Στο πλαίσιο της ενημερωτικής εκστρατείας του SBS και του Προγράμματός μας, η συζήτηση αυτή εστιάζει στους ηλικιωμένους της παροικίας και στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Μιλώντας στο Πρόγραμμά μας, SBS Greek,, η ψυχολόγος Μαρία Πετροχείλου από το Κέντρο Προνοίας της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής στο Σύδνεϋ εξήγησε τη διαφορά ανάμεσα στη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση.
Όπως ανέφερε, η κοινωνική απομόνωση αφορά τον περιορισμό των κοινωνικών επαφών, ενώ η μοναξιά σχετίζεται με το πώς βιώνει κανείς την ποιότητα των σχέσεών του. Ένα άτομο μπορεί να έχει ανθρώπους γύρω του και παρ’ όλα αυτά να αισθάνεται μόνο.
Μέσα από πραγματικά παραδείγματα, αναδείχθηκε ότι η μοναξιά στους ηλικιωμένους συχνά συνδέεται με απώλειες, προβλήματα υγείας, μειωμένη κινητικότητα και απομάκρυνση από την κοινότητα.
Η ενημέρωση και ο ανοιχτός διάλογος μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του στίγματος και στην ενίσχυση της κοινωνικής στήριξης προς όσους τη χρειάζονται περισσότερο.
Το Α’ μέρος της συζήτησης με την κυρία Πετροχείλου έχει ως εξής:
SBS Greek
Όπως συζητάμε τις τελευταίες εβδομάδες, στο πλαίσιο ευρύτερης ενημερωτικής εκστρατείας από τον σταθμό μας η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά είναι ευρέως διαδεδομένα και σοβαρά ζητήματα. Καταλαβαίνουμε επίσης, ότι μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην υγεία μας. Συχνά θεωρείται ότι είναι πρόβλημα των ηλικιωμένων, αλλά αυτό δεν είναι ακριβές. Η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους όλων των ηλικιών. Όπως επανειλημμένως έχουμε επισημάνει.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μοναξιά διαφέρουν σε κάθε ηλικιακή ομάδα και επίσης διαφέρει και το είδος της υποστήριξης που χρειάζεται.
Για να συζητήσουμε περισσότερα για αυτά τα φλέγοντα θέματα, προσκαλέσαμε σήμερα να μας μιλήσει η ψυχολόγος, Μαρία Πετροχείλου, από το Κέντρο Προνοίας της Αρχιεπισκοπής στο Σύδνεϋ.
YARMOUTH, ISLE OF WIGHT - NOVEMBER 21: A man wearing a flat cap sits in the sun and eats an ice cream as a couple walk holding hands on Yarmouth Pier on a clear sunny cold Autumn day on November 21, 2025 in Yarmouth, United Kingdom. (Photo by John Keeble/Getty Images) Source: Supplied / John Keeble/Getty Images
SBS Greek
Στην σημερινή συζήτησή μας, θα επικεντρωθούμε περισσότερο στην κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά στους ηλικιωμένους της κοινότητας.
Μ.Π.
Ναι και πρέπει να πούμε εξ αρχής ότι η μοναξιά είναι κάτι που όλοι έχουμε βιώσει κάποια στιγμή. Ενώ είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε μοναξιά περιστασιακά, η χρόνια μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να οδηγήσουν σε κακή υγεία και ευεξία. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να έχουμε ανοιχτές συζητήσεις, όπως αυτές που έχεις ξεκινήσει, εσύ Θέμη, τις τελευταίες εβδομάδες.
Μιλώντας γι’ αυτό, μπορούμε να το κατανοήσουμε καλύτερα, να μειώσουμε το στίγμα και να εργαστούμε μαζί να το αντιμετωπίσουμε καλύτερα, σαν κοινωνία.
SBS Greek
Να ρωτήσουμε αρχικά το εξής: Ποια είναι η διάφορά μεταξύ μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης; Πώς διαφέρει από το να περνά κάποιος χρόνο μόνος του;
Μ.Π.
Η κοινωνική απομόνωση Θέμη, θεωρείται ως μια κατάσταση με ελάχιστη επαφή με άλλους ανθρώπους – δηλαδή αφορά τον αριθμό των ανθρώπων με τους οποίους ασχολούμαστε.
Το 2018 ο Σύλλογος Ψυχολόγων έκανε μια έκθεση για τη μοναξιά. Αυτή η έκθεση αναφέρει: «Η μοναξιά συμβαίνει όταν ένα άτομο δεν έχει στενές προσωπικές σχέσεις που το κάνουν να νιώθει ασφαλές, άνετο και ικανοποιημένο.»
Μια άλλη εξήγηση είναι «το αίσθημα στενοχώριας που βιώνουν οι άνθρωποι όταν οι κοινωνικές τους σχέσεις δεν είναι όπως θα ήθελαν».
Όλοι, νομίζω, έχουμε την ανάγκη να έχουμε μερικούς στενούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους – χρειάζεται να μπορούμε να εμπιστευτούμε κάποιον, χρειάζεται να αισθανόμαστε πως ανήκουμε κάπου και χρειάζεται να μπορούμε να δώσουμε και να πάρουμε στήριξη.
