ÖNE ÇIKANLAR
- Çoğu ev işletmesi sahibi tek başına zanaatkâr (sole trader) olarak, daha pahalı olmasına rağmen yüksek riskli sektörlerde bir şirket olmak daha uygun olabilir.
- Gerekli onaylar için yerel belediyenize danışın ve eğer evi kiralıyorsanız, önce ev sahibinizin iznini alın.
- Çocuk veya gıdanın dahil olduğu her iş için ek lisanslara ve ilave güvenlik düzenlemeleri gerekir.
İşinizi evden yürütmenin sağladığı esneklik ve daha düşük maliyet gibi pek çok avantajı var.
Ancak ister evden ister bir dükkândan veya başka bir yerden faaliyet gösteriyor olun, her işletme, bazıları geniş kapsamlı, bazıları ise sektörünüze veya yerel bölgenize özgü düzenlemelere tabidir.
Avustralya Vergi Dairesi (ATO) Genel Müdür Yardımcısı Angela Allen, "Evden yürüttüğünüz bir iş genellikle evinizin bir bölümünü yalnızca iş yeri olarak kullandığınız bir iştir" diye açıklıyor.
"Evden yürütülen işletmeye gerçekten iyi bir örnek, evinizde bir kuaför salonu işletmektir."
Faaliyetlerinizin vergi amaçlı iş olarak sayılıp sayılmadığından emin değilseniz, ATO'nun web sitesini ziyaret ederek kontrol edebilirsiniz.
Vergi ve kayıt yükümlülükleri
Sektörünüz ne olursa olsun, her işletmenin vergi ve kayıt yükümlülükleri vardır.
Evden yürütülsün veya yürütülmesin, bir Vergi Dosya Numarasına (Tax File Number - TFN) ve bir Avustralya İşletme Numarasına (Australian Business Number - ABN) ihtiyacınız olacaktır. Her ikisi de ücretsizdir ve online olarak başvurabilirsiniz.
Allen, "Ne kadar para kazandığınıza, küçük işletmenizin büyüklüğüne ve çalışanlarınız olup olmadığına bağlı olarak, GST, Pay as you go stopholding (PAYG) ve fringe benefits tax gibi diğer ATO yükümlülükleri için de kayıt yaptırmanız gerekebilir" diyor.
GST araç paylaşımı ve taksi işletmeleri için geçerlidir. Credit: gahsoon/Getty Images
Alex Solo, çevrimiçi bir hukuk hizmeti sağlayıcısı olan Sprintlaw'ın kurucu ortağı. Ev tabanlı bir iş kuran bireyler için en yaygın yapının, tek zanaatkâr olarak da bilinen şahıs şirketi (sole proprietorship – sole trader) olduğunu söylüyor.
"Avustralya'da tek kişilik bir işletme için en ucuz, en hızlı seçenek bu. Bunu kendiniz online olarak yapabilirsiniz."
Öte yandan bir şirket kurmanın en az 600 dolar masrafı olabilir. Ayrıca devamlı ücretler ve vergi yükümlülükleri vardır. Ancak en büyük avantajı risklere karşı kişiyi korumasıdır.
"Eğer işinizde bir şeyler ters giderse, şirket kişisel hayatınızdan, evinizdeki varlıklardan ayrı kalır. Hepsi şirketle sınırlıdır" diyor.
Lisans onayları
Bir ev işletmesi ayrıca federal, eyalet veya yerel yönetim düzeyinde onaylar gerektirebilir.
Belirli iş türleri için belediye onayı gerektiğini bilmeyebilirsiniz.Alex Solo
Müşterilerine evde hizmet veren sağlık uzmanları, kişisel eğitmenler, güzellik uzmanları ve hemen hemen tüm hizmet sağlayıcıların belediyeden onaya ihtiyacı var.
Evden yürüttüğünüz işiniz için resmi onaylar gerekebilir. Credit: Edwin Tan/Getty Images
Yiyecek ve içecek endüstrisi
Gıda ile ilgili işletmelerin çoğu lisans için eyalet hükümetinin gıda güvenliği düzenleyicisine değil, belediyelerine başvurur.
New South Wales Food Authority Genel Müdür Vekili Andrew Davies, "Gıda işletmelerinin tavsiye için öncelikle yerel belediyelerine başvurmaları gerektiğini bilmeleri çok önemli”
Davies, "Gıda güvenliği açısından bakıldığında, tesis, ekipman ve gıda işleme uygulamaları kapsamında Avustralya genelinde geçerli olan Gıda Standartları kodu gerekliliklerini karşılayan herhangi bir gıda işletmesi evden faaliyet gösterebilir" diyor.
