Theo những nhà vận động cải cách, mọi việc dường như tệ hơn đối với những người phạm tội trẻ tuổi cũng như các cuộc đàn áp về luật pháp và trật tự gần đây, cùng tác động của chúng đối với những người trẻ tuổi thuộc các quốc gia Đầu tiên.
Bec là cư dân của Queensland, cho biết cô và gia đình đã trở thành nạn nhân của một loạt vụ đột nhập, được cho là do một băng nhóm trẻ vị thành niên gây ra.
"Là nạn nhân, toàn bộ gia đình chúng tôi đã bị sang chấn. Chúng tôi cảm thấy như tù nhân trong chính ngôi nhà của mình, theo cách mà chúng tôi chưa bao giờ nghĩ, mình sẽ như vậy. Đó phải là nơi chúng tôi cảm thấy an toàn nhất, nhưng giờ chúng tôi cảm thấy dễ bị tổn thương”, Bec.
Bec đang kêu gọi, công lý được thực thi.
"Vâng, để trừng phạt những người chịu trách nhiệm một cách thỏa đáng”, Bec.
Bec và gia đình cô là một trong những gương mặt, đại diện cho nỗ lực của chính quyền Queensland, nhằm đưa ra các luật nghiêm khắc hơn, để giải quyết những gì họ gọi là cuộc khủng hoảng tội phạm ở thanh thiếu niên.
Trẻ em chỉ mới 10 tuổi, hiện có thể phải đối mặt với án tù tương tự như án tù dành cho người lớn, đối với một loạt các tội danh, sau khi chính quyền tiểu bang thông qua một loạt luật về tội phạm gây tranh cãi, như Thủ Hiến Queensland là David Crisafulli đã nói với Kênh 9 vào đầu tháng 6.
"Chúng tôi đã thông qua vòng đầu tiên của luật 'tội phạm người lớn, thời gian dành cho người lớn' trước Giáng sinh. Trong vài tuần qua, chúng tôi đã thông qua vòng thứ hai”, David Crisafulli.
Còn Tasmania được cho là đang cân nhắc một chính sách tương tự như Queensland, và ở New South Wales và Northern Territory, đã đưa ra luật bảo lãnh nghiêm ngặt hơn.
Biện pháp tại Lãnh thổ phía bắc ra đời, sau khi một thanh niên bị cáo buộc giết một chủ cửa hàng ở Darwin, thủ phạm đang được tại ngoại.
Top End cũng hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, xuống chỉ còn 10 tuổi trong tuần đầu tiên của phiên họp quốc hội năm 2024.
Thủ Hiến Crisafulli cho biết, ông không xin lỗi về cách tiếp cận, mà chính phủ của ông đã thực hiện.
"Trước cuộc bầu cử, tôi đã dành nhiều thời gian để lắng nghe các nạn nhân. Bây giờ đã đến lúc phải đền đáp cho các nạn nhân. Và tôi vẫn bị thúc đẩy bởi điều đó”, David Crisafulli.
Nhưng không phải ai cũng đồng tình.
Chủ tịch Ủy ban Liên Hiệp Quốc về Quyền trẻ em là Ann Skelton đã chỉ trích các luật mới, nói rằng chúng thể hiện sự coi thường trắng trợn, đối với quyền trẻ em.
"Chúng tôi không đồng ý rằng, cái gọi là hoàn cảnh đặc biệt, bảo đảm cho sự coi thường trắng trợn, đối với quyền trẻ em theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi kêu gọi chính quyền Queensland, kiên định với nguyên tắc rằng trẻ em phải được đối xử khác với người lớn, trong hệ thống tư pháp hình sự”, Ann Skelton.
Trong khi đó Katie Kiss là Ủy viên Công lý Xã hội của người Thổ dân và dân Eo biển Torres.
Bà nói với NITV News rằng, cách tiếp cận của chính quyền Queensland là một sai lầm.
"Tôi muốn khuyến khích họ, thể hiện một số sự chính trực ở đây và thực sự xem xét lại lập trường của họ về vấn đề này, để bảo đảm rằng, mặc dù chúng tôi đồng ý quyền của nạn nhân và những người bị tổn hại do tội phạm, cũng được hỗ trợ trong quá trình này, nhưng điều đó không trao cho mọi người cơ hội hoặc quyền hạn, tước đoạt quyền con người của trẻ em chúng ta”, Katie Kiss.
