Nhân dịp này SBS Tiếng Việt đã có cuộc phỏng vấn với Tổng trưởng Linda burney, mà trước hết bà giải thích lý do đến với cộng đồng Việt Nam trong thời điểm này.
Bộ trưởng Linda Burney:
Tiếp xúc trò chuyện với cộng đồng Việt Nam và Campuchia, cũng như là các lãnh đạo cộng đồng, là điều rất quan trọng, bởi vì hiện nay có rất nhiều thông tin được soạn thảo liên quan đến chiến dịch Tiếng nói, mà tôi cần bảo đảm mình trực tiếp nói với cộng đồng Việt Nam.
Tôi phải công nhận rằng cộng đồng Việt Nam chào đón tôi rất tuyệt vời bởi vì các bạn hiểu rất rõ vị trí của người Thổ dân trên đất nước này.
SBS Tiếng Việt:
Bà nghĩ sao về tầm quan trọng của việc các cộng đồng nhỏ, như cộng đồng Việt Nam hiểu được thông tin chính xác về Tiếng nói bản địa trước quốc hội?
Bộ trưởng Linda Burney:
Vâng, tôi nghĩ điều đó quan trọng với tất cả các cộng đồng dù là nhóm cộng đồng lớn hay nhỏ, khi chúng ta cần nắm được thông tin chính xác.
Một điều hiển nhiên khác là cộng đồng Việt Nam vốn là một cộng đồng quan trọng tại nước Úc.
Sự gắn kết giữa Úc và Việt Nam vốn bền chặt và lâu dài, cá nhân tôi cũng đã có chuyến thăm và trải nghiệm ở Việt Nam cách đây mấy năm.
SBS Tiếng Việt:
Bà đã trình bày điều gì trước cộng đồng người Việt ở Cabramatta hôm nay?
Bộ trưởng Linda Burney:
Tôi đã trình bày về lịch sử của tuyên bố Uluru, tầm quan trọng của tuyên bố này không chỉ đối với người Thổ dân tại Úc mà đối với tất cả chúng ta trong việc đoàn kết cùng nhau.
SBS Tiếng Việt:
Bà kỳ vọng điều gì từ các cộng đồng thiểu số, đặc biệt là cộng đồng người Việt, trong cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý Tiếng nói bản địa trước quốc hội?
Bộ trưởng Linda Burney:
Tôi rất hy vọng là cộng đồng Việt Nam sẽ đưa ra quyết định của mình, cũng hy vọng là cộng đồng các bạn có thể trông thấy được giá trị của việc công nhận, lắng nghe, và kết quả tốt đẹp hơn cho người Thổ dân.
Và tôi mong muốn cộng đồng Việt Nam sẽ bỏ phiếu lựa chọn CÓ vào ngày 14 tháng 10 này.
SBS Tiếng Việt:
Có ý kiến cho rằng, người dân không có được thông tin một cách rõ ràng nhất, để họ hiểu, Trưng cầu dân ý sẽ mang lại chính xác điều gì cho người thổ dân, vì vậy, họ băn khoăn, không biết nên bỏ phiếu CÓ hay là chọn KHÔNG. Bà sẽ nói gì với những người còn băn khoăn?
Bộ trưởng Linda Burney:
Tôi sẽ nói với những người còn đang băn khoăn rằng người Thổ dân Úc chờ đợi kết quả hơn bất cứ ai.
Từ lĩnh vực giáo dục, sức khỏe, đến nhà ở, rồi công ăn việc làm, tất cả các lĩnh vực xã hội giành cho người dân của các quốc gia đầu tiên trên lục địa Úc chau này, đều cần phải được cải thiện vì nó chưa đủ tốt.
Bằng cách bỏ phiếu lựa chọn CÓ, chúng ta có thể làm cải thiện được điều đó.
SBS Tiếng Việt:
Xin bà giải thích rõ về Main Priorities of VOICE?
Bộ trưởng Linda Burney:
Những ưu tiên của chính phủ là rất đáng kể. Nó bao gồm: y tế sức khỏe, giáo dục, việc làm, và nhà ở.
Tiếng nói Thổ dân trước Quốc hội tất nhiên cũng hướng tới những mục tiêu lớn hơn như thế nữa.
SBS Tiếng Việt:
Chúng ta sẽ nói về tương lai, Sau cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý vào ngày 14/10 sắp tới, thì những điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Bộ trưởng Linda Burney:
Điều đó còn tùy thuộc vào việc mọi người bỏ phiếu CÓ hay là KHÔNG.
Nếu chọn KHÔNG thì sẽ chẳng có gì thay đổi hết.
Đơn cử, vấn đề chênh lệch tuổi thọ giữa người Thổ dân và người không phải thổ dân, hiện nay vẫn đang tồn tại bởi vì chúng ta vẫn chưa tìm ra cách làm thế nào để cải thiện được điều đó.
