Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông sẽ gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Budapest sau khi đạt được “tiến triển lớn” trong một cuộc điện đàm, chỉ một ngày trước khi nhà lãnh đạo Ukraine đến Toà Bạch Ốc để thúc đẩy việc mua tên lửa Tomahawk do Mỹ sản xuất.
Ông Trump không nêu ngày cụ thể cho cuộc gặp tại Budapest – đây sẽ là lần thứ hai ông gặp ông Putin kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc. Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau tại Alaska vào tháng 8, nhưng không đạt được đột phá nào trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh.
“Tôi tin rằng cuộc điện đàm hôm nay đã đạt nhiều tiến triển,” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.
Trump cho biết hai bên sẽ “gặp nhau tại địa điểm đã thống nhất - Budapest, Hungary - để xem liệu chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến ô nhục này giữa Nga và Ukraine hay không.”
Ông cũng nói thêm rằng các quan chức cấp cao của Mỹ và Nga, trong đó có Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, sẽ tổ chức “các cuộc họp ban đầu” vào tuần tới, tuy địa điểm vẫn chưa được quyết định.
Những bình luận này cho thấy sự thay đổi trong quan hệ giữa Trump và Putin, sau khi Trump gần đây bày tỏ sự thất vọng với nhà lãnh đạo Điện Kremlin vì không chịu đạt được thỏa thuận hòa bình.
Thủ tướng Hungary Viktor Orbán xác nhận trên mạng xã hội rằng công tác chuẩn bị cho cuộc gặp đã bắt đầu, gọi đây là “tin tuyệt vời đối với những người yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới.”
“Mức leo thang mới”
Điện Kremlin thông báo họ sẽ “ngay lập tức” bắt đầu chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga – Mỹ.
“Hai bên đã đồng ý rằng đại diện của hai quốc gia sẽ bắt đầu ngay việc tổ chức hội nghị, có thể được tổ chức tại Budapest,” trợ lý cấp cao của Putin, ông Yuri Ushakov, nói với các phóng viên.
Ông Ushakov cho biết địa điểm Budapest là do Trump đề xuất, và Putin đã “ngay lập tức” đồng ý.
“Đó là một cuộc trao đổi có nội dung sâu sắc, đồng thời cũng rất thẳng thắn và tin cậy,” ông nói, cho biết cuộc gọi kéo dài hai tiếng rưỡi và được thực hiện theo đề nghị của phía Nga.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến sẽ gặp ông Trump tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Sáu để thúc giục Mỹ tăng cường áp lực lên Putin.
Một quan chức cấp cao Ukraine cho biết, “chủ đề chính của cuộc gặp là Tomahawk.”
Ukraine đang đề nghị Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk – loại có tầm bắn khoảng 1.600 km và có thể tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Tuy nhiên, trợ lý của Putin nói rằng Nga cho rằng việc cung cấp Tomahawk sẽ không làm thay đổi cục diện chiến trường, nhưng sẽ “làm tổn hại nghiêm trọng” quan hệ giữa hai nước.
Trước đó, ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One rằng ông có thể cảnh báo Putin về việc gửi Tomahawk nếu chiến tranh không sớm chấm dứt:
“Tôi có thể nói với ông ấy: ‘Nếu chiến tranh không được giải quyết, tôi sẽ gửi Tomahawk.’ Tôi có thể sẽ nói vậy. Tomahawk là một loại vũ khí cực kỳ mạnh, rất mang tính tấn công, và thành thật mà nói, Nga không cần điều đó.”
Trump cho biết Ukraine “muốn tấn công giành lại thế chủ động” và sẽ tiếp tục bàn với ông về đề xuất này.
Từ căng thẳng đến hòa dịu
Trump cho hay ông muốn tăng áp lực với Nga sau khi vừa đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza giữa Israel và Hamas vào tuần trước.
Quan hệ giữa Trump và Zelensky cũng nóng lên kể từ tháng 2, khi hai người từng tranh cãi gay gắt trên truyền hình tại Tòa Bạch Ốc, lúc Trump nói thẳng với Tổng thống Ukraine rằng: “Ông không có cửa đâu (You don't have the cards)".
Tuy nhiên, vẫn còn phải chờ xem Zelensky sẽ phản ứng thế nào trước dấu hiệu ông Trump đang muốn hòa giải với Putin.
Nếu được cung cấp, tên lửa Tomahawk sẽ là bổ sung lớn cho kho vũ khí của Ukraine, giúp nước này củng cố khả năng tấn công tầm xa, với loại tên lửa bay sát mặt đất ở vận tốc gần siêu thanh để tránh radar phát hiện.
Mỹ đã sử dụng Tomahawk hơn 40 năm, trong nhiều cuộc xung đột lớn – từ Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 đến các cuộc tấn công vào chương trình hạt nhân của Iran trong năm nay.
Các quan chức quốc phòng Ukraine đang thăm Washington tuần này cũng đã gặp gỡ các nhà sản xuất vũ khí Mỹ, bao gồm tập đoàn Raytheon, đơn vị chế tạo Tomahawk.
Hiện cuộc chiến Nga – Ukraine đã bước sang năm thứ tư, và Nga lại mở các đợt tấn công mới vào cơ sở năng lượng ở miền Đông Ukraine, lặp lại chiến thuật tấn công hệ thống điện của Ukraine mỗi mùa đông.
Ông Trump nói thêm rằng Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã cam kết với ông rằng Ấn Độ sẽ ngừng mua dầu của Nga – một yếu tố năng lượng quan trọng trong cuộc chiến này.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