Tại Mparntwe ở Alice Springs, rất nhiều chuyên gia và người ủng hộ đã tập trung cho cái được gọi là ‘Hội nghị Giải đố Tái hòa nhập’.
Trong số đó có một phụ nữ thuộc bộ tộc Noongar tên là Rocket, hiện làm việc với Sáng kiến Cải cách Tư pháp, nhưng đã từng ngồi tù.
"Tôi đã ra vào tù hầu hết cuộc đời mình, khoảng hai tuần sau sinh nhật lần thứ 18 của tôi. Và giống như họ có một cánh cửa xoay ở phía trước nhà tù, cho đến khi cuối cùng có điều gì đó xảy ra. Tôi phát ngán khi nhìn thấy cánh cửa xoay đó và thấy những người phụ nữ Thổ dân hết ra lại vào”, Rocket.
Bà Rocket lo ngại về cuộc đàn áp luật pháp và trật tự trên toàn quốc và có rất nhiều người tại hội nghị cũng cảm thấy như vậy.
Còn Catherine Liddle là giám đốc điều hành của tổ chức trẻ em SNAICC hay Ban thư ký chăm sóc trẻ em thổ dân và dân đảo quốc gia và là một phụ nữ thuộc bộ tộc Arrernte và Luritja đến từ miền Trung nước Úc.
Cô lo ngại rằng, những phản ứng gần đây của chính phủ là những cách tiếp cận mang tính trừng phạt thực sự, sẽ khiến những người trẻ dễ bị tổn thương, dễ bị tiếp xúc với hệ thống tư pháp hơn, đặc biệt là người thổ dân và người dân eo biển Torres.
"Chúng ta đang đứng giữa một cơn bão khủng khiếp, và tâm điểm của cơn bão đó là trẻ em, đặc biệt là trẻ em thổ dân và người dân đảo Torres Strait”, Catherine Liddle.
Những con số dường như ủng hộ những lo ngại này.
Số liệu từ Ủy ban Năng suất cho thấy, thanh thiếu niên của người bản xứ đầu tiên bị giam giữ tại các cơ sở giam giữ thanh thiếu niên, với tỷ lệ gấp 22 lần, so với thanh thiếu niên không phải thổ dân.
Ủy viên phụ trách trẻ em của Lãnh thổ phía Bắc, Shahleena Musk, đã nói với NITV rằng, điều này rõ ràng hơn ở Top End.
"Lãnh thổ phía Bắc có tỷ lệ giam giữ cao nhất cả nước. Vào bất kỳ ngày nào, 94 đến 100 phần trăm trẻ em bị giam giữ là trẻ em thổ dân. Vì vậy, chúng ta đang thụt lùi khi nói đến các mục tiêu Thu hẹp khoảng cách, chúng ta không đáp ứng được các tiêu chuẩn cam kết quốc gia và quốc tế, và chúng ta không bảo vệ và thúc đẩy quyền của những trẻ em thực sự dễ bị tổn thương, đang bị đẩy qua các hệ thống này”, Shahleena Musk,.
Còn Robert Tickner là Bộ trưởng Bộ Người bản địa Úc, trong chính quyền Hawke và Keating.
Ông đã được trao báo cáo của Ủy ban Hoàng gia năm 1991, về cái chết của người thổ dân khi bị giam giữ và cho biết ngay cả sau ngần ấy năm, vẫn chẳng có nhiều thay đổi ở bất kỳ nơi nào trên đất nước này.
"Trong 35 năm gần đây, kể từ khi báo cáo của Ủy ban Hoàng gia được công bố, mọi thứ thực sự trở nên tồi tệ hơn. Và tại thời điểm cụ thể này, chúng ta đang ở mức thấp nhất từ trước đến nay. Hiện tại, chúng ta có mức độ giam giữ người thổ dân ở khắp nước Úc ở mức kỷ lục, và chúng ta có một trung tâm giam giữ thanh thiếu niên, đang hoàn toàn thất bại. Nó gần như sắp sụp đổ”, Robert Tickner.
Những người ủng hộ cho biết, hệ thống luật pháp và trật tự do chính quyền tiểu bang bảo vệ thường có vấn đề, vì chúng không làm được gì nhiều, để giảm tỷ lệ tái phạm, hoặc giải quyết lý do tại sao mọi người lại bị giam giữ ở nhà tù dành cho thanh thiếu niên, hoặc nhà tù dành cho người lớn.