"Ve bu kod size gıdayı aldığınızda, depoladığınızda, işlediğinizde, sergilediğinizde, paketlediğinizde, taşıdığınızda veya attığınızda uymanız gereken asgari kurallar gibi bilgiler verecektir."
Evden yürüttüğünüz gıda işletmeleri arasında gıda kamyonları, yemek şirketleri, kahvaltı konaklama ve marketlerde veya okul kantinlerinde perakende satış için gıda hazırlama yer almaktadır. Credit: Alex Liew/Getty Images
Evde çocuk bakımı
Erken dönem çocuk eğitimcileri, Avustralya hükümeti tarafından kısmen finanse edilen Aile gündüz bakım hizmeti modeli kapsamında evden çalışabilirler.
Tipik olarak, bir Aile Gündüz Bakımı (Family Day Care) eğitimcisi tek zanaatkâr olarak kaydedilip onaylı bir hizmet sağlayıcı tarafından sözleşmeli olarak çalışacaklar.
Sektörün tepe kuruluşu olan Family Day Care Australia'nın Genel Müdürü Andrew Paterson, temel ön koşulları özetliyor:
- Erken çocukluk eğitimi ve bakımı Sertifika III
- Çocuklarla Çalışma Kontrolü ve Polis Kontrolü
- İlk yardım ve güvenlik yeterlilikleri
Paterson, "Aile Gündüz Bakımı ulusal yasalar kapsamında faaliyet gösterdiği için kurumsal kalite ve güvenlik gereklilikleri ülke genelinde aynıdır" diyor.
Ancak eğitimcilerin de belediye onayı alması gerekiyor ve koşullar değişiklik gösterebiliyor.
Aile Gündüz Bakımı onaylı bir hizmete kaydolduğunuzda, yerel yönetim gerekliliklerini yönetmenizde size destek olabilirler.Andrew Paterson
Paterson, diğer işletmelerin de tabi olduğu vergi ve gerekli sigorta kaydı gibi genel ticari yükümlülüklerin de geçerli olduğunu vurguluyor.
Aile Gündüz Bakımı akrabanızın bebeğine veya çocuklarına göz kulak olmak değildir.
"Bir erken çocukluk eğitimi uzmanı olduğunuzun farkında olmanız önemli. Aynı zamanda bir iş yürütüyorsunuz ve yasal olarak ayrıntılı kurallara tabi olduğunuzu anlayarak sektöre girmek çok önemli."
Evden yürüttüğünüz işiniz müşterilerinizin sağlık bilgilerini toplamayı içeriyorsa, gizlilik yasalarına uyduğunuzdan emin olun. Credit: Frazao Studio Latino/Getty Images
İşi kurmadan önce destek alın
İş hayatında yeniyseniz, profesyonel destek almak iyi bir başlangıç olabilir.
Ayrıca, eyaletinizdeki veya bölgenizdeki ilgili devlet kurumuna başvurup devlet destekli atölye çalışmaları olup olmadığı hakkında tavsiye ve bilgi alabilirsiniz.
Batı Avustralya Küçük İşletmeleri Geliştirme Kurumu'nda kıdemli işletme danışmanı olan Chris O'Hare, yeni işletme sahiplerini finansal yönetim ve yasal uyumun temellerini öğrenmeye teşvik ediyor.
"Çünkü sonuçta bir avukata ya da muhasebeciye gitseniz ve onlar size bir şey tavsiye etse bile, bir işletme sahibi olarak sonuçta bu sizin kararınız."
O'Hare, pek çok kişinin becerilerini iyi bir şekilde kullanmak için bir iş kurduğunu söylüyor. Mali durumunuzun kontrol altında olması bir seçenek değil gereklilik.
"Para bazıları için neredeyse tabu bir konu gibi. Ancak paranız tükendiği için işinizi kapatmak zorunda kalırsanız, kaç kişiye yardım edebileceksiniz?"
Kirada otururken evden yürüteceğiniz bir iş kuruyorsanız, ev sahibinden erkenden onay almayı unutmayın.
"Çünkü bunu yapmanıza izin vermemeyi tercih edebilirler. Evinizde bir iş kurduktan sonra kira şartnamesini ihlal ettiğiniz için konut kira sözleşmenizin iptal edildiğini düşünün. Bu oldukça korkunç bir deneyim olur."
- Vergiler hakkında evden yürüttüğünüz işletmenizi destekleyecek kaynaklar için ATO'nun 'Küçük işletmenizi güçlendirmek için temel kurallar' sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
- Eyaletinizde veya bölgenizde işle ilgili tavsiye ve yardım için aşağıda listelenen kamu sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
Avustralya’da yeni bir hayata başlamak için Merhaba Avustralya podcastını takip edin.
Yerleşim süreci hakkında aklınıza iyi bir konu gelirse lütfen bize e-posta ile ulaşın: australiaexplained@sbs.com.au
