Trong lúc khảo sát thiệt hại do trận lũ dữ dội dịp cuối tuần Quốc khánh 4/7 tại Texas, nơi đã có ít nhất 120 người thiệt mạng, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump dường như không nói nên lời trong giây lát.
"Chúng tôi chỉ đang đi một vòng thị sát khu vực. Thật khó tin về mức độ tàn phá. Những cái cây có tuổi thọ cả trăm năm bị bật rễ hoàn toàn. Tôi chưa từng thấy điều gì như vậy."
Nhưng ông Trump nhanh chóng lấy lại bình tĩnh.
Trước đây, ông thường chỉ trích các quan chức ở những bang do Đảng Dân chủ điều hành mỗi khi xảy ra thảm họa thiên nhiên.
Tuy nhiên, trong chuyến thăm vùng đồng bằng ngập lụt ở bang Texas, bang đông dân nhất do Đảng Cộng hòa kiểm soát, Tổng thống đã có giọng điệu trang nghiêm và cảm thông hơn, thể hiện nỗi đau trước thảm kịch đồng thời hết lời ca ngợi các quan chức được bầu và lực lượng cứu hộ.
"Tôi nghĩ mọi người đã làm một công việc phi thường trong hoàn cảnh này. Đây là ... theo như Kristi (Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem) nói, một trận lũ có xác suất xảy ra 1 lần trong 500 hoặc 1.000 năm. Và tôi thực sự ngưỡng mộ những gì mọi người đã làm. Chỉ đơn giản là ngưỡng mộ."
Tuy nhiên, trong bối cảnh đầy cảm thông ấy, hầu như không có chỗ cho ý kiến phản biện.
Khi một phóng viên hỏi liệu hệ thống cảnh báo lũ đã hoạt động hiệu quả hay chưa, ông Trump lập tức nổi giận.
"Chỉ có người xấu mới đặt ra câu hỏi như vậy. Tôi không biết cô là ai, nhưng chỉ một người thực sự độc ác mới hỏi một câu như thế."
Ông không phải là người duy nhất có phản ứng như vậy.
Dân biểu Cộng hòa bang Texas, ông Chip Roy, người đi cùng Tổng thống trong chuyến thị sát, đã lên tiếng ủng hộ lời chỉ trích của ông Trump với phóng viên.
"Thống đốc đã nói rất đúng: đổ lỗi là việc của kẻ thất bại. Bang này là nơi hướng về phía trước, và chúng tôi sẽ tìm ra cách cải thiện hệ thống của mình. Nhưng quan trọng là, khi nước dâng cao đến 26 feet, mỗi phút tăng thêm một foot, thì đó không phải là lúc để chỉ trích."
Một số người dân địa phương, như y tá Aliz Treibs, cũng đồng tình với quan điểm đó.
Tôi biết bây giờ mọi người đang cố gắng tìm ai đó để đổ lỗi, biến chuyện này thành vấn đề chính trị. Nhưng tôi thực sự cảm thấy đây là một tai họa khủng khiếp của thiên nhiên, và không ai có thể kiểm soát được chuyện này cả.Aliz Treibs
Nhưng những người khác như mục sư Michael Bell của nhà thờ Christ is King, cho rằng vẫn nên có người chịu trách nhiệm, dù chưa rõ đó là ai.
"Tôi nhớ có một trận lũ tương tự vào năm 1987 khiến một số người thiệt mạng, dù không nghiêm trọng như lần này. Sau đó, đã có những cuộc thảo luận về các kế hoạch phòng tránh quy mô lớn hơn, có thể đã giúp tránh được thiệt hại về nhân mạng. Vì vậy, chắc chắn sẽ cần có sự xem xét trách nhiệm. Một số thay đổi là điều cần thiết."
Những nghi vấn về công tác chuẩn bị và ứng phó của chính quyền bắt đầu từ cấp cao nhất.
Kể từ sau thảm họa, Tổng thống dường như im lặng một cách đáng chú ý về những cam kết trước đây rằng ông sẽ giải thể cơ quan quản lý thiên tai quốc gia FEMA, một phần trong kế hoạch tinh giản chính phủ quy mô lớn.
Một số người đã đặt câu hỏi liệu việc cắt giảm ngân sách liên bang có làm suy yếu khả năng chuẩn bị và ứng phó với lũ hay không.
