Washington đã hoàn toàn ngưng trệ do tình trạng chính phủ Hoa Kỳ đóng cửa, bắt nguồn từ việc Quốc hội không thể thống nhất thông qua dự luật tài trợ ngân sách.
Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện, John Thune, đổ lỗi cho Đảng Dân chủ.
"Hạ viện đã thông qua một nghị quyết tiếp tục chi tiêu ngân sách sạch, phi đảng phái, để duy trì hoạt động của chính phủ đến ngày 21 tháng 11. Tổng thống đã sẵn sàng ký duyệt. Còn Đảng Dân chủ tại Thượng viện thì sao? Họ đang cản đường."
Trong khi đó, Đảng Dân chủ lại cho rằng họ không phải là nguyên nhân.
Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, Hakeem Jeffries, nói rằng Đảng Cộng hòa không thể trốn tránh trách nhiệm, bởi họ đang kiểm soát toàn bộ các nhánh quyền lực.
"Đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, Thượng viện, và có cả một tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa. Nếu chính phủ phải đóng cửa, đó là vì Đảng Cộng hòa muốn điều đó xảy ra.
Chúng ta đã ở trong tình trạng báo động năm cấp độ kể từ ngày 20 tháng 1. Hàng loạt vụ sa thải đã diễn ra, tạo nên một môi trường nơi chi phí ngày càng tăng thay vì giảm, bất chấp những lời hứa hẹn sẽ thay đổi cục diện. Tất cả những điều làm nước Mỹ trở nên vĩ đại đều đang bị đe dọa."
Nguyên nhân của việc đóng cửa chính phủ
Vì sao việc đóng cửa chính phủ lại xảy ra?
Nguyên nhân là vì Quốc hội không đạt được thỏa thuận về dự luật ngân sách mới trước thời hạn ngày 30 tháng 9.
Mặc dù Đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai viện, nhưng tại Thượng viện, họ cần 60 phiếu để thông qua các dự luật chi tiêu. Điều đó buộc họ phải thương lượng với Đảng Dân chủ nhằm phê duyệt ngân sách cho các cơ quan và dịch vụ của chính phủ.
Tuy nhiên, ông Hakeem Jeffries cho rằng phía Cộng hòa không hề có ý định đàm phán nghiêm túc.
"Phó Tổng thống Vance nói rằng ông muốn đối thoại. Chúng tôi sẵn sàng đối thoại với bất kỳ thành viên cấp cao nào của chính quyền Trump — miễn là họ thật sự thiện chí. Không chỉ nói, mà phải hành động. Hành động nghĩa là hủy bỏ các đợt cắt giảm, giảm chi phí, và bảo vệ hệ thống chăm sóc sức khỏe cho người dân Mỹ."
Tranh cãi xoay quanh Obamacare
Vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ Đảng Dân chủ muốn bao gồm khoản trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (Affordable Care Act) – giúp người dân có thể chi trả bảo hiểm y tế – trong khi Đảng Cộng hòa kiên quyết phản đối.
Ba nghị sĩ Dân chủ và một nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu chéo để ngăn chặn việc đóng cửa chính phủ, nhưng vẫn không đủ số phiếu cần thiết.
Tổng thống Donald Trump cho rằng Đảng Dân chủ đang hành xử vô lý.
"Chính họ (Đảng Dân chủ) đang đóng cửa chính phủ. Chúng tôi không muốn điều đó. Chúng tôi không hề muốn đóng cửa, vì chúng ta đang ở giai đoạn phát triển tốt nhất từ trước tới nay.
Tôi nói thật, chúng ta đang có 17 ngàn tỷ USD đầu tư. Người cuối cùng muốn thấy chính phủ đóng cửa là chúng tôi. Nhưng, nếu điều đó xảy ra, chúng tôi có thể thực hiện một số việc trong thời gian đóng cửa — những việc không thể đảo ngược — như cắt giảm hàng loạt nhân sự, cắt các chương trình và lợi ích mà họ yêu thích."
Ảnh hưởng của việc đóng cửa
Đây là lần đóng cửa chính phủ thứ 15 kể từ năm 1981. Một số dịch vụ thiết yếu vẫn sẽ tiếp tục, nhưng nó sẽ làm chậm trễ việc công bố báo cáo việc làm tháng Chín hiện đang được theo dõi sát sao, ngành hàng không sẽ bị ảnh hưởng chậm trễ, các nghiên cứu khoa học sẽ bị tạm ngưng và quân đội Mỹ sẽ không được trả lương tạm thời.
Khoảng 750.000 nhân viên liên bang bị buộc nghỉ việc tạm thời, gây thiệt hại 400 triệu USD mỗi ngày (tương đương 600 triệu AUD).
Tại New York, những chuyến phà đi ra Tượng Nữ thần Tự do vẫn hoạt động gần như bình thường, nhưng một số điểm du lịch khác — như chuông Tự do (Liberty Bell) tại Philadelphia — đã đóng cửa với khách tham quan.
Du khách Molly McAdam từ Los Angeles cho rằng Đảng Dân chủ đã đúng khi kiên định lập trường.
“Dù điều này có ảnh hưởng đến cá nhân tôi, tôi vẫn nghĩ Đảng Dân chủ làm đúng. Họ đang đấu tranh cho quyền được chăm sóc sức khỏe của hàng triệu người.
“Tôi phải tự trả bảo hiểm, nên tôi hiểu rõ cảm giác khi phí bảo hiểm tăng cao. Nếu Đảng Dân chủ thỏa hiệp mà không bảo đảm được quyền chăm sóc sức khỏe cho hàng triệu người, họ sẽ chỉ đang ký vào một bản hợp đồng với một chính phủ mà người dân không mong muốn.”
Ngược lại, một số người khác lại ít thông cảm hơn.
Du khách Margaret Hall đến từ Arizona cho rằng việc này là vô ích và gây hại.
“Tôi hoàn toàn phản đối việc này. Tôi nghĩ cả hai phe trong chính phủ cần ngồi lại, chấm dứt cuộc chiến vô nghĩa này. Không có lý do nào khiến chính phủ phải đóng cửa cả.”
Hiện vẫn chưa rõ thời gian đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu.
Lần gần đây nhất, chính phủ Mỹ đóng cửa năm 2018 kéo dài 35 ngày — lần dài nhất trong lịch sử.
Tuy nhiên, nhiều người lo ngại Donald Trump có thể tận dụng tình huống này cho lợi ích chính trị của mình.
Việc đóng cửa diễn ra sau nhiều tháng phát biểu của Tổng thống Trump về kế hoạch thu gọn bộ máy chính phủ và cắt giảm việc làm.
Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt xác nhận khả năng sa thải hàng loạt là rất cao:
"Thật không may, vì Đảng Dân chủ đã khiến chính phủ phải đóng cửa, Tổng thống đã chỉ đạo nội các cùng Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) làm việc với các cơ quan liên bang để xác định các khu vực cần cắt giảm.
“Chúng tôi tin rằng các đợt sa thải là điều khó tránh khỏi — một hệ quả đáng tiếc của việc chính phủ ngừng hoạt động lần này."
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
