Ntsiab lus tseem ceeb:
- Tej dej haus dej siv ntawm Australia no yeej raug lim thiab muaj ib co cai tswj kom tau txais kev noj qab hauv huv thiab tau txais kev nyab xeeb.
- Australian Drinking Water Guidelines yog ib co cai los tswj thiab taw qhia txog tej dej siv ntawm Australia.
- Tej chaw feem ntau ntawm Australia ces yeej muaj peev xwm hau tau tej dej kais yam tau txais kev nyab xeeb thiab, tab sis kuj tseem ntsib teeb meem nyuaj ntau yam yog tham txog tej dej ntawm tej zos cheeb tsam tuaj ntug nroog thiab tej zejzog toj siab uas nyob deb.
Ntawm Australia ces qhov chaw yus nyob yuav qhia tias seb puas muaj dej rau yus siv thiab ho tau tej dej qhov twg los siv — uas tej zaum kuj yog tau tej dej qab ntsev nqus ntawm hiav txwv coj los lim ua dej tshuag haus, tej dej nqus hauv av los siv los yog tej dej tau los ntawm tej pas dej tauv.
Ntawm peb tej nroog thiab tej zos ib cheeb tsam tuaj ntug nroog, ces tej dej haus feem ntau yeej tau los ntawm tej chaw xa dej rau sawv daws siv uas xa raws tej raj dej uas faus rau hauv av.
Peb puas muaj peev xwm hais tau tias tej dej no yog haus lawm tau txais kev nyab xeeb?
“Yog, tej chaw feem ntau ntawm Australia no ces tej dej ntawm tej kais dej yeej yog ib co dej haus uas tau txais kev nyab xeeb rau yus,'' raws li Dr Emily Quek, uas yog tus koom tswj cov hauj lwm Water Quality Specialist Network ntawm lub koom haum Australian Water Association hais.
Nws hais tias “Peb yeej coj tej dej mus lim thiab tshuaj ntsuam tej dej no kom lim tau tej dej raws li peb tej cai nruj heev uas tswj cov kev siv tej dej no tau txais kev nyab xeeb raws li Australia cov cai Australian Drinking Water Guidelines, thiab tej tuam txhab muag dej los yeej sim tej dej tas mus li kom yog ib co dej uas thaum siv lawm tau txais kev nyab xeeb.”
Professor Stuart Khan uas yog ib tug neeg teeb txheeb txog tej dej zoo siv ntawm lub tuam chav School of Civil Engineering ntawm University of Sydney yeej pom zoo, thiab nws hais tias.
“Feem ntau ces 'yeej muaj peev xwm teb tau tias'tej dej ntawm Australia yog ib co dej siv uas tau txais kev nyab xeeb. Tab sis cov kev nyab xeeb no kuj yog ib lo lus uas muaj kev sib cuam tshuam nrog lwm yam, thiab kuj muaj ib co dej ntawm Australia no kuj tau txais kev nyab xeeb tsawg dua lwm cov dej thiab,”
Qhov teeb meem nyuaj tshaj plaws uas muaj rau tej dej siv uas tau txais kev nyab xeeb ntawd ces yog tej chaw me zog uas nyob tuaj ntug nroog los yog tej zos yaj sab uas nyob deb heev ntawd.Professor Stuart Khan
Vim tej chaw toj siab (uas nyob deb) yog cov chaw uas tsis tshua muaj tej technologies vam meej siv los lim tej thiab tshuaj ntsuam dej, los yog tej zaum tej neeg tsis tau ua tib zoo kawm kom paub ua hauj lwm tswj dej, tshuaj ntsuam dej, thiab tsis muaj tej txuj ci kev paub los tswj thiab siv tau tej technologies raws li Professor Khan hais.
Cov Australian Drinking Water Guidelines yog dab tsi?
Tej ntsiab cai no ces yog ib co siv coj los tswj tej dej siv thoob teb chaws Australia no coj los ua cov kev taw qhia txog cov kev lim thiab tswj kom tsis txhob muaj teeb meem ua rau tsis tau txais kev nyab xeeb rau tej dej siv, thiab xyuas kom tau tej dej siv ruaj rau tej zejzog.
Professor Khan tshab txhais tias “Tej cai no yeej tsis teev ib co txheej txheem lim dej twg tsi ntsees coj los lim tej dej haus. Thiab yeej muaj ib co txheej txheem teev thiab lees paub tias ib txhia dej yog siv lawm yuav tau txais kev nyab xeeb tsawg dua los yog ntau dua lwm cov, los yog ib co dej twg yuav paug tsuas tau yooj yim dua lwm yam dej. Ces thiaj li nyob rau ntawm hom dej zoo li cas, thiab tej dej ntawd ho yuav tau raug lim kom zoo npaum li cas kom thiaj nyob rau theem raug lees paub tias yog siv lawm tau txais kev nyab xeeb uas yeej txawv lwm cov dej uas tau ntawm lwm qhov chaw sib txawv thiab.”
Water experts Dr Emily Quek and Professor Stuart Khan Credit: Emily Quek/Image supplied; Stuart Khan/Iain Bond
Hos lim tej dej li cas?