Έτσι η μοναξιά σχετίζεται περισσότερο με το πώς νιώθουμε σχετικά με την ποιότητα των σχέσεων μας. Π.χ. μπορεί να έχουμε φίλους αλλά να μην μπορούμε να τους εμπιστευτούμε. Είναι το προσωπικό συναίσθημα του να είσαι μόνος.
Είναι πιθανό:
- Ένα άτομο να είναι κοινωνικά απομονωμένο ή μόνο του, αλλά να μην αισθάνεται μοναξιά.
- Ένα άτομο να είναι κοινωνικά συνδεδεμένο και να αισθάνεται ακόμη μόνο.
- Ένα άτομο να βιώνει και τα δύο ταυτόχρονα.
Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει απομονωμένος και να νιώσει μοναξιά. Δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα ή την προσωπικότητα.
Δεν είναι το ίδιο με το να είσαι μόνος. Μερικές φορές θέλουμε να είμαστε μόνοι – να χαλαρώσουμε, να σκεφτούμε. Αυτό δεν είναι μοναξιά.
SBS Greek:
Πώς την νοιώθει κανείς την μοναξιά;
Μ.Π.
Γενικά, ένα άτομο μπορεί να νιώθει λύπη ή κενό. Μπορεί να έχει μια επιθυμία για πιο βαθιές σχέσεις με άλλους.
SBS Greek:
Μπορούμε να έχουμε ένα παράδειγμα;
Μ.Π.
Μπορώ να δώσω ένα παράδειγμα βασισμένο σε πολλά άτομα με παρόμοιες εμπειρίες. Δεν είναι ένα συγκεκριμένο άτομο, παρ’ όλο που κάποιος μπορεί να νομίσει πως είναι η δική του ιστορία.
Θα μιλήσουμε για την κ. Μαρία που είναι 89 ετών, χήρα πολλά χρόνια και ζει μόνη της. Έχει μια κόρη που μένει σε άλλη πολιτεία και έναν γιο που μένει αρκετά μακριά.
Πολλοί από τους συγγενείς και φίλους της έχουν φύγει από τη ζωή.
Τον τελευταίο χρόνο άρχισε να έχει προβλήματα με την υγεία της – δεν μπορούσε να περπατήσει με ευκολία και η όρασή της έχει μειωθεί.
Δεν οδηγούσε, και δεν αισθανόταν άνετα με τα μέσα μεταφοράς και έτσι έγινε από ανεξάρτητη, πιο εξαρτημένη από άλλους. Ακόμη και στην εκκλησία βασιζόταν στην καλοσύνη κάποιου γνωστού. Η ίδια δεν το ζητούσε ποτέ γιατί δεν ήθελε να γίνει βάρος.
Τα παιδιά της την τηλεφωνούσαν, ίσως και καθημερινά. Είχε καλούς γείτονες που χτυπούσαν την πόρτα της και τη ρωτούσαν αν χρειάζεται κάτι από τα μαγαζιά ή το φαρμακείο.
Η κ. Μαρία καταλάβαινε πόσο απασχολημένοι ήταν όλοι και πόσο πολύτιμος ήταν ο χρόνος τους. Ήταν ευγνώμων που υπήρχαν άνθρωποι που νοιάζονταν για αυτήν.
Αυτό όμως δεν κάλυπτε τις κοινωνικές και συναισθηματικές της ανάγκες. Η ίδια αναγνώρισε πως αισθανόταν μοναξιά.
Βλέπουμε ότι η κ. Μαρία δεν ήταν κοινωνικά απομονωμένη, γιατί είχε άτομα στη ζωή της, αλλά παρ’ όλα αυτά ένιωθε μοναξιά. Η κατάσταση άρχισε να έχει επιρροή και στην ψυχική της υγεία, εμφανίζοντας συμπτώματα κατάθλιψης, αίσθημα απελπισίας και αναξιότητας.
Source: Supplied / Justin Paget/Getty Images
SBS Greek:
Ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στη μοναξιά;
Μ.Π.
Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να συμβούν για πολλούς λόγους και συχνά συνοδεύουν μεγάλες αλλαγές στη ζωή. Συχνά είναι ο συνδυασμός παραγόντων που οδηγεί στη μοναξιά. Για παράδειγμα Θέμη:
- Όταν ένα άτομο ζει μόνο του
- Αν δεν είναι σε σχέση με σύντροφο ή σύζυγο
- Ο χωρισμός μπορεί να αυξήσει τη μοναξιά
- Η απομάκρυνση από φίλους
- Η απώλεια αγαπημένου προσώπου
- Οι μονογονεϊκές οικογένειες
- Άτομα με χρόνια ασθένεια
- Η ανεργία ή η συνταξιοδότηση
- Προβλήματα υγείας ή κινητικότητας
- Έλλειψη μεταφοράς
- Μετακόμιση σε νέα γειτονιά
- Απομάκρυνση από την κοινότητα
Καθώς μεγαλώνουμε, συνήθως είμαστε πιο μόνοι σε σχέση με όταν ήμασταν νεότεροι. Μειώνεται συχνά τόσο ο αριθμός όσο και η ποιότητα των σχέσεών μας.
