စးထီၣ်လၢ ၂ဝ၁၉န့ၣ်, Dr Fan Yang လၢ University of Melbourne ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ် — တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတမ့ၢ်တတီ— လၢအဘၣ်ဃးအီစထြ့လယါတၢ်ဃုထၢအဂ့ၢ် ဖဲတရူး စူဖၢၣ် အဲးပ် WeChat အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
WeChat အံၤ ဘၣ်တၢ်ပၢအီၤလၢ စဲးဖီကဟၣ်ခီပနံၣ်ဖးဒိၣ် Tencent, ဒီး app အံၤနသူအီၤသ့ကိးမံၤဒဲး — တမ့ၢ်ထဲလၢနဆှၢတၢ်ကစီၣ်ဆူတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်, နဟ့ၣ်နီၤလီၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၢ်ဝဲအသိး, နပိာ်ထွဲ follow တၢ်ကစီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ကွၢ်ကီတၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိးသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
နာ်သက့မ့မ့ၢ် Dr Yang, လၢအမ့ၢ်ပှၤကအိၣ်ခိးကွၢ်ပျဲၢ်စီၣ်အံၤ လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢသၢဘျီတဘျီ အဂီၢ် တဂၤ ထံၣ်ဝဲလၢအမ့ၢ် ပျဲၢ်စီၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အလီၢ်တခါ — လၢအမ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၤကမၣ်န့ၢ်အီၤလိၤလိၤဒီး ဟ့ၣ်နီၤလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်ဒီး တၢ်ကစီၣ်လၢအကမၣ် လၢအအိၣ်ရၤလီၤဝးတရံးအသးဖဲ တရူးပှၤတဝၢလၢအကတိၤအဲကလံးကျိာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အပှၤတဝၢလၢတကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် တၢ်ကဘှါရှဲအီၤ မ့တမ့ၢ် နုာ်လီၤကျဲၤဘၣ်အီၤအဂီၢ် ပတအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
စးထီၣ်လၢ ၂ဝ၁၆ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢန့ၣ်, တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒီး WeChat အံၤ, မ့ၢ်လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အသနူအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤဒီး ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ရၤလီၤအသးအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပာ်ဖျါဒ်သိး, ပျဲၢ်စီၣ်အံၤအဖီခိၣ် တၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤ တၢ်ကစီၣ် ကဘျံးကဘျၣ် လၢတၢ်မၤကမၣ်န့ၢ်အီၤလိၤလိၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ၂ဝ၂၁နံၣ် တၢ်ဃုထၢပာ်ဖှိၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိနီၣ်ဂံၢ်စရီအပူၤန့ၣ်, ပှၤအီစထြ့လယါဖိ ဘူးထီၣ်လၢ ယဲၢ်ဂၤအကျါ တဂၤ ဖဲဟံၣ်ပူၤန့ၣ် တကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်ဒီး ကတိၤဝဲကျိာ်အဂၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်အါမး သူဝဲ ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ WeChat လၢအတမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၃ န့ၣ်, Lowy Institute ဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲလၢ တရူး—အီစထြ့လယါ သးနံၣ် ၁၈ တုၤ ၄၄ သ့ၣ်တဖၣ် သူဝဲ WeChat ကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.
အပူၤကွံာ်စှၤကိးနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, တရူးကီၢ်ပၢ social app အိၣ်ထီၣ်ကဒီးအဂၤတခါ, လၢအကိးဝဲအမံၤ, RedNote န့ၣ်လီၤ. RedNote app, ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ်, ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ ပှၤတရူးဖိလၢအအိၣ်ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ အါန့ၢ်တဝာ်န့ၣ်သူဝဲဒၣ် app အံၤန့ၣ်လီၤ.
Dr Yang စံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ social apps လၢအတမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဟဲအါထီၣ်နာ်သက့ တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ် လၢတၢ်ကပာ်လီၤ တၢ်ဘျၢဒီး တၢ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဒ်ဘၣ်.
“အီးလဲအပူၤ တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်တဖၣ်, အိၣ်ရၤလီၤဝးတရံးအသးဖဲ ပှၤတဝၢလၢအတကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ, မ့တမ့ၢ် အိၣ်ရၤလီၤဝးတရံးအသးဖဲအဝဲသ့ၣ်ကဒဲကဒဲအပူၤ, လၢပှၤနီၣ်တဂၤပၢအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်, နာ်သက့ အီစထြ့လယါတၢ်ပာ်လီၤသဲစးတၢ်ဘျၢကရၢမိၢ်ပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ကစီၣ်သန့သ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်ကပာ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
ဘၣ်ဃးတၢ်ဟ့ၣ်ကမၣ်တၢ်ကစီၣ်န့ၣ် ကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ် မ့ၢ်ကွၢ်ဝဲလၢ အကပာ်လီၤသဲစးတၢ်ဘျၢအဂီၢ်နာ်သက့ အတမၤလဲၢ်ထီၣ်ဝဲအတကွီၣ်တုၤလၢ ပျဲၢ်စီၣ်လၢအတမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်.
