Key Points
- နဖိမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢအဆိအချ့န့ၣ်ကိးဘၣ်ဝးဝၢဖျၢၣ်လၢသိလ့ၣ်တီပှၤဆါအဂီၢ်တက့ၢ်.
- တၢ်ကွၢ်ဆိပှၤဆါလၢအနးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆါဟံၣ် ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲဆိပှၤဆါအလီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤ.
- ဖဲစံၣ်လီၤလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအခါ ကသံၣ်သရၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ဖိသၣ်အံၤတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါမနုၤလဲၣ်န့ၣ် မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ်လီၤ.
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးဘၣ်လဲၤစိာ်အဖိဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအခါဖဲလဲၣ်ဒီး မ့ၢ်ကဘၣ်လဲၤထံၣ်ဒီးအကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ (GP) မ့တမ့ၢ် လဲၤဆူတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအဆိအချ့ကသံၣ်ဒၢး လၢအခါဖဲလဲၣ်?
Bethany Girling, မိၢ်ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤတဂၤတဲပၠးဝဲအတၢ်လဲၤခီဖျိဒ်အံၤ,
“အလိၤကိၢ်ထီၣ်ဖးဒိၣ်. ဒီးအတၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်ကဲထီၣ်ဝဲလွံၢ်သီဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. ပလဲၤထံၣ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်,ဒီး အဝဲဟ့ၣ်လီၤကသံၣ်မၤသံတၢ်ဃၢ်, နာ်သက့ ယဖိမုၣ်န့ၣ်အတအိၣ်မုာ်ထီၣ်ဘၣ်.”
Ms Girling, စံးဝဲဒၣ် အဖိမုၣ်န့ၣ်အတအိထံဘၣ်, ဒီးအဝဲကွၢ်ဖဲအသးနါပှၢ်န့ၣ်ဖျါလၢအဘၣ်ကျဲးစၢးကသါ, အဂုာ်ဃံန့ၣ်သဝံးနုာ်လီၤအသးဒီးဘၣ်ကသါဝဲကီကီခဲခဲ အဃိအဝဲလဲၤကရီဆူ ဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤလၢအအိၣ်ဘူးဒီးအတၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.
Paediatric Emergency Doctor Matthew O'Meara
ဘၣ်လဲၤဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအခါဖဲလဲၣ်
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ ဖိသၣ်ကသံၣ်သရၣ် Dr Matthew O'Meara လၢဆ့ၣ်ဒနံၤ ဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်, Sydney Children's Hospital ဖဲ Randwick ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ အကြၢးနာ်အီၣ်အဝဲသ့ၣ်နီၣ်ကစၢ် န့ဆၢၣ်အတၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ.
Dr O'Meara စံးဝဲဒၣ်, “န့ဆၢၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအံၤဟဲန့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်တဘျုးခါ. တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်ကပလီၢ်ဘၣ်သးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖိန့ၣ် စီၣ်မဲာ်စီၣ်နါစှၤလီၤ, ဟူးဂဲၤစှၤလီၤ, လိၣ်ကွဲစှၤလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တၢ်အံၤကမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကသါတန့ၢ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်, ဘၣ်ကသါကီကီခဲခဲ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်အလွဲၢ်တအိၣ်ဖျါဂ့ၤလၢၤဘၣ်, ဖျါလီၤဝါလီၤဘီ မ့တမ့ၢ် ထီၣ်လါန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်တအိထံအါအါဘၣ်ဒီး တဆံၣ်ဆါကဲၣ်ဆိးလၢၤဘၣ်, တၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် တဘျီတခီၣ် နနီၣ်ကစၢ်န့ဆၢၣ်အတၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်တဲဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်နၤလၢ တၢ်မၤအသးတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်ဆးဘၣ်အိၣ်ဝဲတမံၤမံၤန့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢနဖိအဂီၢ်န့ၣ်, Dr O'Meara နဲၣ်ပၠးဝဲလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲလၢအကမၤစၢၤနၤ, စးထီၣ်အီၤဒီးတၢ်ကိး ဝးသၢဖျၢၣ် လၢသိလ့ၣ်တီပှၤဆါအဂီၢ်.