Họ nói rằng bằng chứng cho thấy, hầu hết những người vào tù thường đến đó, vì một chu kỳ chấn thương hoặc bất lợi tiềm ẩn và nhà tù vừa làm trầm trọng thêm, vừa củng cố một chu kỳ rộng hơn cần phải phá vỡ.
Rocket nói rằng, bà đã tận mắt chứng kiến điều này.
"Bạn biết đấy, tôi đã thấy hệ thống chỉ đưa mọi người ra ngoài, vào rồi ra, vào rồi ra và điều đó thực sự làm tôi khó chịu. Tôi thực sự tức giận, vì không có biện pháp nào được thực hiện để ngăn chặn những kẻ phạm tội. Giống như tôi là một kẻ nghiện và bạn biết đấy, không có chương trình nào để tôi giải quyết chứng nghiện của mình. Tất cả những gì tôi phải tìm hiểu, là về các tác nhân kích hoạt và những thứ tương tự. Và một khi tôi biết về chúng, tôi đã có thể thay đổi cuộc sống của mình và giải quyết chứng nghiện của mình”, Rocket.
Cũng có bằng chứng ủng hộ mối lo ngại rằng, hệ thống không có sự trợ giúp ở giai đoạn sớm hơn, để tạo ra sự khác biệt.
Một báo cáo năm 2022 từ Hội đồng tư vấn tuyên án ở Victoria cho biết, trẻ em lần đầu bị kết án ở độ tuổi từ 10 đến 12, có khả năng tái phạm cao hơn, so với những trẻ bị kết án lần đầu khi đã lớn hơn.
Và Shahleena Musk cho biết, trong phạm vi quyền hạn của mình, 85 phần trăm trẻ em trước đây đã bị giam giữ, đã bị đưa trở lại nhà tù trong vòng 12 tháng.
Catherine Liddle lập luận rằng, các chính quyền tiểu bang nghiêm túc trong việc giữ mọi người không phải vào tù, nên đầu tư vào cộng đồng địa phương và củng cố các gia đình, bà cho biết hàng chục báo cáo và đánh giá khác, cũng đã khuyến nghị như vậy.
"Nếu chúng ta thực sự đầu tư vào các chiến thuật đánh lạc hướng, nếu chúng ta thực sự đầu tư vào cộng đồng của mình, thì chúng ta đang nói rằng tại thời điểm này nếu một đứa trẻ không an toàn, thì chúng cần gì? Và với tư cách là cha mẹ và bất kỳ cha mẹ nào trong cả nước đều biết điều này, khi họ nhìn vào con cái của mình và chúng đang ngồi cùng chúng tại bàn ăn, họ biết rằng chúng cần thức ăn. Họ biết rằng chúng cần một ngôi nhà. Họ biết rằng chúng cần giày dép. Họ biết rằng chúng cần được đến trường, chơi thể thao, học cách trưởng thành, có bạn gái, đi dự tiệc Giáng sinh, đi dự tiệc sinh nhật. Đây là những điều căn bản. Đầu tư vào môi trường, đầu tư vào các chương trình, đầu tư vào các dịch vụ hỗ trợ cho tất cả các gia đình, để ngăn trẻ em tiếp cận các biện pháp can thiệp bậc ba”, Shahleena Musk.
Các chính quyền tiểu bang đang phản đối những lập luận kiểu này.
Người đứng đầu Nội các Lãnh thổ phía Bắc là Lia Finocchiaro cho biết, Đảng Tự do Quốc gia tin rằng họ đã làm đúng.
"Chúng tôi rất mạnh mẽ và thoải mái, với quyết định hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Nếu chúng tôi bắt giữ những người trẻ tuổi sớm khi tội phạm còn ở giai đoạn trứng nước, chúng tôi có thể thay đổi cuộc sống của họ, thông qua các trại huấn luyện và trại bụi rậm, và các lựa chọn tuyên án thay thế khác”, Lia Finocchiaro.
Trong khi đó Bộ trưởng Bộ Tư pháp Thanh thiếu niên và Hỗ trợ Nạn nhân của Queensland là Laura Gerber cho biết, tiểu bang đã thực hiện các bước để tăng cường hỗ trợ cho trẻ em dễ bị tổn thương và đã thành lập các cơ sở SecureCare, dành cho những người trẻ tuổi có nhu cầu về sức khỏe tâm thần.
