho đến khi có thông báo mới.
READ MORE
SBS Việt ngữ
