Một cuộc đụng độ vào sáng sớm dọc theo khu vực biên giới tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia, đã bùng phát thành xung đột vũ trang hiếm hoi.
Khởi đầu là một cuộc đấu súng nhỏ, nhanh chóng leo thang thành pháo kích dữ dội tại ít nhất sáu địa điểm, khiến ít nhất 14 người, phần lớn là dân thường thiệt mạng.
Cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau về hành động khiêu khích này, vốn chỉ là cuộc đụng độ mới nhất trong một cuộc tranh chấp đã kéo dài hơn một thế kỷ.
Giao tranh leo thang mới nhất diễn ra, sau khi một binh sĩ Thái Lan được cho là bị mất một chân và 4 người khác bị thương trong một vụ nổ mìn, mà chính quyền Thái Lan cho rằng do lực lượng Campuchia đặt.
Vài giờ sau khi Thái Lan đáp trả bằng cách trục xuất đại sứ Campuchia và triệu hồi đại sứ của mình, bạo lực đã bùng phát tại biên giới.
Trong khi Thái Lan nói rằng vụ nổ mìn là do hành động xâm lược của Campuchia, Campuchia lại khẳng định lực lượng Thái Lan đang ở trên lãnh thổ Campuchia.
Phó Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thái Lan, bà Maratee Nalita Andamo cho biết, Thái Lan lên án những gì họ cho là hành vi vi phạm chủ quyền Thái Lan của Campuchia.
"Sau một vụ nổ mìn đáng tiếc khác xảy ra vào tối hôm qua, ngày 23 tháng 7 năm 2025, khi 5 quân nhân Quân đội Hoàng gia Thái Lan khác giẫm phải một quả mìn ở khu vực Chong An Ma, tỉnh Ubon Ratchathani, Bộ Ngoại giao một lần nữa lên án mạnh mẽ hành động này là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Thái Lan theo Công ước Ottawa”, Maratee Nalita Andamo
Với việc bộ binh và xe tăng được bố trí dọc biên giới, hàng ngàn người đã phải di tản khỏi khu vực.
Ngồi trong lều bên cạnh người mẹ già, Ngerntra Pranoram 53 tuổi, đang trú ẩn tại tỉnh Surin, dọc biên giới Thái Lan.
Bà cho biết đang chăm sóc mẹ, thì nghe thấy tiếng súng, rồi tiếng nổ.
"Chúng tôi cũng bị sốc, không ai muốn điều này xảy ra. Tôi thấy thương người già và người khuyết tật. Họ rất khó khăn để đến được đây. Một số người có xe hơi điều đó thật tốt, nhưng với những người không có, thì thật sự rất khó khăn. Chúng tôi thương họ, chúng tôi thông cảm, nhưng chúng tôi không biết phải giúp đỡ như thế nào. Chúng tôi cũng có người già đi cùng, vì vậy chúng tôi cố gắng giúp đỡ hết sức”, Ngerntra Pranoram.
Ở phía bên kia trong đêm tối, một dòng người dân làng Campuchia cùng gia đình đã chạy trốn trên những chiếc máy kéo, chất đầy đồ đạc của họ.
Những người dân làng di tản, đã dựng lều trại cách biên giới khoảng 30 km.
Tep Savouen, một bà mẹ 45 tuổi có bốn con cho biết bà và các con buộc phải chạy trốn.
“Khoảng 8 giờ sáng nay. Đột nhiên, tôi nghe thấy một tiếng động lớn. Con trai tôi nói với tôi rằng, đó có thể là sấm sét và tôi nghĩ, ‘là sấm sét hay là tiếng động lớn, giống như tiếng súng hơn?’ Lúc đó tôi rất sợ hãi”, Tep Savouen.
Được biết giao tranh nổ ra ở khu vực được gọi là Emerald Triangle hay Tam giác Ngọc.
Hôm thứ Năm, quân đội Campuchia đã bắn rocket và đạn pháo vào Thái Lan, khi quân đội Thái Lan điều động máy bay phản lực F-16, thực hiện các cuộc không kích vào sáu địa điểm.
Người phát ngôn chính phủ Campuchia là Pen Bona nói rằng, Thái Lan đang cố gắng giành lại lãnh thổ Campuchia.