Và tại Victoria, Bộ Trưởng tư pháp Sonia Kilkenny cho biết cách tiếp cận của họ, nhấn mạnh đến việc can thiệp sớm và chuyển hướng khỏi hệ thống tư pháp, như là các chiến lược chính.
Trong khi đó Ủy viên Tư pháp Thanh thiếu niên của Victoria là Andrea Davidson cho biết, hiện nay Tòa án Trẻ em và Tòa án Tối cao có quyền áp dụng giám sát điện tử và tại ngoại, có giám sát chặt chẽ đối với thanh thiếu niên trong khu vực đô thị, như một phần của các điều kiện tại ngoại của họ, đó là động lực thúc đẩy thêm để thanh thiếu niên coi trọng hoàn cảnh của mình.
"Phiên tòa giám sát điện tử là một cách mới, để hỗ trợ những người trẻ tuổi và giúp họ thay đổi cuộc sống. Chúng tôi biết rằng có một nhóm nhỏ nhưng rất phức tạp, những người trẻ tuổi chịu trách nhiệm cho hành vi tái phạm, bao gồm cả khi đang tại ngoại. Chúng tôi cam kết cung cấp kết quả tốt nhất, cho những người trẻ tuổi ở Victoria, sử dụng sự hiểu biết dựa trên bằng chứng về những gì hiệu quả để giải quyết hành vi vi phạm và chuyển hướng những người trẻ tuổi, khỏi hệ thống tư pháp cộng đồng”, Andrea Davidson.
Trong khi đó Mindy Sotiri là giám đốc điều hành của Sáng kiến Cải cách Tư pháp, một nhóm vận động hành lang để giảm số lượng người trong các nhà tù của Úc.
Bà lập luận rằng nhìn chung, các chính phủ ĐANG bỏ qua bằng chứng về những gì hiệu quả, để chống lại tội phạm thanh thiếu niên.
Bà cho biết, cũng có thái độ có vấn đề đối với người thổ dân và người dân đảo Torres, khiến họ bị đại diện quá mức trong hệ thống tư pháp.
"Vấn đề là chúng ta đang đưa quá nhiều người vào tù. Chúng ta đang kiểm soát cộng đồng và giam cầm cộng đồng, thay vì thực sự xây dựng cộng đồng”, Mindy Sotiri.
Bà Katie Kiss đồng ý, khi nói với NITV rằng một báo cáo của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền năm 2025, có chứa các ví dụ về trẻ em của Người bản xứ bị đối xử vô nhân đạo và ngược đãi, nêu bật các trường hợp trẻ em Úc, phải chịu những điều kiện khắc nghiệt khi bị giam giữ, bao gồm cả giam giữ biệt lập.
Bà cho biết, nhu cầu căn bản của trẻ em không được đáp ứng ở một số cộng đồng hoặc gia đình, do bất bình đẳng lan rộng.
Và khi điều đó kết hợp với sự đại diện cao của trẻ em bản xứ trong hệ thống bảo vệ trẻ em, thì đó là một công thức cho thảm họa và cách chúng kết thúc trong trại giam thanh thiếu niên.
“Hãy bảo đảm rằng các chương trình hỗ trợ và phòng ngừa và can thiệp cần thiết, để chắn chắn rằng những đứa trẻ này không tiếp xúc với sự bất an toàn của trẻ em, hoặc hệ thống tư pháp ngay từ đầu, là nơi chúng ta nên bắt đầu ở đây, chứ không phải luật pháp lấp đầy các nhà tù và các trung tâm giam giữ mới, đang được xây dựng”, Katie Kiss.
Đây là tất cả các vấn đề, mà Tyson Carmody đang cố gắng giải quyết.
Người đàn ông thuộc bộ tộc Arrernte, là người sáng lập và giám đốc của Kings Narrative, một dịch vụ hỗ trợ cho nam giới thổ dân và là một trong số nhiều tổ chức cơ sở, tìm cách giải quyết các động lực thúc đẩy việc giam giữ đối với người dân tộc đầu tiên, đặc biệt là những người trẻ tuổi.