Tiến sĩ Rick Spinrad, cựu lãnh đạo Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), cơ quan giám sát Cơ quan Khí tượng Quốc gia, nói với CNN rằng hiện vẫn chưa thể khẳng định điều gì.
Rất nhiều văn phòng dự báo thời tiết hiện không có đủ nhân sự, điều này đặt thêm gánh nặng lên vai những người còn lại. Tôi không rõ yếu tố này có ảnh hưởng như thế nào đến những gì đã xảy ra ở Texas.Rick Spinrad
Nhưng phần lớn câu hỏi đang được đặt ra ở cấp bang và địa phương.
Kế hoạch phòng ngừa thiên tai của trại Camp Mystic đã được chính quyền bang Texas phê duyệt chỉ hai ngày trước khi trận lũ cuốn trôi khoảng 27 trại viên và nhân viên.
Sở Y tế bang đã công bố hồ sơ trong tuần này cho thấy trại đã tuân thủ nhiều quy định của bang liên quan đến quy trình xử lý thảm họa.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ nội dung cụ thể của kế hoạch và liệu nó có được thực hiện hay không.
Hành động của cảnh sát cũng được chú ý Sĩ quan phụ trách Dịch vụ Cộng đồng của Sở Cảnh sát Kerrville, ông Jonathan Lamb, gọi đây là hành động anh hùng.
"Một trung sĩ tuần tra của chúng tôi sống tại thị trấn Hunt (Texas). Anh ấy chuẩn bị đi làm thì phát hiện, khi đến giao lộ FM 1340 và Xa lộ 39, mình bị mắc kẹt trên một hòn đảo – chính là Hunt. Anh ấy thấy hàng chục người mắc kẹt trên mái nhà, có người bị kẹt trong dòng nước chảy xiết. Anh dùng loa ngoài của xe để động viên họ, bảo họ hãy mạnh mẽ, anh sẽ tới cứu, và kêu gọi họ cố gắng bám trụ. Sau đó, anh đến nhà một thám tử khác của Sở Cảnh sát Kerrville cũng sống gần đó, đánh thức anh ta dậy và nói: 'Tình hình rất tệ, tôi cần anh chuẩn bị đồ nghề và đi với tôi.' Rồi họ cùng quay lại. Suốt 13 tiếng đồng hồ, hai sĩ quan này cùng với lính cứu hỏa tình nguyện ở Hunt và một bác sĩ cấp cứu đã hỗ trợ cộng đồng Hunt."
Trong khi đó, mạng lưới ABC News của Mỹ đưa tin rằng một lính cứu hỏa ở thị trấn Ingram, phía thượng nguồn Kerrville, đã gọi cho Văn phòng Cảnh sát trưởng Hạt Kerr lúc 4:22 sáng ngày 4/7 để yêu cầu phát cảnh báo đến cư dân thị trấn Hunt về trận lũ sắp tới.
ABC cho biết đài liên kết KSAT đã thu được bản ghi âm cuộc gọi, cho thấy cảnh báo đầu tiên không đến được hệ thống CodeRed của Hạt Kerr trong suốt 90 phút, và một số tin nhắn cảnh báo chỉ được gửi đến sau 10 giờ sáng, khi hàng trăm người đã bị dòng nước dữ cuốn trôi.
Hạt Kerr là nơi ghi nhận số người thiệt mạng cao nhất trong khu vực.
Thống đốc Greg Abbott đã triệu tập phiên họp đặc biệt của Nghị viện bang Texas, bắt đầu từ ngày 21 tháng 7, để thảo luận về việc cải thiện hệ thống cảnh báo thiên tai.
Cảnh sát trưởng Hạt Kerr, ông Larry Leitha, cho biết chính quyền địa phương sẽ tự tiến hành đánh giá sau khi hoàn tất công việc tìm kiếm người thiệt mạng và dọn dẹp khu vực.
"Cũng như các sự kiện nghiêm trọng khác mà lực lượng khẩn cấp của chúng tôi từng đối mặt, sự việc này sẽ được xem xét lại. Tôi cam kết điều đó ... Chúng tôi không chạy trốn. Chúng tôi sẽ không né tránh bất cứ điều gì. Mọi chuyện sẽ được kiểm tra kỹ vào thời điểm thích hợp."