Khi chúng ta bỏ phiếu CÓ, quốc hội sẽ đầu tư thời gian để tham vấn với cộng đồng, từ đó xây dựng dự luật để hình thành lên Tiếng nói vào thời điểm nào đó trong năm tới.
SBS Tiếng Việt:
Đây là cơ hội để bà đưa ra một thông điệp tới khán thính giả Việt Nam của chúng tôi về Cuộc trưng cầu dân ý Tiếng nói bản địa?
Bộ trưởng Linda Burney:
Tôi xin nói với cộng đồng người Việt rằng, xin cảm ơn các bạn đã ủng hộ.
Các bạn hiểu khái niệm ‘Thực dân hóa’ là gì.
Các bạn hiểu thế nào là Sự chia rẽ.
Các bạn cũng hiểu được những khó khăn, thách thức đối với người nhập cư trên đất nước này là thế nào.
Tôi cảm ơn các bạn đã ủng hộ.
Tôi biết các bạn mong muốn người Thổ dân có thể nhận được công lý, và sự công bằng trên đất nước này.
Các bạn có thể hiện thực hóa điều đó.
Những ý kiến phản đối trước Trưng cầu dân ý
Trong khi đó, ông Warren Mundine, một nhà vận động lựa chọn Không nổi tiếng và là người sáng lập phong trào Recognise a Better way - Công nhận một cách tốt hơn, đã nhân cơ hội này trình bày lập trường của mình về việc phản đối Tiếng nói trước Quốc hội.
Indigenous politician Nyunggai Warren Mundine AO speaks at a press conference at Parliament House in Canberra on Wednesday, Oct. 14, 2015. Source: AAP / AAP Image/Mick Tsikas
"Và tôi sẽ xin thề trước anh linh của cha mẹ mình rằng tôi sẽ tranh đấu cho điều đó, tôi sẽ tranh đấu mỗi ngày," ông Mundine nói.
Jacinta Nampijinpa Price, Thượng nghị sĩ Lãnh thổ Bắc Úc và cựu phó thị trưởng Alice Springs thì cho rằng Trưng cầu dân ý về Tiếng nói chỉ đang gây chia rẽ.
"Chia rẽ, chia rẽ, chia rẽ. Về cơ bản đó là nội dung của cuộc trưng cầu dân ý này. Điều này đã xảy ra ngay từ đầu và đây là quyết định mà người Úc sẽ phải đưa ra vào ngày 14 tháng 10," bà Prince nói.
Dân biểu Michael Sukkar – Đại diện đơn vị Deakin, cũng là Bộ trưởng đối lập đặc trách Dịch vụ Xã hội thẳng thắn bày tỏ quan điểm và lý do ông lựa chọn KHÔNG với Tiếng nói.
Quan điểm của tôi trong cuộc trưng cầu dân ý này rất rõ ràng. Tôi sẽ bỏ phiếu chọn KHÔNG, và tôi sẽ khuyến khích tất cả người dân Úc bỏ phiếu chọn KHÔNG.
Lý do là thế này:
Tôi xuất thân từ một cộng đồng thiểu số, cha tôi từ Lebanon đến Úc, nên tôi trưởng thành từ một gia đình mà tiếng Anh không phải là ngôn ngữ chính, dù cha tôi sau cũng vẫn là một công dân quốc tịch Úc.
Với gia đình tôi, chúng tôi luôn thoải mái với quan điểm rằng, cho dù chúng ta sống ở đây bao nhiêu lâu, liệu gia đình chúng ta có thể duy trì dõi dòng dõi qua nhiều thế hệ hay không, hoặc liệu ta có di sản Bản địa, hay liệu ngày hôm qua bạn đã trở thành công dân Úc hay chưa.
Khi bạn trở thành công dân, chúng ta sẽ không bị phân biệt vì chủng tộc. Chúng ta không bị chia cắt vì sắc tộc.
Mối quan tâm lớn nhất của tôi đối với tiếng nói do chính phủ Lao động đề xuất là lần đầu tiên họ sẽ tìm cách tách biệt người Úc dựa trên sắc tộc của bạn, một điều mà bạn không thể kiểm soát.
Đề xuất trước mắt chúng ta mà Thủ tướng và chính phủ thực sự đang nói rằng, chúng tôi muốn bạn bỏ phiếu cho cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói. Chúng tôi muốn bạn bỏ phiếu đồng ý. Và sau khi bạn bỏ phiếu đồng ý, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn một số chi tiết sau. Chúng tôi sẽ cho bạn biết chính xác ai sẽ có thể tranh cử cho việc này.
Quan điểm của tôi là điều trung thực hơn nhiều mà chính phủ nên làm là phác thảo tất cả các chi tiết đó trước tiên.
