ประเด็นสำคัญ
- สนธิสัญญาคือข้อตกลงอย่างเป็นทางการระหว่างรัฐบาลออสเตรเลียกับชนพื้นเมืองออสเตรเลีย
- สำหรับชนพื้นเมือง สนธิสัญญาถือเป็นก้าวสำคัญสู่ความยุติธรรม ความเคารพ และความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น
- สนธิสัญญาระดับชาติจะเป็นข้อตกลงที่ครอบคลุมทั่วประเทศ เพื่อรับรองสิทธิของชาวอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรสทั่วออสเตรเลีย
‘สนธิสัญญา’ หรือ treaty คือข้อตกลงที่มีผลผูกพันตามกฎหมาย ซึ่งเกิดจากการเจรจาระหว่างกลุ่มหรือฝ่ายต่าง ๆ ในกรณีนี้คือระหว่างชาวอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรส กับรัฐบาลออสเตรเลีย
เมื่อครั้งที่อังกฤษเข้ามาตั้งถิ่นฐานในดินแดนของชนพื้นเมือง พวกเขาประกาศว่าดินแดนนี้เป็น “แผ่นดินรกร้างที่ไม่มีผู้ครอบครอง” หรือ “เทอร์รา นูลลิอุส (terra nullius)” ด้วยเหตุนี้ จึงไม่เห็นความจำเป็นในการเจรจากับชนเผ่าพื้นเมือง และนี่เหตุผลที่หลายคนเรียกสิ่งนี้ว่า “ภารกิจที่ยังไม่เสร็จสิ้น”
โดยปกติแล้ว สนธิสัญญาถูกสร้างขึ้นบนพื้นฐานของการยอมรับอำนาจอธิปไตย รูปแบบของสนธิสัญญาอาจแตกต่างกันไป และครอบคลุมหลายประเด็น เช่น การแบ่งปันที่ดิน ทรัพยากร และการปกครองร่วมกัน
ต่างจากประเทศอย่างสหรัฐอเมริกา แคนาดา และนิวซีแลนด์ ออสเตรเลียไม่เคยมีสนธิสัญญากับชนพื้นเมืองของตนมาก่อน
สำหรับชาวอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรส สนธิสัญญาหมายถึงการยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต การคุ้มครองสิทธิ และการสร้างพื้นที่ให้ชุมชนของตนมีสิทธิ์และเสียงในการตัดสินใจกับเรื่องที่กระทบต่อชีวิตพวกเขา
ดร.แฮร์รี ฮอบส์ นักกฎหมายอธิบายเรื่องนี้ว่า
“โดยอุดมคติแล้ว สนธิสัญญาควรเป็นการเจรจาระหว่างชุมชนอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรส กับรัฐบาลทั้งระดับมลรัฐและรัฐบาลสหพันธรัฐ (รัฐบาลกลาง) เพราะรัฐธรรมนูญออสเตรเลียได้แบ่งอำนาจระหว่างรัฐบาลทั้งสองระดับไว้แล้ว”
ผู้ประท้วงเดินขบวนจากอาคารรัฐสภาไปยังสถานีรถไฟฟลินเดอร์ส สตรีต ระหว่างการประท้วง “Treaty Before Voice – Invasion Day” เมื่อวันที่ 26 มกราคม ค.ศ. 2023 ที่นครเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย Credit: Getty Images/Alexi J. Rosenfeld
แล้วทำไมสนธิสัญญาจึงมีความสำคัญ?
สำหรับชาวอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรส สนธิสัญญาคือก้าวสำคัญสู่ความยุติธรรมและความเคารพ
รูเบน เบิร์ก ชายชาวกันดิจ์มารา (Gunditjmara) และผู้นำในการเจรจาสู่สนธิสัญญา กล่าวว่า
ผมคิดว่าสนธิสัญญามีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะมันคือการปรับความสัมพันธ์ระหว่างชนพื้นเมืองกับรัฐบาล ไม่ว่าจะในระดับรัฐหรือระดับเครือจักรภพเบิร์กกล่าว
ผู้สนับสนุนแนวคิดนี้เชื่อว่า สนธิสัญญาจะสามารถเปลี่ยนแปลงสิ่งต่าง ๆ ได้จริง
พวกเขามองว่า สนธิสัญญาสามารถรับรองสถานะของชาวอะบอริจินและชาวเกาะช่องแคบทอร์เรสในฐานะชนพื้นเมืองดั้งเดิมของออสเตรเลียอย่างเป็นทางการ และเปิดพื้นที่ให้เกิด ‘การบอกเล่าความจริง (truth-telling)’ เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และการล่าอาณานิคมของประเทศ
สนธิสัญญายังสามารถวางรากฐานของความร่วมมือระหว่างรัฐบาลกับชุมชน ในประเด็นสำคัญต่างๆ อย่างเท่าเทียม เช่น ที่ดิน น้ำ สุขภาพ การศึกษา ที่อยู่อาศัย การจ้างงาน และการพัฒนาเศรษฐกิจ