အဝဲရှဲပၠးဝဲဒ်အံၤ, “တၢ်နုာ်လီၤဆူဆူၣ်ချ့သနူပူၤအဂီၢ်ပဲတြီအိၣ်စှၤကိးခါ. ပဲတြီအဆိကချ့ကတၢၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကိးဝးသၢဖျၢၣ် လၢသိလ့ၣ်တီပှၤဆါအဂီၢ်. နကဘၣ်မၤဝဲတၢ်အံၤဖဲလၢ နဆိကမိၣ် နဘၣ်ယိၣ်တၢ်သပှၢ်ပှၢ် ဒီးဆိကမိၣ်လၢနဖိအံၤလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤတထံၣ်ဃီ, အဖိအံၤအကသါတန့ၢ်အါအါ, အဖံးဘ့ၣ်လွဲၢ်လီၤသံလီၤဝါ, နဆိကမိၣ်လၢနဖိအံၤအတကသါလၢၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် သးပ့ၤနီၣ်သး မ့တမ့ၢ် နဖိအံၤဆှိးထီၣ်လံန့ၣ်လီၤ."
အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲလၢအဆိအချ့န့ၣ် ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအံၤမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
Dr O'Meara စံးဝဲဒၣ် နဖိန့ၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢအကကသါအဂီၢ်—နာ်သက့ အတနးတလၢကဲၣ်ဆိးဘၣ်— အဝဲသ့ၣ်အဖံးဘ့ၣ်အလွဲၢ်ကဖျါလီၤဆီထီၣ်တဆဲး, တအိထံဒ်အညီနုၢ်အသိးဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤကစှၤန့ၢ်လၢအညီနုၢ်မၤဝဲဒၣ်အီၤအသိး, ဒီးတၢ်အံၤန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢအဆိအချ့ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်သိးတၢ်အိၣ်သးအံၤတဘၣ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်ဒီး လိၣ်ဘၣ်ထံၣ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ ဖဲတနံၤဟါခီ မ့တမ့ၢ် မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တခီ, တၢ်လဲၤဆူ ကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤအအိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လဲၤဆူတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအဆိအချ့ကသံၣ်ဒၢးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဃုထၢအဂ့ၤတခါန့ၣ်လီၤ.
If you are worried about your child and need help immediately call Triple Zero for an ambulance. Credit: kali9/Getty Images
ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤန့ၣ်ကဘၣ်မုၢ်လၢ်ပာ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်
နတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်လၢနဘၣ်လဲၤဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအပူၤတခီ ခါဆူညါ တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်ကကဲထီၣ်လဲၣ်?
တၢ်ဆါဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤခဲလၢာ်န့ၣ် သူဝဲဒၣ်သနူလၢ ကဘၣ်ကွၢ်ဆိဝဲပှၤဆါလၢအနးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဝဲသနူလၢ တၢ်ဆီလီၤပာ်အီၤလၢ အကကွၢ်ဆိပှၤဆါလၢ အတၢ်အိၣ်သးနးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Pamela Bold မ့ၢ်ဝဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤ ပှၤဖီၣ်ကသံၣ်ဝဲၤဒ့ ပှၤပၢဆှၢတၢ်အခိၣ်, Nurse Unit Manager ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်, The Children's Hospital at Westmead လၢအအိၣ်ဖဲဒ့ၣ်ဒနံၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲရှဲပၠးဝဲလၢ ပှၤကွၢ်သမံသမိးဆိပှၤဆါန့ၢ် မ့ၢ်ဝဲပှၤဖီၣ်ကသံၣ် နၢၣ်စ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အကသမံသမိးကွၢ်ဝဲနဖိအတၢ်အိၣ်သးချ့ချ့ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤအဆိအချ့အဖီခိၣ်, ဒ်သိးဒီးအမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆိအီၤန့ၣ်လီၤ.
Ms Bold စံးဝဲဒၣ်, “မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လိၣ်ဘၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ အဆိအချ့အဖီခိၣ် ကဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်ရဲၣ်လီၤအပတီၢ် လၢတၢ်ဘၣ်ကွၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ် ပှၤဆါလၢအတၢ်အိၣ်သးနးဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်အီၤအဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ပှၤဆါလၢတလိၣ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ဆိအီၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်အီၤလၢတၢ်ဆၢတကီၢ်တတီၤတီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.”
Ms Bold စံးဝဲဒၣ် တၢ်ကွၢ်ဆိပှၤဆါလၢအနးန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ အသးသမူတၢ်အိၣ်သးအိၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအနးကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်ကကွၢ်အီၤလၢအဆိကတၢၢ်အချ့ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤကျိၣ်စ့စ့ၢ်ဧါ?
အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး Medicare ကးဒ်သ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်လဲၤဆူပဒိၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကလီ တဘၣ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲဘၣ်.
နာ်သက့, နမ့ၢ်လဲၤဆူ ပှၤနီၣ်တဂၤပၢတၢ်ဆါဟံၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤတခီ, နကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအဘူးလဲန့ၣ်လီၤ.