Điều rất quan trọng là chúng ta phải làm những gì tốt nhất có thể cho người dân Australia. Tôi không có bất kỳ tranh luận nào về điều đó cả. Nhưng tôi không nghĩ là chúng ta nên thành lập một cơ quan mới để trao thêm các quyền dân chủ cho người Úc này chứ không phải cho người Úc khác.
Tôi nghĩ điều tuyệt vời ở đất nước chúng ta đang có, là nếu bạn lái xe xuống bất kỳ con phố nào, bạn sẽ thấy một người Úc gốc Anh sống cạnh một người Úc gốc Ấn, sống cạnh một người Úc gốc Hoa, sống cạnh một người Úc gốc Lebanon.
Tất cả chúng ta đều được đi và bỏ phiếu. Tất cả chúng ta đều bình đẳng về mọi mặt. Quyền dân chủ là bình đẳng.
Tôi nghĩ sẽ thực sự xấu hổ nếu khi lái xe xuống con phố đó, có một ngôi nhà mà bạn lại thấy có sự khác biệt, nơi ai đó ít nhiều có quyền hơn, mà không dựa trên bất cứ điều gì khác, ngoài di sản mà họ có.
Băn khoăn về VOICE trước Trưng cầu dân ý
Trong khi mọi người đã bắt đầu bỏ phiếu sớm trước thềm cuộc trưng cầu dân ý chính thức vào ngày 14/10, thì cũng có những ý kiến còn băn khoăn về thông tin cần thiết trước khi đưa ra quyết định.
Một công dân Úc gốc nhập cư tên Pjay cho rằng tất cả mọi công dân Úc đều cần được bình đẳng, được đối xử công bằng về quyền lợi và tiếng nói.
Vì vậy cần nắm bắt thông tin rõ ràng trước khi tỉnh táo đưa ra quyết định đúng đắn.
Xin chào, tên tôi là PJ và tôi rất tin tưởng vào việc đảm bảo chúng ta có sự bình đẳng cho tất cả mọi người và đảm bảo tiếng nói của mọi người đều được lắng nghe.
Trong suốt thời gian ở Úc, điều tôi trải nghiệm rằng Úc là một quốc gia mang lại cho mọi người sự công bằng và chúng ta nên đảm bảo rằng đất nước của chúng ta đang đi theo hướng đảm bảo mọi người đều được đối xử bình đẳng, mọi người đều được đối xử công bằng và mọi người đều có quyền lợi cũng như tiếng nói.
Điều tôi thúc giục trong cuộc trưng cầu dân ý này, cũng là điều tôi thúc giục trong cuộc trưng cầu dân ở đất nước chúng ta, là hãy trở thành người tham gia tích cực vào quá trình dân chủ bằng cách được nhận thông tin đầy đủ và đưa ra quyết định sáng suốt về cuộc trưng cầu dân ý.
Vì vậy tôi mong mọi người hãy tỉnh táo và đưa ra quyết định đúng đắn.
Shree Napit cũng bày tỏ sự băn khoăn của mình, anh tin rằng người Úc cần nắm rõ thông tin hơn về cuộc trưng cầu dân ý tiếng nói bản địa trước quốc hội.
Quan điểm của tôi về Cuộc trưng cầu dân ý Tiếng nói Thổ dân trước quốc hội là một trong những vấn đề lớn nhất ở Úc. Tôi tôn trọng rằng những người tốt có ý định tốt có thể đưa ra những kết luận khác nhau.
Tất cả chúng ta chỉ mong muốn điều tốt nhất cho đồng bào Úc của mình để tạo ra một quốc gia hoàn hảo hơn cho tất cả mọi người bất kể xuất thân hay hoàn cảnh của họ và có cơ hội tiếp cận những cơ hội như nhau.
Câu hỏi duy nhất trước mắt là cách tốt nhất để đạt được điều đó. Cuộc trưng cầu dân ý này cũng là cơ hội để chúng ta có tiếng nói về tương lai của chúng ta.
Theo quan điểm của tôi, nó sẽ không mang lại kết quả tốt hơn cho người Úc bản địa. Tuy nhiên, nó sẽ có kết quả tiêu cực đối với tất cả người dân Úc.
Đảng Lao động đang sử dụng cuộc trưng cầu dân ý này như một cách để thu thập thông tin về những người dân Úc của họ nhằm xây dựng cơ sở cho chiến dịch tiếp theo của họ.
Tiếng nói này có rủi ro về mặt pháp lý, không rõ chi tiết và sẽ có giá trị vĩnh viễn.
Vì vậy, tôi ủng hộ việc cần biết thêm thông tin.
Quý vị có thể cập nhật thông tin về cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói bản địa trước Quốc hội năm 2023 từ SBS, bao gồm cả quan điểm của các Quốc gia bản địa thông qua NITV.
Xin mời truy cập cổng thông tin Tham khảo về Tiếng nói Bản địa của SBS: https://www.sbs.com.au/language/english/en/voice-referendum