“Tóm lại, mọi chuyện xảy ra hôm nay đều do Thái Lan gây ra. Xin anh chị em và cộng đồng quốc tế hãy nhớ rằng, Thái Lan đã nổ súng vào chúng tôi, vì họ muốn đất đai của chúng tôi”, Pen Bona.
Cả Thái Lan và Campuchia đều tuyên bố chủ quyền đối với Prasat Preah Vihear và Prasat Ta Muen Thom, những ngôi đền cổ được xây dựng trên những ngọn núi chia cắt hai nước.
Năm 1907, Campuchia là thuộc địa Pháp và Vương quốc Xiêm độc lập, tên gọi Thái Lan cho đến năm 1939, đã ký một hiệp ước phân định biên giới giữa hai nước.
Tuy nhiên, bản đồ hiệp ước khác với văn bản hiệp ước và để Preah Vihear thuộc về Pháp.
Năm 1962 Tòa án Công lý Quốc tế phán quyết rằng, theo thỏa thuận ngôi đền thuộc về Campuchia.
Campuchia đã yêu cầu Tòa Công lý Quốc tế can thiệp vào vấn đề này, chỉ mới tháng trước vào ngày 25/06, Pen Bona nói rằng giờ đây đã rõ lý do tại sao họ làm vậy.
"Các cuộc tấn công của Thái Lan nhằm mục đích chiếm đất của Campuchia, đây là một lý do khác mà tôi nghĩ rằng, cộng đồng quốc tế cũng như Tòa án Công lý Quốc tế có thể thấy rõ, mục đích của chính phủ hoàng gia Campuchia, khi đưa vụ việc này ra tòa để giải quyết, vì vậy chắc chắn Campuchia sẽ thắng trong vụ kiện này”, Pen Bona.
Được biết căng thẳng đã âm ỉ kể từ tháng 5, khi một binh sĩ Campuchia thiệt mạng trong một cuộc giao tranh biên giới.
Mối quan hệ đã xấu đi đáng kể vào tháng trước, khi Chủ tịch Thượng Viện Campuchia là ông Hun Sen làm bẽ mặt nhà lãnh đạo Thái Lan, bằng cách tiết lộ một cuộc điện thoại giữa họ thảo luận về căng thẳng biên giới.
Trong cuộc điện thoại, Thủ tướng Thái Lan là Paetongtarn Shinawatra đã gọi nhà lãnh đạo Campuchia là 'chú', và thậm chí còn chỉ trích các chỉ huy quân sự của chính mình.
Gây phẫn nộ trong công chúng, Thủ tướng Thái kể từ đó đã bị đình chỉ chức vụ, để chờ điều tra về đạo đức.
Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai cho biết, họ đang tìm kiếm một giải pháp.
"Hiện tại, vấn đề không phải là tuyên chiến. Đây là một cuộc xung đột và chúng tôi vẫn đang tìm kiếm một giải pháp. Điều quan trọng là chúng tôi kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo vệ bản thân khỏi sự xâm lược và bảo đảm người dân không phải chịu đau khổ”, Phumtham Wechayachai.
Trong khi đó Thủ tướng Campuchia là Hun Manet đang yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc họp khẩn cấp, để giải quyết vấn đề mà Bộ Ngoại giao của ông gọi là "hành động xâm lược quân sự vô cớ".
Cả Liên minh Châu Âu và Trung Quốc, một đồng minh thân cận của Phnom Penh đều cho biết, họ "vô cùng quan ngại" về các cuộc đụng độ và kêu gọi đối thoại hòa bình.
Hoa Kỳ và Pháp, quốc gia từng cai trị Campuchia, cũng đã đưa ra những lời kêu gọi riêng rẽ về việc ngừng bắn ngay lập tức và bắt đầu các cuộc đàm phán.
Phó Thư ký Báo chí của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Tommy Pigott, cho biết Hoa Kỳ vô cùng quan ngại.
“Chúng tôi cũng vô cùng quan ngại, trước tình hình bạo lực leo thang dọc biên giới Thái Lan - Campuchia. Và vô cùng đau buồn trước các báo cáo về thương vong đối với dân thường. Hoa Kỳ kêu gọi chấm dứt ngay lập tức các hành động thù địch, bảo vệ dân thường và giải quyết xung đột một cách hòa bình”, Tommy Pigott.
READ MORE
SBS Việt ngữ
