Cuối tuần qua, hàng ngàn người đã tham gia các cuộc tuần hành phản đối nhập cư trên khắp nước Úc. Các cuộc tuần hành này tập trung vào việc kêu gọi chấm dứt cái mà ban tổ chức gọi là “nhập cư ồ ạt”.
Giáo sư Jane McAdam, Giám đốc Trung tâm Kaldor về Luật Tị nạn Quốc tế, cho rằng các luận điệu tại các cuộc tuần hành dựa trên quan niệm sai lầm, cho rằng người nhập cư là nguyên nhân của nhiều áp lực đang ảnh hưởng đến người dân Úc.
Trên biểu ngữ, khẩu hiệu và các bài phát biểu, nhiều người đổ lỗi cho số lượng người nhập cư cao là nguyên nhân dẫn đến chi phí sinh hoạt tăng, thiếu nhà ở và tình trạng việc làm không ổn định.
“Đáng tiếc là có rất nhiều sự hiểu nhầm và thông tin sai lệch về mối liên hệ giữa nhập cư, thiếu nhà ở, áp lực chi phí sinh hoạt, hạ tầng… Điều này đã bị một số nhóm, đặc biệt là phe cực hữu, khai thác để gieo ý tưởng rằng người nhập cư đang ‘lấy mất nhà cửa, công việc của bạn’.”
Chuyên gia di cư toàn cầu kiêm Phó Giáo sư Chính sách Công tại Đại học Sydney, Anna Boucher, cho rằng các vấn đề như khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt leo thang là có thật, nhưng việc cho rằng hạn chế nhập cư là giải pháp là sai lầm, bởi nó bỏ qua vai trò quan trọng của người nhập cư với kinh tế và xã hội Úc.
Người nhập cư - trụ cột kinh tế và xã hội
“50% dân số Úc là người nhập cư hoặc có ít nhất cha hoặc mẹ là người nhập cư, nghĩa là phần lớn người dân đều liên quan đến nhập cư."
Úc không thể vận hành nếu thiếu nhập cư: du học sinh đóng góp lớn vào GDP, người nhập cư lấp đầy những khoảng trống lao động quan trọng mà nguồn lực trong nước không đáp ứng được, và họ cũng là yếu tố cốt lõi hình thành bản sắc đa văn hóa của quốc gia.Anna Boucher, Chuyên gia di cư toàn cầu kiêm Phó Giáo sư Chính sách Công tại Đại học Sydney
Theo dữ liệu mới nhất của Cục Thống kê Úc (ABS), người nhập cư chiếm gần 1/3 lực lượng lao động (26,3% tổng số việc làm giai đoạn 2019-2020). Họ cũng là một trong những cộng đồng có trình độ cao nhất trong các nước OECD, với gần 6/10 người có bằng đại học hoặc cao hơn, so với khoảng 4/10 người sinh ra tại Úc.
Kinh tế gia Matt Grudnoff của Viện Nghiên cứu Úc nhận định:
“Người nhập cư thường trẻ hơn trung bình dân số Úc, có tay nghề cao và đóng góp đáng kể cho nền kinh tế. Hệ thống nhập cư Úc tập trung vào những kỹ năng đang thiếu hụt, giúp đảm bảo hàng hóa và dịch vụ được cung cấp ổn định. Nếu thiếu họ, việc sản xuất các hàng hóa và dịch vụ này sẽ khó khăn hơn và chi phí sẽ tăng cao.”
Người nhập cư chiếm tỉ lệ lớn trong các ngành then chốt như khách sạn, chăm sóc sức khỏe, dịch vụ chuyên môn, sản xuất và hành chính. Theo dữ liệu việc làm 2021-2022, 15% lao động nhập cư làm trong lĩnh vực y tế và hỗ trợ xã hội, và điều tra dân số 2021 cho thấy hơn 40% y tá, nhân viên chăm sóc người già và người khuyết tật sinh ra ở nước ngoài.
Giáo sư Boucher nhấn mạnh rằng với dân số Úc đang già hóa, Úc sẽ ngày càng phụ thuộc vào lao động y tế nhập cư. Hiện chưa có diện thị thực riêng cho lao động ít kỹ năng, vì vậy chính sách nhập cư có thể cần điều chỉnh để thu hút cả lao động có kỹ năng và ít kỹ năng.
“Rõ ràng chúng ta không thể đáp ứng nhu cầu của dân số già hóa chỉ bằng lao động trong nước. Cần cân nhắc cách thu hút lao động nhập cư, có thể qua các thỏa thuận lao động, hoặc điều chỉnh cơ cấu thị thực.”
Thực tế về khủng hoảng nhà ở
Một trong những thông điệp chính tại các cuộc tuần hành là việc đổ lỗi cho nhập cư gây ra khủng hoảng nhà ở. Tuy nhiên, theo ông Grudnoff, thực tế không ủng hộ quan điểm này.
Sau giai đoạn sụt giảm trong đại dịch COVID-19, nhập cư tăng trở lại khi biên giới mở, nhưng từ 2024 tốc độ tăng dân số đã trở về mức trước COVID. Số liệu cũng cho thấy số lượng nhà ở tăng nhanh hơn dân số:
“10 năm qua, dân số tăng 16%. Để đáp ứng nhu cầu, số nhà cần tăng 16%, nhưng thực tế đã tăng 19%. Tức là số lượng nhà ở đang tăng nhanh hơn dân số.”
Nguyên nhân thiếu nhà giá rẻ chủ yếu đến từ luật thuế ưu ái giới đầu tư và việc chính phủ rút khỏi lĩnh vực nhà ở xã hội.
Những năm 1960-1980, chính phủ tham gia mạnh vào cung cấp nhà ở công. Nay họ gần như rút lui, xây dựng ít hơn nhiều, dẫn đến thiếu nhà giá rẻ và khiến cuộc khủng hoảng thêm trầm trọng.Kinh tế gia Matt Grudnoff - Viện Nghiên cứu Úc
Trong khi đó, bà Boucher nhấn mạnh:
“Không phải là không có vấn đề về nhà ở, nhưng cần giải quyết riêng. Có thể tăng mật độ dân cư, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, cải thiện quy hoạch đô thị. Chẳng hạn, nếu so với các thành phố tương đương ở nước ngoài, Sydney có mật độ dân số rất thấp so với quy mô dân số của nó. Đây là hậu quả của quy hoạch kém, không phải lỗi của người nhập cư.”
Giáo sư McAdam kết luận rằng nhập cư nên được xem là một phần của giải pháp, không phải vấn đề.
“Chúng ta cần nhìn thẳng vào bằng chứng về nguyên nhân gây áp lực, xem chính quyền các cấp phải làm gì để giải quyết khủng hoảng nhà ở mà không đổ oan cho người nhập cư. Úc là đất nước của người nhập cư; chính nhập cư và đa văn hóa đã làm nên một xã hội đa dạng, thịnh vượng như ngày nay.”
