Phát biểu với báo giới hôm thứ Tư, ông Albanese cho biết ông Rudd là “một đại diện xuất sắc của Australia” và là người “làm việc hết mình” tại Washington.
Ông cũng xác nhận nhiệm kỳ bốn năm của ông Rudd sẽ được tiếp tục cho đến khi kết thúc, tức là còn hơn một năm nữa.
Trước đó, ông Rudd rơi vào tình huống khó xử khi bị Tổng thống Mỹ chất vấn về những phát biểu chỉ trích ông Trump trong quá khứ – trước khi ông được Thủ tướng Albanese bổ nhiệm làm đại sứ.
Trong khi đó, phe đối lập cho rằng vị trí của ông Rudd “không còn có thể duy trì được.”
Bà Sussan Ley, lãnh đạo phe đối lập, phát biểu:
“Vấn đề này không chỉ là chuyện cá nhân. Đây là chuyện liên quan đến mối quan hệ giữa hai nước và lợi ích quốc gia của Australia.”
Quà tặng ngoại giao được tiết lộ
Thủ tướng Anthony Albanese tiết lộ ông đã tặng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump một mô hình tàu ngầm nhân chuyến thăm chính thức tới Washington, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ đối với vai trò tiếp tục của Đại sứ Úc tại Mỹ, ông Kevin Rudd.
Thủ tướng Albanese cũng chia sẻ về những món quà chính thức mà phía Úc dành tặng gia đình ông Trump, bao gồm món quà trang sức dành cho bà Melania, và một đôi ủng Ugg nhỏ xinh cho cháu gái mới chào đời của ông Trump.
Ông nói thêm rằng, vì lý do ngoại giao, ông không thể tiết lộ món quà mà ông Trump đã tặng lại cho mình.
Trong cuộc gặp lịch sử giữa Donald Trump và Thủ tướng Úc Anthony Albanese, thỏa thuận AUKUS vẫn giữ nguyên, trong khi hai nhà lãnh đạo công bố một thỏa thuận khoáng sản quan trọng trị giá hàng tỷ đô nhằm củng cố chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Tổng thống Donald Trump ca ngợi thỏa thuận trị giá 13,5 tỷ đô la Úc (tương đương 8,5 tỷ đô la Mỹ) này, được ký kết trong cuộc họp song phương trực tiếp đầu tiên giữa ông và Thủ tướng Anthony Albanese vào đầu tuần. Ông nói:
“Chỉ trong khoảng một năm nữa, chúng ta sẽ có rất nhiều khoáng sản và đất hiếm đến mức không biết phải làm gì với chúng. Nhưng trong lúc này, chúng ta đang hợp tác với Úc và các quốc gia khác trong mọi lĩnh vực liên quan đến quốc phòng, tàu chiến, xe cộ, vũ khí và đạn dược.”
Khung thỏa thuận này nhằm bảo đảm nguồn cung khoáng sản chiến lược, đồng thời đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các cam kết ban đầu bao gồm đầu tư lớn của Mỹ vào dự án tinh luyện gallium Alcoa–Sojitz tại Tây Úc (công suất 100 tấn mỗi năm), và khoản đầu tư 154 triệu đô la Úc (100 triệu đô la Mỹ) vào mỏ đất hiếm Arafura Nolans ở Lãnh thổ Bắc Úc.
Thủ tướng Albanese giải thích rằng các dự án sẽ được chia thành ba nhóm:
“Một số là hoạt động hợp tác giữa hai nước, như dự án ALCOA. Một số là dự án do Mỹ đầu tư và triển khai tại Úc, bao gồm cả khâu chế biến. Ngoài ra còn có những dự án do Úc chủ trì, trong đó có sự tham gia của cả Mỹ và Nhật Bản.”
Về vấn đề AUKUS, ông Trump khẳng định lại cam kết của Mỹ với thỏa thuận an ninh ba bên này trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc, nhấn mạnh rằng Mỹ “không có người bạn nào tốt hơn Úc.”
Tổng thống Mỹ cũng xác nhận thỏa thuận quốc phòng trị giá 368 tỷ đô la Úc sẽ được tiếp tục triển khai.
Tuy nhiên, khi được hỏi liệu Úc có được miễn giảm thuế thương mại hay không, ông Trump cho biết điều đó “không nằm trong xem xét”, đồng thời nói rằng “Úc hiện đang phải chịu mức thuế thấp nhất.”
Dù thỏa thuận khoáng sản được xem là bước đi nhằm giảm ảnh hưởng của Trung Quốc, song Ngoại trưởng Penny Wong cho biết trên chương trình Sunrise của kênh Seven rằng chính phủ sẽ luôn hành động vì lợi ích quốc gia:
“Chúng tôi hành động vì lợi ích quốc gia, và vì lợi ích đó, việc hợp tác với Hoa Kỳ để đảm bảo an ninh nguồn cung khoáng sản chiến lược là vô cùng cần thiết. Đây là những yếu tố quan trọng đối với nền kinh tế thế kỷ 21, quan trọng cho ngành công nghiệp quốc phòng, và cả an ninh năng lượng. Do đó, việc hợp tác với đồng minh và đối tác của chúng ta để bảo đảm nguồn cung khoáng sản thiết yếu là một điều đúng đắn.”
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình.
Tiến sĩ Emma Shortis từ Viện Úc cảnh báo rằng, dù thỏa thuận chưa chắc làm rạn nứt quan hệ với Trung Quốc, nhưng việc Úc gắn chặt lợi ích của mình với Mỹ có thể khiến Canberra đánh mất lập trường độc lập:
“Khi mọi vấn đề được đóng khung như một câu chuyện an ninh – quốc phòng, điều đó dễ khiến căng thẳng leo thang không cần thiết. Việc Úc hành động ‘song hành’ với Mỹ và gộp chung lợi ích hai nước có thể khiến Úc gặp rủi ro.”
Thượng nghị sĩ Đảng Xanh David Shoebridge chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận này, gọi đây là “đòn giáng mạnh vào nền độc lập của nước Úc.”
Ông cũng cho rằng cả AUKUS và thỏa thuận khoáng sản đều trao cho Hoa Kỳ quá nhiều quyền lực, khiến Mỹ trở thành bên hưởng lợi lớn nhất:
“Úc đã trao cho Mỹ quyền phủ quyết trong việc phát triển và xuất khẩu các khoáng sản chiến lược của chính mình – một sự từ bỏ hoàn toàn độc lập công nghiệp. Donald Trump có lý do để mỉm cười: Mỹ được Úc xây cho căn cứ tàu ngầm 8 tỷ đô ở Perth, nhận 375 tỷ đô từ tiền thuế của dân Úc chảy vào ngành công nghiệp vũ khí Mỹ, và có quyền tiếp cận trực tiếp với tài nguyên của chúng ta.”
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