สนธิสัญญายังหมายถึงการคุ้มครองและฟื้นฟูภาษา วัฒนธรรม และสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เพื่อส่งต่อมรดกเหล่านี้ให้คนรุ่นต่อไปด้วย
โทนี แมกอะวอย ชายชาวเวียร์ดี (Wirdi) และทนายความให้ความเห็นว่า
“เมื่อเราสามารถควบคุมชีวิตของตัวเอง ตัดสินใจด้วยตนเอง และจัดสรรการบริการของพวกเราเอง เราจะมีความแข็งแรงและแข็งแกร่งทั้งทางจิตวิญญาณและวัฒนธรรม ถ้าคุณยอมรับว่านี่คือหนึ่งในผลลัพธ์ของสนธิสัญญา ก็ย่อมเป็นสิ่งที่ดีต่อประเทศทั้งหมด”
(จากซ้ายไปขวา) โจชัว ครีเมอร์ อดีตประธานคณะกรรมการสอบสวนด้านการบอกความจริงและการเยียวยาแห่งรัฐควีนส์แลนด์, นาโอมิ มอแรน กรรมาธิการสนธิสัญญาแห่งรัฐนิวเซาท์เวลส์ และงาร์รา เมอร์เรย์ หนึ่งในประธานของสมัชชาชนพื้นเมืองแห่งรัฐวิกตอเรีย Credit: NITV / The Point
และเธอเชื่อว่าชุมชนท้องถิ่นควรเป็นผู้นำในกระบวนการนี้
“ฉันคิดว่าเราจำเป็นต้องให้แต่ละเผ่าและแต่ละชาติพันธุ์มีตัวแทนในระดับรัฐบาลท้องถิ่น เพราะชุมชนเหล่านั้นจะสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงได้จริง”
แล้วกระบวนการเจรจาเพื่อทำสนธิสัญญาในออสเตรเลียคืบหน้าถึงไหน ในขณะนี้?
ในรัฐวิกตอเรีย กระบวนการจัดทำสนธิสัญญากำลังดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง และคาดว่าจะมีข้อตกลงระดับรัฐฉบับแรกในปี 2025
ผ่านองค์กรที่มาจากการเลือกตั้งชื่อว่า สมัชชาชนพื้นเมืองแห่งรัฐวิกตอเรีย (First Peoples’ Assembly of Victoria) โดยชนพื้นเมืองออสเตรเลียจะมีสิทธิ์และเสียงโดยถาวร ในการกำหนดกฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวข้องกับพวกเขาโดยตรง
ขณะเดียวกัน ในรัฐควีนส์แลนด์ นิวเซาท์เวลส์ เซาท์ ออสเตรเลีย และมณฑลนอร์เทิร์น เทร์ริทอรี กระบวนการยังอยู่ในขั้นตอนที่แตกต่างกันไป
บางรัฐบาลจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากชุมชน ขณะที่บางแห่งยังอยู่ระหว่างการวางแผน
วุฒิสมาชิกอิสระ ลิเดีย ธอร์ป ขณะอภิปราย ในห้องประชุมวุฒิสภา ที่อาคารรัฐสภา กรุงแคนเบอร์รา Source: AAP / AAPIMAGE/MICK TSIKAS
อย่างไรก็ตาม ผู้สนับสนุนหลายคนเชื่อว่า ออสเตรเลียจำเป็นต้องมีทั้งสนธิสัญญาระดับชาติและระดับรัฐ เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนและเป็นธรรมอย่างแท้จริง
เพราะแต่ละชุมชนมีประวัติศาสตร์และบริบทเฉพาะของตน ดังนั้นสนธิสัญญาแต่ละฉบับจึงย่อมมีรายละเอียดแตกต่างกันออกไป
โดยสรุป สนธิสัญญามีความหมายในเชิง กฎหมายและความสัมพันธ์ ในการเอื้อให้คนออสเตรเลียทั้งหมดเลือกอยู่ร่วมกันและทำงานร่วมกัน ทั้งผู้ที่เป็นชนพื้นเมืองและผู้ที่ไม่ใช่ชนพื้นเมือง
สำหรับหลายคน มันคือก้าวสู่ประเทศที่เท่าเทียมและเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันมากขึ้น เป็นประเทศซึ่งทุกเรื่องราวและทุกชุมชนมีที่ยืนของตนเอง
AE ตอนนี้มีเสียงจากรายการโทรศัพท์ Living Black – The Case for a Treaty ซึ่งออกอากาศเมื่อเดือนกรกฎาคม ปี 2025
สามารถรับชมได้ทาง SBS On Demand
Stream free On Demand
The Case For A Treaty
episode • Living Black • News And Current Affairs • 34m
episode • Living Black • News And Current Affairs • 34m
หาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่:
- สิทธิถือครองที่ดินต่างจากสนธิสัญญาอย่างไร?
- สนธิสัญญาหมายถึงอะไรในออสเตรเลีย?
- เหตุใดสนธิสัญญาจึงมีความสำคัญ
- สนธิสัญญาครอบคลุมเรื่องใดบ้าง?
- ต่อจากการทำสนธิสัญญาคืออะไร?
Australia Explained เป็นพอดคาสต์ข้อมูลและความรู้เกี่ยวกับการปรับตัวให้เข้ากับชีวิตใหม่ในออสเตรเลีย
