ကးကံ ကါကူလံး ဟဲဖဲဒါဘူး ဖဲ ၁၉၉၉နံၣ် လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲလီၤတ့ၢ်ပာ်အနီၣ်ကစၢ်အသးလၢ အတအိၣ်ဖဲန့ၣ်ယံၤယံၤဘၣ်.
“ယတဲလီၤယသး တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်မၤတခါန့ၣ်လီၤ. ယပာ်လီၤယသးလၢယကအိၣ်ဖဲအံၤခံနံၣ်သၢနံၣ်ဝံၤ ယကသုးအိၣ်ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤတီၤ.”
စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်အဝဲကဲထီၣ်ပှၤအိၣ်ဆိးဖဲန့ၣ်တဂၤ ဒီး မ့ၢ်ဝဲဒၣ် Orana Residents of Indian Sub-Continental Heritage (ORISCON) အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲဒၣ် တၢ်လၢ ဒါဘိး အဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်န့ၣ် အဘၣ်နခီၣ်ဖံးမ့ၢ်ဝံၤ အတပျဲနဟးထီၣ်ကွံာ်လၢၤဘၣ်.
သဝီဖိ လၢအအိၣ်ဖဲ ဝံးရၣ်ကၠူးရံၤကီၢ် ဖဲနယူဆီၣ်သ်ဝံ မုၢ်နုာ်ခၢၣ်သးအံၤ ဟဲကဲထီၣ်ဝဲကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အိၣ်ဖှိၣ်အါထီၣ်အလီၢ်တတီၤ, လၢပှၤအ့ဒံယါဒီး ပှၤနံးပီလ် အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဆိးအီၤ ဒီးဖဲသဝီအံၤအပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤနီၣ်ဂံၢ်အါကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဝ့ၢ်ဖိအံၤအဝ့ၢ်ခိၣ် Josh Black စံးဝဲဒၣ် ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးအပှၤတဝၢန့ၣ် မၤဂ့ၤထီၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲသဝီအံၤန့ၣ်လီၤ.
“မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢ အပာ်ဖှိၣ်အါထီၣ်သးဖဲပှၤတဝၢပူၤဒီး ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်တမံၤ အပူၤကွံာ်လၢညါအခါ တအိၣ်ဖဲဒါဘိးအပူၤအံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ကးကံ စံးဝဲဒၣ် တၢ်လဲၤကျဲအံၤ အတမ့ၢ်တၢ်လၢအညီတခါဘၣ် နာ်သက့ မ့ၢ်တၢ်လၢအကၢကီၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.
“တမ့ၢ်တၢ်လဲၤကျဲလၢအညီတခါဘၣ်. ဒ်နသ့ၣ်ညါအသိး တၢ်အဲၣ်ကလုာ်ဒွဲသနူန့ၣ် အိၣ်ဒံးဝဲဒၣ်ဖဲတၢ်အမဲာ်ဖံးခိၣ်ထီဘိ့နၣ်လီၤ. အတမ့ၢ်ထဲ ခိခိၣ်ဟီၣ်ကဝီၤ ဒူသဝီသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤဘၣ်, အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.”
“တၢ်လၢပအဲၣ်ဒိးမၤအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဒီးတူၢ်လိာ် ပှၤတဝၢဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်လၢ ORISCON ကျဲးစၢးမၤစၢၤဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤတဝၢခဲလၢာ်အဂီၢ်, အတမ့ၢ်ထဲ ပှၤတဝၢတဖု တကရူၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. အတမ့ၢ်ထဲ တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတရူၢ်ဧိၤအဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်ဝဲလၢပှၤတဝၢဒီတခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ဖဲပှၤတဝၢဟဲအိၣ်ဖှိၣ်သကိးတပူၤဃီအခါ, “တၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲပမၤလိန့ၢ်ဘၣ်ဃး ပတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်, ပတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ဒီး ပကဲထီၣ်ပှၤအီစထြ့လယါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ပာ်ဖျါအံၤမ့ၢ်ဝဲ SBS Examines တၢ်မၤလၤကပီၤ SBS ပှဲၤထီၣ်အနံၣ် ၅ဝ ဒီး အတၢ်လဲၤဟးဆူ ဒါဘိး ဒ်သိး တၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါ ကလုာ်ဆူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤ အတၢ်ဃဲၤပူသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်တုၤထီၣ် ထီၣ်ဘး ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.