အါတက့ၢ်န့ၣ် ကီၢ်စဲၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးဃၣ်ဃၣ် ဟံးဝဲဒၣ် သီလ့ၣ်တီပှၤဆါအဘူးအလဲ, ဒီးအပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲအကလုာ်ကလုာ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢနအိၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤလၢအအိၣ်ဒီး ဆူၣ်ချ့တၢ်မၤစှၤလီၤတၢ်အပှ့ၤ — concession — ကးဒ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဒီး နီၣ်တဂၤပၢဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤန့ၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ကပျဲပူၤအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်အဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.
Your child's health details can include allergies, medications, and pre-existing conditions. Credit: ozgurcankaya/Getty Images
တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢမိၢ်ပၢ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲလၢအပိာ်ထွဲထီၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်
တချုးနလဲၤဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤဒ်ဘၣ်အခါ နအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသးမ့ၢ်ချုးတခီ, Ms Bold ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ဟံးထီၣ်ပာ်ဖှိၣ်ဃာ် နနီၣ်ကစၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်.
Ms Bold စံးဝဲဒၣ်, “ဖဲနလဲၤနုာ်လီၤဆူပဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤပူၤအခါ, ပအဲၣ်ဒိးလၢ မိၣ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ဒီး Medicare ကးဒ် မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ် တၢ်အိၣ်ဆိးအလီၢ်ဒီး လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်, တၢ်အံၤမၤစၢၤတၢ်ဆဲးကျိးအဝဲသ့ၣ်သ့ ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤအခါန့ၣ်လီၤ.”
နဖိဆူၣ်ချ့အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်လၢတဖိးလိာ်သးဒီးအီၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, ကသံၣ်ကသီသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢအအိၣ်ပာ်ဒီးအီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်အကပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး; အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအံၤစးထီၣ်အသးအခါဖဲလဲၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလၢအဒုးနးဒိၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်သးလဲၣ်, ဒီး နယါဘျါတ့ၢ်အီၤဒီးတၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လံလဲၣ်, အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ရဲၣ်လီၤမံၤစရီအပူၤ နဖိမ့မ့ၢ်ပှၤကကွၢ်အီၤဆူမဲာ်ညါတဂၤန့ၣ် တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်အကကဲထီၣ်သးလဲၣ်န့ၣ် Dr Matthew O'Meara ရှဲပၠးဝဲဒ်အံၤ,
“အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပှၤဖီၣ်ကသံၣ် နၢၣ်စ်သ့ၣ်တဖၣ်, ကသံၣ်သရၣ်ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤဖီၣ်ကသံၣ်ဒိၣ် နၢၣ်စ် ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ကကွၢ်သမံသမိးအီၤ. မ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢအကသမံသမိးထံအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ကကွၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲး, သမံသမိးအီၤဒီး အလီၢ်အိၣ်လၢ အကအလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဃိထံသမံသမိးဆူညါသ့ၣ်တဖၣ်ဧါ, လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး— တၢ်မၤကွၢ်သွံၣ် မ့တမ့ၢ် ဒိကွၢ် x-rays ဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါအီၤအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တချုးလၢတၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်ဃးအဝဲသ့ၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအဂီၢ်ဒ်ဘၣ်န့ၣ် Dr O'Meara စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကလိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်အတၢ်အိၣ်သးတစိၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ.
ဖိသၣ်လၢအဟဲဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် က့ၤဆူဟံၣ်သ့ နာ်သက့ တၢ်အိၣ်သးကအိၣ်ဝဲတနီၤလၢ အကဘၣ်ဆဲးအိၣ်ဖဲတၢ်ဆါဟံၣ်ပူၤလၢတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအီၤအဂီၢ်တတီၤဖိန့ၣ်လီၤ.
ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအပူၤမ့ၢ်ထိၣ်ဒီးပှၤအဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်, နဖိအတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်လၢ တလိၣ်ဘၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲလၢအဆိကချ့ကဲၣ်ဆိးဘၣ်န့ၣ် နဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်ကယံၤဒိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲနလဲၤဆူဖိသၣ်ဂံၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်, နကြၢးသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်ရ့ဒိၣ်တဘျုးမံၤလၢအဘၣ်ဃးနဖိဆူၣ်ချ့အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ.