“၂ဝ၂၃ ဒီး ၂ဝ၂၅ တၢ်ဒုးထီဒါ မၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ် ပတြီၤဆိတၢ်ဘျၢ ခံခါန့ၣ် ပထိၣ်သတြီၤကွၢ်အီၤ ဒီး ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖဲပတြီၤဆိတၢ်ဘျၢအံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ် အဂံၢ်ထံးလၢအတမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်ဘၣ်န့ၣ် အတပၣ်ဃုာ်နီတစဲးဖိဘၣ်, ပှၤလၢအတမ့ၢ်ပှၤအမဲရကၤဖိ ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်, ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢဝဲၤကျိၤ လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤအါဘၣ်, တၢ်သူအီၤတအါဘၣ်, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး WeChat, RedNote, ဒီးအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဘျၢအံၤ တပာ်တၢ်ပညိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အလိၤဘၣ်. ဒီးဖဲ ၂ဝ၂၄နံၣ်, ပတြီၤဆိတၢ်ဘျၢအံၤ ပဒိၣ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.”
အဃိ ကမၤစှၤလီၤ တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဂီၢ်န့ၣ် ကီထဲလဲၣ်?
ဖဲလၢအဝဲကွၢ်ဖးဝဲတၢ်တီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်တၢ်ဂ့ၢ် တၢ်ကစီၣ်လၢအကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, Dr Yang စံးဝဲဒၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအါစုအါဘျီန့ၣ်ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီသ့ၣ်တဖၣ်လၢအညီနုၢ်မၤသးတခါန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်အက့ၢ်ဂီၤတၢ်ပာ်ဖျါ,လၢပအိၣ်ခိးကွၢ်အီၤဒီး ဃုပာ်ဖှိၣ်န့ၢ်အီၤအါမးသ့ၣ်တဖၣ်, အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်အါတက့ၢ်မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါအီၤဝံၤက့ၤဝံၤတခါ, အဃိ တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤ, ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ် လၢကဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤကညီဒီး တၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်တၢ်ပာ်ဖျါအဂ့ၢ်န့ၣ်, ပမၤအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တုၤလၢခဲအံၤန့ၣ်, ယတထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ အိၣ်အါအါ, လၢကပာ်လီၤအသး မ့တမ့ၢ် ကဘျၢလီၤအသးလၢ ကဒုးထီဒါဝဲတၢ်ကစီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
Dr Yang စံးဝဲဒၣ် လၢတၢ်သမံသမိးထံ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲအီးလဲအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ပှၤတဝၢကရၢဖိအါမး ဒိးသန့ၤဒၣ်အသးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အါတက့ၢ် လၢပှၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်, ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအသူဒံၢ်ကၠံၣ်ထၢၣ်သ့ ကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်ဘျဲးဘျဲးဘျီးဘျီးသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တချုးလၢသ့ၣ်ညါပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကစီၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢအကမၣ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ်, ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ကဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဃုထၢသနူကျိၤကွာ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤတၢ်မၤဒ်လဲၣ်, ဒီး အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်အံၤအတမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတခါဘၣ်.
အပူၤကွံာ်တယံၤဒ်ဘၣ် Australian Curriculum, Assessment and Reporting Authority တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤ ဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤအတီၤ ၁ဝ ကၠိဖိ လွံၢ်ဂၤအကျါန့ၣ် သ့ဖးလံာ်ဖးလဲၢ် သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤအဂ့ၢ်အကျိၤဂ့ၤဂ့ၤ အိၣ်ဒၣ်ထဲ တဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤအဂ့ၢ်အကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ် ဂ့ၢ်ဝီ, ဒ်သိးကဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သဲစးဒ်လဲၣ်ဒီး ပဒိၣ်အမူအဒါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အပူၤကွံာ်တယံၤဒ်ဘၣ်တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါလၢ Dr Yang ပၣ်ဃုာ်ဖဲပှၤကွဲးလံာ်ဖိအကျါန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ အီစထြ့လယါကီၢ် ထံရူၢ်ကီၢ်သဲး သနူသ့ၣ်တဖၣ်မၤတၢ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် တရူးပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးတဝာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်, ဒီး အ့ရှၢၢ်ကလံၤထံး ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးဘူးထီၣ်တဝာ်ဃၣ်ဃၣ်စ့ၢ်ကီး စံးဝဲဒၣ်ဒ်သိးသိးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအဝဲထုးထီၣ်ရၤလီၤ တၢ်ကလုၢ်ဘၣ်ဃး ပှၤ Cantonese ဖိသၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်အဂ့ၢ်အခါ Hong Kong ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးဒီး ပှၤတဲလီၤတၢ်ကလုၢ်ဖိ — podcaster, Suie Lo ထံၣ်ဝဲဒ်သိးဒီးတၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
Ms Lo ဟဲတုၤဖဲမဲလ်ဘၢလၢအပူၤကွံာ်သၢနံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢအဝဲလူၤပိာ်ထွဲဒီးဃုသ့ၣ်ညါဝဲတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ်အဂ့ၢ်အဃိ, အဝဲတူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်မၤစၢၤဖိဒံဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢကဘၣ်သမံသမိးထံတၢ်ကစီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအမ့ၢ်အတီဒ်လဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်တခါလၢတၢ်လိၣ်ဘၣ်မၤအီၤနီၣ်နီၣ်န့ၣ်လီၤ.
“မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ်ပသ့ၣ်ညါလီၤ, ၂ဝဝဝ နံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဖိသ့ၣ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲအ့ထၢၣ်နဲးအဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပကဲမိၢ်ပၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်, ဖဲပဖိဒိၣ်ထီၣ်တဘျီ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အ့ထၢၣ်နဲး ဟ့ၣ်လီၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပဖီၣ်ဂၢၢ်အီၤတန့ၢ်ကိးခါဒဲးဘၣ်. အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤတၢ်နာ်အီၣ်အီၤသ့ မ့တမ့ၢ် တသ့ဘၣ်န့ၣ် ကသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤဂီၢ် ကဘၣ်သမံသမိးထံအီၤအကျိၤအကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
AEC အပှၤကတိၤတၢ်ပၢ Evan Ekin-Smyth စံးဝဲဒၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဃုထၢအခါဘူးထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်လံအဃိ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်ပာ်တၢ်ပညိၣ်လီၤလၢအဖီခိၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.
“ပအိၣ်ဒီးကျိာ်ပှၤဟံးစုနဲၣ်ကျဲတၢ်တဘျုးဂၤ လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤဖဲဟီၣ်ကဝီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤလၢတၢ်မၤအီၤအါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤမုၢ်နုာ်တကပၤ နာ်သက့ ဖဲဝံးထိရံအပူၤဒီး တၢ်လီၢ်အဂုၤအဂၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်မၤအီၤ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးကျိာ်အဂၤ လၢအလီၤဆီလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဝၢအတၢ်လိၣ်ဘၣ်ဒီး နီၣ်ကစၢ်တၢ်က့ၣ်နီၣ် လၢအမ့ၢ်ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်မိၢ်န့ၢ်သးလီဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ညီနုၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး, တၢ်ဒိးလဲလီၤဒၢးတဖျၢၣ်ဖဲကီၣ်ကးရၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်တခါအပူၤ, မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤတီၤ, ဝံၤန့ၣ်ကွဲမုာ်လီၢ်ကဝီၤပှၤတဝၢ ကရၢဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢအကဟဲဒီး ပှၤကဟဲဝဲ ၁ဝ, ၁၅ဂၤ မ့တမ့ၢ် အဂၤ ၂ဝ ဒီး နတဲသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဃး အီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးသနူ လၢနီၣ်ကစၢ်ကျိာ်ဒီး နဟ့ၣ်နီၤလီၤအဝဲသ့ၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဂံၢ်ထံးလၢအလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ဖဲအပူၤကွံာ်တဘျီ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢန့ၣ်, AEC ဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီး WeChat သန့ကျိၤဖးဒိၣ်တနီၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကထုးထီၣ်ရၤလီၤ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤပီးလီလၢအဖိသဲစးတၢ်ဘျၢ လၢတၢ်ကျိးထံပာ်အီၤလၢတရူးကျိာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဃုထၢ တၢ်ဟ့ၣ်ကမၣ်တၢ်ကစီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ် ကျဲခီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤန့ၣ်, AEC ထံၣ်လိာ်သးတ့ၢ်အသးဒီး WeChat န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ Mr Ekin-Symth စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဆီတလဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပလူၤအီၤကချုးလိိာ်အခံအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်တာ်တၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.
“မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ. အတမ့ၢ်ထဲလၢ ကျိာ်အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် အကျိၤကျဲဘၣ်, အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢကျိၤကျဲခဲလၢာ်အပူၤ. ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲအါထီၣ်ဝဲ ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဖဲအပူၤကွံာ် အနံၣ်တဆံဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ, တၢ်လီၢ်လၢပနုာ်လီၤသ့ဒီးသူကျိၣ်စ့န့ၢ်လၢတၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤတၢ်အဂီၢ် လၢအအိၣ်ဒီးအနီၣ်ထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲ ဒီး ကျိၤကျဲလီၤဆီလိာ်သးလၢပဖီၣ်ဂၢၢ်အီၤန့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.”
လၢတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤအဂီၢ်န့ၣ်, AEC အတၢ်ကစီၣ်လၢပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ: မ့ၢ်ထံၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲအီးလဲအပူၤတမံၤမံၤအခါ အိၣ်ပတုာ် ဒီး ဆိကမိၣ်ထံအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ.
“ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ထံၣ်တၢ်တမံၤမံၤအခါ မ့ၢ်တၢ်အဝဲအံၤ ဘၣ်ဧါတဘၣ်ဧါ, မ့ၢ်အဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢစ့ၢ်ကီးဧါန့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးသ့ၣ်တဖၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢအကဘၣ်သံကွၢ်လီၤက့ၤအဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ကစၢ်အသး, တၢ်လၢယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤတမံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် သမံသမိးထံတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒီးဂံၢ်ထံးတၢ်ကစီၣ်အါခါ ဘၣ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တခါလၢ ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်မၤအီၤသ့ လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤအဝဲသ့ၣ်နီၣ်ကစၢ်သးဒၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