Ntawm Australia no ces yeej muaj cov txheej txheem lim dej uas yeej ib txwm siv li coj tej dej mus khaws cia ntawm ib qho chaw twg kom tej txo tsis huv tog tso, ces mam muab lim thiab mam siv cov tshuaj chlorine los tim rau tua kab mob.
Cov txheej txheem ua kom tej txo tsis huv ntawm tej dej tog (Coagulation) ces yog ib co chemical process uas tshem tej txo thiab tej khoom, los yog tej tsiaj muaj sia me me nyob hauv dej kom los sib lo sib sau ua ke ua ib thooj loj dua, hnyav dua kom muaj peev xwm tshem tau tawm yooj yim dua thaum muab lim. Cov txheej txheem no kuj pab lim tej kab mob me me li kab mob bacteria thiab viruses tawm hauv tej dej thiab.
Ces yus tej dej ntawm tej kais dej thiaj yog tej dej uas yeej tau siv ntau yam tswv yim los pab tsis hais yuav tau coj los lim, yuav tau coj mus tua kab mob los yog tshem tej yam yuav tsis tsim tau teeb meem tawm hauv tej dej.
Dr Emily Quek tshab txhais tias “Yeej tov tej tshuaj chlorine rau tej dej haus feem ntau ntawm Australia coj los tua kab mob kom thiaj tau tej dej thaum siv lawm kom tau txais kev nyab xeeb. Tsis tas li ntawd los kuj tau tov ib co tshuaj fluoride ntxiv rau ntau thaj chaw coj los tiv thaiv kom hniav tsis txhob lwj (tsis txhob to qhov - kom hniav ruaj). Thiab ob co tshuaj no los yeej tau txais kev nyab xeeb vim tsuas siv tsawg tsawg xwb, thiab yeej siv raws li Australian Drinking Water Guidelines taw qhia kom siv xwb,”
Thiab tej tswv yim coj los siv lim dej no los kuj yog ib co tseem ceeb heev thiab.
Professor Khan tshab txhais tias “Txawm tias yog qee cov kev txhawj xeeb rau tej zejzog, los tej dej uas muaj cov fluoride tov xyaws yeej yog ib co siv tau zoo thiab yeej tau txais kev nyab xeeb heev,”
“Cov kev tov tej tshuaj chlorine los kuj yog ib lub tswv yim zoo pab ''tua'' los yog pab kom tej kab mob me me tsis txhob tsim teeb meem rau peb thiab.''
Cov kev tov tej tshuaj chlorine tua kab mob hauv tej dej yeej tau pab cawm ntau millions tus neeg txoj siab rau ib tiam neeg dhau los lawm.Professor Stuart Khan
Vim li cas tej dej thiaj muaj cov quality thiab qab sib txawv thoob Australia?
Professor Khan tshab txhais tias tej quality ntawm tej dej haus ces yeej sib txawv ntawm peb tej nroog loj. Thiab tos ho zoo li no los vim cuam tshuam txog qhov tias seb peb tau tej dej ntawm tej chaw sib txawv li cas los siv.
Nws hais tias “Muaj peb ib txhia nroog ces yeej nqus dej hauv av los siv xwb, uas tej zaum yuav muaj tej mineral thiab tej ntsev sib txawv xyaw nrog. Muaj ib txhia dej ces yog cov tau los ntawm tej pas dej tsuag los yog tej pas dej tauv uas tej zaum kuj muaj kev cuam tshuam nrog tej txhuab dej thiab. Tsis tas li ntawd los kuj muaj tej nroog no nias yeej muaj nyias cov chaw siv dej qab ntsev (dej hiav txwv) coj los lim ua dej tsuag coj los siv pav ntxiv thiab tej dej no yog cov dej ua lim tau ntshiab thiab huv heev li, uas kuj yog lwm yam dej ntawm ntau yam coj los siv thiab.”
Lub pas dej tauv Warragamba Dam ces yog lub chaw uas tau dej rau tej neeg siv ntawm nroog Sydney. Credit: Deeva Sood/Unsplash
Dr Quek hais tias ''Nyob rau tej zos toj siab los yog tej zos yaj sab uas nyob deb heev ces tej zaum kuj tau tej dej los ntawm ntau yam chaw sib txawv tsis hais tej qhov dej, tej dej ntws, los yog tej thoob khaws dej nag siv. Tsis tas li ntawd los kuj muaj cov txheej txheem coj los sim tej dej no sib txawv tsuas nyob rau ntawm seb ho muaj tej hauv paus txhim kho li cas siv coj los pab los yog ho muaj tej chaw ib puag ncig zoo li cas xwb,''
Thiab kuj muaj qhov sib txawv rau tej dej tsuas nyob ntawm seb tau tej dej haus ntawd los ntawm cov kev nqus tej dej hauv av los siv los yog tau tej dej uas yeej muaj ntawm tej chaw muaj dej ib qho qhov twg los siv xwb.