If your child's case is less urgent than others in the emergency department, you might face a longer wait time. Source: iStockphoto / chameleonseye/Getty Images
အဝဲသ့ၣ်ကတဲဘၣ်နၤလၢ နမ့ၢ်က့ၤတုၤဆူဟံၣ်န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်ကကဲထီၣ်အသးလဲၣ်, နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်န့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢနကဘၣ်လဲၤမၤန့ၢ်ကသံၣ်ကသီတၢ်မၤစၢၤန့ၣ်လီၤ.
ကသံၣ်သရၣ်ကဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် တၢ်ယိယိဖိလၢနကဘၣ်မၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ်ဒ်သိး ကဘၣ်ကွၢ်ကျဲၤ တၢ်ဆါ, တၢ်လိၤကိၢ်ဒီး တၢ်အိထံသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
Dr O'Meara စံးဝဲဒၣ် လၢ ဆူၣ်ချ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် ကတဲဘၣ်နၤ နကသံၣ်ကသီသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်ဒီး နတၢ်ကူစါယါဘျါအဂ့ၢ်, ဒီးအကဘၣ်ထံးနၤဒ်လဲၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ပနီၣ်လၢအကဲထီၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲနဆံၣ်လီၤလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤ က့ၤဆူဟံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ နဖိမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲဒီး နကဘၣ်လဲၤဆူလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးနၤန့ၣ်လီၤ.
Dr O'Meara စံးဝဲဒၣ်, “ညီနုၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲလၢ ပတဲအီၤလၢထးခိၣ်ဘၣ်. ပကဟ့ၣ်လီၤနၤဒီးလံာ်က့တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်, ညီနုၢ်န့ၣ် ပဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢကျိးလၢနအဲၣ်ဒိးအီၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. လံာ်က့သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ပတဲပၠးဝဲ တၢ်မနုၤကြထီၣ်အသးလဲၣ်, ဒီး ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကဆဲးကျိးဒီးနကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ, ပကဆှၢန့ၢ်အဝဲသ့ၣ် နလံာ်ဆံၣ်လီၤတၢ်ဆါဟံၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖုၣ်ကိး မ့တမ့ၢ် ဟ့ၣ်လီၤနၤတၢ်ဆံၣ်လီၤလၢတၢ်ဆါဟံၢ် လံာ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖုၣ်ကိးလၢနကလဲၤစိာ်အီၤဆူနကသံၣ်သရၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.”
လၢကဆဲးကျိးတဲသကိးတၢ်ဒီး ဆူၣ်ချ့ဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်မ့ၢ်သးလီန့ၢ်ဘၣ်ကျိာ်လၢ အတမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်ဘၣ်တခီ, နနုာ်လီၤသူကလီဝဲဒၣ် တၢ်ကတိၤကျိးထံဒီး တၢ်ကျိးထံဝဲၤကျိၤသ့ဝဲဒၣ် လၢနကိးလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် ၁၃ ၁၄ ၅ဝ န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်လဲၤဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤအခါ နမုၢ်လၢ်ပာ်တၢ်လၢနကထံၣ်ဘၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါအီၤလံအဃိ, နမၤလိသ့နသးဒီးအဲကလံးကျိာ် လၢအဘၣ်ဃးတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အံၤအဂီၢ် ဒီး ဖဲနတဲတၢ်ဒီးတၢ်ဆါဟံၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ်အခါ နတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးကအိၣ်အဂီၢ် နနုာ်လီၤဒိကနၣ် SBS Learn English တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ တၢ်မၤလိအကူာ် ၈၅ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်, လဲၤအိၣ်သကိးဘၣ် Health Direct မ့တမ့ၢ် နလီၢ်ကဝီၤတၢ်ဆါဟံၣ်အလီပှာ်ယဲၤသန့ ဖဲ healthdirect.gov.au တက့ၢ်.
စံးဘျုးဘၣ် ဆ့ၣ်ဒနံၤဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ပှာ်ယဲၤ, Sydney Children's Hospitals Network လၢအဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးပှၤဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် (လၢကျိာ်အါကလုာ်) ဒီး ခါဆူညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်နန့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ SCHN လီပှာ်ယဲၤသန့ အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကါဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ နတၢ်အိၣ်မူအသီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအဂီၢ် Subscribe မ့တမ့ၢ် follow အီစထြ့လယါကီၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤ Australia Explained တၢ်ကလုၢ်တက့ၢ်.
နတၢ်သံကွၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ? မ့တမ့ၢ် နတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ တခါခါဂီၢ်ဧါ? နဆှၢန့ၢ်ပှၤလီပရီ အံမ့လ် ဖဲ australiaexplained@sbs.com.au အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
