Các nhà tranh đấu cho người tị nạn nói rằng một phúc trình của thanh tra liên bang Michael Manthorpe về cuộc sống bên trong các trung tâm giam giữ người di trú trên đất liền của Úc, đã đưa ra những vấn đề quan trọng cần được chú ý ngay lập tức.
Kể từ năm 2011, văn phòng của Thanh tra liên bang đã kiểm tra các trung tâm giam giữ người di trú và cung cấp một bản tóm tắt các phát hiện trong phúc trình thường niên. Nhưng năm nay, thanh tra viên đã quyết định công khai bản phúc trình. Ông nói rằng nó gắn liền với trách nhiệm của Úc theo một văn kiện của Liên Hợp Quốc được gọi là Nghị định thư không bắt buộc, bổ sung Công ước chống tra tấn và các hình thức trừng phạt hay đối xử tàn ác, vô nhân đạo và hạ thấp nhân phẩm. Úc đã phê chuẩn nghị định thư vào năm 2017 và Thanh tra viên có trách nhiệm thực hiện.
Sau khi thực hiện một loạt các cuộc kiểm tra từ tháng 1 đến tháng 6 năm ngoái, Thanh tra viên đã đưa ra kết luận rằng điều kiện của các nơi giam giữ là phù hợp, ngoại trừ Khu liên hợp an ninh cao Blaxland tại Villawood.
"Trung tâm này không phù hợp để tiếp tục sử dụng vì quá đông và nhiều vấn đề khác như côn trùng gây hại, hệ thống thoát nước kém, cơ sở bị xuống cấp và hạn chế sự riêng tư, thiếu sự thông gió và tiếp cận không gian giải trí ngoài trời."
Bộ Nội vụ cho biết việc ngừng hoạt động của trung tâm Blaxland sẽ bắt đầu trong năm nay. Nhưng ông Ian Rintoul từ Liên minh hành động vì người tị nạn không tin điều đó.
"Chính phủ nói rằng sẽ đóng cửa nơi đó từ lâu lắm rồi, từ nhiều năm trước, thậm chí đã cấp ngân sách trong nhiều năm để dỡ bỏ trung tâm giam giữ với chế độ an ninh chặt chẽ tại Blaxland, điều đó đã không xảy ra. Chẳng có dấu hiệu nào cho thấy họ đang tiến hành việc đó."
Thanh tra viên nhấn mạnh việc sử dụng các biện pháp khống chế trong mạng lưới giam giữ người tầm trú bao gồm 11 loại khác nhau. Trong số một số khuyến nghị, ông đề nghị lưu giữ hồ sơ tốt hơn để đảm bảo các biện pháp khống chế được sử dụng một cách thích hợp.
"Mặc dù đã có một số cải tiến trong việc ghi lại các biện pháp khống chế bằng công cụ được sử dụng, nhưng việc sử dụng các thuật ngữ như 'khống chế bằng công cụ' hoặc 'MR' vẫn đang được sử dụng trong Báo cáo sử dụng vũ lực và sự cố. Điều này không cho phép giám sát đầy đủ các biện pháp khống chế được áp dụng."
Ông Ian Rintoul, phát ngôn nhân của Liên minh hành động vì người tị nạn, nói rằng các biện pháp khống chế như còng tay được sử dụng thường xuyên, ngay cả khi người bị giam giữ không gây nguy cơ mất an ninh.
"Họ bị còng tay và mặc dù đó là khống chế ở mức độ rất nhẹ, nhưng quý vị cũng biết là cần xem xét kỹ lưỡng hơn, đánh giá nhiều hơn về các trường hợp có thể sử dụng các biện pháp khống chế cơ học. Trên thực tế việc áp dụng các biện pháp đó là một thông lệ ."
Thanh tra viên cũng lo ngại về các hạn chế tại những 'Nơi giam giữ thay thế'
"...việc tiếp cận các khu vực giải trí ngoài trời hàng ngày bị hạn chế, các khu vực ăn uống cũng được sử dụng làm phòng đa năng và các phòng khám y tế và tâm thần không hỗ trợ quyền tư vấn riêng của người bị giam giữ."
Ông Rintoul nói rằng những nơi giam giữ thay thế còn tệ hơn các trung tâm giam giữ chính thức:
"Ở đó quá đông người, không có chỗ để tập thể dục, họ không thể ra ngoài, không có nơi để sinh hoạt. Chẳng có sự giám sát nào đối với thực phẩm có sẵn, cũng chẳng có trái cây tươi. Tình hình gặp thân nhân tại những nơi này là một điều khác không được đề cập trong báo cáo, nó thực sự rất tệ và trong vài trường hợp còn tệ hơn ở các trung tâm giam giữ."
Dịch vụ xã hội Jesuit cho biết các cơ sở giam giữ người di trú áp dụng các quy tắc đối với người thăm thân nhân một cách tùy tiện và không nhất quán. Dựa trên các báo cáo từ những người đến thăm người thân bị giam giữ tại Melbourne, Sydney và Tây Úc, ông Andrew Yule nói rằng có một số hạn chế rất khó chịu:
"Mọi người bị buộc phải tháo từng viên sô cô la trong hộp mà họ đem vào trung tâm để chứng minh rằng không có gì vô tình được mang vào. Lần khác, một người nhập cư bị giam giữ đã yêu cầu một cuốn sách giúp học các kỹ năng tiếng Anh, điều này rõ ràng sẽ có tác dụng hỗ trợ họ hòa nhập cộng đồng sau khi được phóng thích. Cuốn sách đó lúc đầu được cho phép, nhưng sau đó bị cấm. Chúng tôi được nghe những câu chuyện như vậy từ những người đến thăm người thân bị giam giữ. Điều đó làm tăng thêm sự thất vọng của người bị giam giữ, khiến họ càng cảm thấy không chắc chắn. Và điều đó xảy ra trong thời gian họ bị giam giữ sẽ ảnh hưởng thực sự đến sức khỏe tâm thần của họ."
Thanh tra viên lo ngại rằng một số người tầm trú đang bị giam giữ trong thời gian dài mà không có khả năng được trả tự do trong tương lai gần.
Ông Andrew Yule nói rằng mọi người đang dành quá nhiều thời gian cho việc giam giữ người tầm trú.
"Chúng ta cần có một khung thời gian rõ ràng và được luật hóa, cũng như một quy trình minh bạch để những người bị giam giữ có thể hiểu họ đang ở đâu trong tiến trình đó. Và để họ có thể cảm thấy tự tin và hi vọng là họ sẽ được rời nơi giam giữ để tham gia vào cộng đồng. Hiện tại, bình quân có những người bị giam giữ gần 500 ngày. Trong quá khứ đã có những người bị giam giữ trên đất liền tới 10 năm, khiến họ khó tiếp tục cuộc sống để đóng góp theo cách tích cực cho cộng đồng người Úc rộng lớn."
Báo cáo của Thanh tra đi kèm với một phụ lục với sự phản hồi của Bộ Nội vụ. Nhìn chung, Bộ Nội vụ đồng ý với phần lớn các khuyến nghị.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