Professor Khan tshab txhais tias “Yeej muaj tej zejzog toj siab nyob deb ntau lub tsuas tos siv tej co dej khawb tau hauv av los xwb, ces tsuas nyog ntawm seb ho muaj tej minerals dab tsi ntawm tej chaw ntawd hauv tej dej li seb puas muaj tej calcium, magnesium, sodium, los yog tej zaum ces kuj muaj tej arsenic los yog uraniam xyaw. Thiaj yog tej yam tseem ceeb kom yus totaub tias tsuas pub muaj tej minerals no npaum li cas xyaw hauv tej dej es tej neeg siv thiaj tau txais kev nyab xeeb, thiab kom tej neeg nkag siab txog tias yog muaj ntau li cas yuav tsim tau kev phom sij rau yus.”
"Hos lwm cov zejzog ces tsuas tos tej dej uas pom ntawm ntawm ib co chaw twg siv li tej kwj deg, tej dej, uas ua rau tej water quality sib txawv tom qab ntuj los nag los sis yog muaj tej xwm txheej huab cua pauv hloov ntawm ib thaj chaw twg thiab.''
Yog tias ho muaj ib co xwm txheej ntawm tej chaw ib puag ncig ua rau muaj teeb meem rau yus tej dej haus ne?
Yog tias ho muaj tej xwm txheej ib yam dab tsi pauv hloov ntawm tej chaw ib puag ncig yus nyob muaj kev pauv hloov lawm ces tej nom tswv tswj dej num noj qab haus huv zos thiab tej tuam txhab muag dej yuav muaj cov kev taw qhia rau zej tsoom sawv daws.
Tej zaum lawv kuj yuav taw qhia kom yus rhaub dej los yog lim tej dej ua ntej yuav siv yuav haus coj los ua kev ceev faj yog thaum paub tias muaj ib yam dab tsi los yog xav tias muaj tej yam dab tsi yuav ua rau tej dej tsis zoo siv thiab yuav raug kev phom sij tau.Dr Emily Quek
Dr Quek tshab txhais tias "Piv txwv li, tom qab muaj tej xwm txheej huab cua phem li dej nyab, los yog muaj kev txawj xeeb tias muaj teeb meem rau tej dej lim lawm los yog lim tsis tshua tau zoo,''
Ua ntej lub caij xyoo 1980s ntawd ces yeej tau muaj tej tsev ntau heev ntawm Australia no siv cov raj dej uas yog txhuas thiab yuav tau siv tej kua txhua coj los txuas los tej raj dej no.
Ces nyob rau ntawm tej tsev qub no tej zaum thiaj yuav muaj tej kua txhua paim mus xyaw me ntsis rau tej dej thiab feem ntau mas yog tias pheej cia tej dej ntawd teev nyob hauv tej raj dej ntawd rau ib lub caij ntev loo twg es mam tso los siv.
Dr Quek hais tias “Yog tias yus txhawj, ces xav kom tso dej ntawm tus kais dej ntawd ntws li ob peb feeb ua ntej yuav siv tej dej ntawd, hais tsi ntsees rau tej dej yuav siv rau thaum sawv ntxov,''
Tej xwm txheej dej nyab kuj muaj peev xwm tsim tau teeb meem rau tej dej haus ntawm ib co zos twg thiab. Credit: Wes Warren/Unsplash
Tab sis yog yus ho pom tias muaj ib yam dab tsi txawv txav rau tej dej hau ne?
Professor Khan tshab txhais tias “Yus muaj peev xwm hu xov tooj rau lub tuam txhab yus yuav dej siv thiab qhia rau lawv tias yus txawm xeeb txog tej dej siv. Seb tej dej ntawd puas qab tus ntxhiab txawv, tsw txawv los yog muaj cov xim dej txawv li cas lawm? Thiab puas yog tias yus cov kev txhawj xeeb txog tej dej ntawd cuam tshuam txog cov siv dej es ua rau muaj kev mob nkeeg rau yus tsev neeg? Tsis hais ib yam xov xwm dab tsi li uas pab lub tuam txhab muag dej txheeb tej xwm txheej no thiab ntsuam tej xwm txheej tias seb yog tim dab tsi yeej yog tej yam tseem ceeb yuav pab tau lawv thiab.''
Koj muaj peev xwm txheeb tau tej xov xwm feem ntau txog water quality, tej ntawv cej luam, los yog cov kev sim tej dej tau hauv online, ces thiaj xav kom koj hu xov tooj nrog lub tuam txhab koj siv dej tham seb lawv ho muaj cov kev taw qhia li cas rau koj.
Yog koj xav tau xov xwm kom ntxaws ntxiv txog tej dej haus ntawm teb chaws Australia ces muaj peev xwm txheeb tau raws li hauv qab no:
Subscribe los yog caum mloog tej xov xwm kaw ua suab Australia Explained kom paub txog ntau yam xov xwm tseem ceeb thiab tej lus taw qhia kom koj pib tau lub neej tshiab ntawm teb chaws Australia.
Yog tias koj muaj ib co lus nug dab tsi los yog muaj ib co tswv yim dab tsi? Ces xa email rau peb rau ntawm australiaexplained@sbs.com.au