"Khi chúng ta có thể biết và hiểu câu chuyện của mình, đặc biệt là những câu chuyện về chấn thương của mình, rồi trong câu chuyện của mình, chúng ta gọi chúng là ‘Câu chuyện vấn đề’, nếu chúng ta có thể đặt tên cho những câu chuyện đó, hiểu chúng và nhìn nhận chúng như chúng vốn có, thì chúng ta sẽ có quyền sở hữu tốt hơn, đối với việc viết lại những câu chuyện đó thành những gì chúng ta gọi là ‘Câu chuyện ưa thích’ hoặc ‘Câu chuyện mạnh mẽ’ hơn của mình. Rồi từ những lời dạy của ông tôi, chúng ta biết rằng những ‘Câu chuyện ưa thích’ hay nhất và Câu chuyện mạnh mẽ hơn của chúng ta nằm trong nền văn hóa của chúng ta”, Tyson Carmody.
Tuy nhiên, vẫn còn sự thất vọng.
‘Dữ liệu Thu hẹp Khoảng Cách’ do Ủy ban năng suất công bố vào tháng 3 cho thấy’ chỉ có 4 trong số 19 mục tiêu quốc gia đang đi đúng hướng, để đạt được, bao gồm tỷ lệ giam giữ người bản địa.
Các con số của họ cho thấy, Úc không đi đúng hướng để đạt được các mục tiêu về giam giữ người lớn và trên thực tế, mọi thứ chỉ trở nên tồi tệ hơn đối với những người phạm tội trẻ tuổi.
Đối với Robert Tickner, điều đó chẳng có gì đáng ngạc nhiên.
"Miễn là các chính trị gia tiếp tục sử dụng các vấn đề của thổ dân như một quả bóng đá chính trị đảng phái, thì những người chịu thiệt thòi nhiều nhất là người Úc bản địa và người dân đảo Torres Strait. Nhưng bạn biết không? Cả đất nước sẽ chịu thiệt, khi các chính trị gia đối xử với các vấn đề của thổ dân theo cách này. Chúng ta phải tìm được tiếng nói chung ở đây”, Robert Tickner.
Những người khác thì thất vọng, vì những gì họ nói là sự thiếu hụt nguồn lực liên tục, điều này đã được chứng minh bằng việc công bố một đánh giá độc lập, do người bản địa lãnh đạo.
Đánh giá này do một nhóm có tên là ‘Liên minh Đỉnh cao lãnh đạo’ và có sự tham gia của hơn 500 người và tổ chức thổ dân và người dân đảo Torres, trên khắp nước Úc.
Giám đốc Viện Jumbunna của Đại học Công nghệ Sydney, là Lindon Coombes cho biết đánh giá này phát hiện ra rằng, các mục tiêu của Chiến lược Thu hẹp Khoảng cách không đạt được, vì thường có quá nhiều cuộc thảo luận, sau đó là không đủ kinh phí để đáp ứng nhu cầu.
Còn Mindy Sotiri cho biết, CÓ dấu hiệu cho thấy sự sẵn sàng cho các mối quan hệ đối tác thực sự có hiệu quả, nếu chúng được hỗ trợ và cung cấp nguồn lực phù hợp.
"Hệ thống đã bị thất bại, nhưng những gì chúng ta có thể thấy tại thời điểm này, là một mong muốn thực sự để thay đổi mọi thứ. Chúng ta có tất cả những bằng chứng này về những gì có hiệu quả trong cộng đồng. Chúng ta có tất cả những ví dụ về các chương trình, dựa trên địa điểm của người bản xứ đầu tiên, hiện thực sự tạo ra sự khác biệt khi nói đến việc giảm tình trạng giam giữ. Chúng ta có những ví dụ đáng kinh ngạc, về các tổ chức cộng đồng làm việc với những người sau khi được thả, có thể giảm tỷ lệ tái phạm tới 70 phần trăm”, Mindy Sotiri.
Nhưng Robert Tickner cho biết sự thay đổi thực sự, rộng rãi hơn sẽ chỉ xảy ra khi chính quyền ở mọi cấp lắng nghe những gì các chuyên gia và bằng chứng đang nói, cũng như hỗ trợ bằng nguồn tài trợ thực sự.
Ông nói rằng, sự thay đổi phải bắt đầu từ cấp cao nhất.
"Không có Bộ trưởng nào phụ trách các vấn đề thổ dân, bất kể có thiện chí đến đâu có thể làm được điều này. Đây là vấn đề của Thủ tướng chúng ta. Tôi rất kính trọng sự chính trực và lòng trắc ẩn của ông, nhưng về vấn đề này, tôi cầu xin ông hãy thể hiện sự lãnh đạo, để đưa vấn đề này ra trước Nội các Quốc gia”, Robert Tickner.
READ MORE
SBS Việt ngữ
