Sanae Takaichi, người được mệnh danh là "Bà đầm thép" của Nhật Bản, đã trở thành tâm điểm chú ý của chính trường quốc tế sau khi bà làm nên lịch sử, chính thức nhậm chức Nữ Chủ tịch đầu tiên của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào ngày 4/10/2025. Chiến thắng này không chỉ là cột mốc cá nhân mà còn là sự kiện chấn động, đặt bà trước cơ hội trở thành Nữ Thủ tướng đầu tiên của đất nước mặt trời mọc, vốn được ví như một "pháo đài" của giới nam quyền và bảo thủ.
Tuy nhiên, giữa lúc hào quang lịch sử đang bao phủ, cơ hội này dường như đang lung lay dữ dội khi liên minh cầm quyền LDP-Komeito bất ngờ tan rã, đẩy chính trường Nhật Bản vào cơn bão chính trị hiếm có. Câu hỏi lớn được đặt ra: Liệu rằng bà Takaichi có thể định hình lại chính trường Nhật Bản bằng ý chí sắt đá của mình, hay sẽ trở thành nạn nhân của cuộc khủng hoảng liên minh này?
Từ Cô Gái Chơi Rock Đến Nữ Lãnh Đạo LDP
Để hiểu tại sao bà Takaichi lại được gọi là "Bà đầm thép", cần nhìn lại con đường chính trị của bà.
Sanae Takaichi sinh năm 1961 tại tỉnh Nara, trong một gia đình không có truyền thống chính trị. Ngay từ thời sinh viên Đại học Kobe (chuyên ngành Chính trị - Kinh tế), bà đã thể hiện cá tính mạnh mẽ: chơi trống trong ban nhạc rock, đam mê lặn và lái mô tô. Trong một buổi phỏng vấn, bà từng ví von: “Tôi yêu cảm giác tự do khi lái xe giữa núi rừng Nara. Nó dạy tôi cách kiểm soát tốc độ và giữ cân bằng — cũng giống như làm chính trị.”
Cơ duyên chính trị đến với bà từ đầu những năm 1980 khi bà làm nghiên cứu sinh tại Mỹ và làm việc tại văn phòng của một nữ nghị sĩ Đảng Dân chủ. Chính việc tìm hiểu quan điểm của người Mỹ về Nhật Bản trong giai đoạn căng thẳng thương mại đã khơi nguồn cảm hứng cho bà.
Trở về Nhật, sự nghiệp chính trị của bà thực sự thăng hoa sau khi gia nhập LDP vào năm 1996 và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cựu Thủ tướng Shinzo Abe, người mà bà gọi là “người hướng dẫn tinh thần.” Sau 10 lần đắc cử nghị sĩ và trải qua các vị trí Bộ trưởng quan trọng như An ninh Kinh tế, Thương mại Công nghiệp, và sáu nhiệm kỳ Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông, bà đã xây dựng danh tiếng là người có tiếng nói bảo thủ thẳng thắn nhất trong LDP.
Với sự kiên định sau hai lần thất bại trước đó, bà Takaichi đã thành công trong lần tranh cử thứ ba. Tờ The Japan Times đã viết: “Takaichi không chỉ là một nữ chính trị gia – bà là tấm gương cho việc phụ nữ Nhật có thể đạt quyền lực mà không cần từ bỏ truyền thống.” Bà được mô tả là "người không ồn ào, nhưng rất kiên định," một phẩm chất cần thiết để tạo được vị thế trong môi trường chính trị nội bộ LDP.
Đường Lối Bảo Thủ Cứng Rắn và Tái Sinh "Abenomics"
Đường lối chính trị của Takaichi được định hình bởi chủ nghĩa bảo thủ kiên định và tinh thần dân tộc chủ nghĩa. Bà công khai bày tỏ quan điểm "truyền thống" về gia đình và trật tự xã hội: phản đối hôn nhân đồng giới và kiên quyết cho rằng chỉ nam giới mới đủ điều kiện kế thừa ngai vàng, gọi đây là “một báu vật quan trọng độc đáo của Nhật Bản.” Bà cũng muốn sửa đổi luật để cho phép các cặp vợ chồng mang họ khác nhau, giải quyết một vấn đề lâu đời trong cuộc đấu tranh cho nữ quyền. Những quan điểm có phần cực đoan này đang vấp phải sự phản đối từ bộ phận người dân có quan điểm tiến bộ.
Về kinh tế, Takaichi cam kết sẽ hồi sinh triết lý kinh tế của người tiền bối Shinzo Abe, được gọi là Abenomics. Trước bối cảnh kinh tế Nhật Bản trì trệ, lạm phát ở ngưỡng 1.6% dù không cao nhưng gây bất an, và các vấn đề về nợ công, già hóa dân số, bà Takaichi đưa ra chiến lược:
Tăng cường chi tiêu công vào các ngành chiến lược như AI, chất bán dẫn, năng lượng sạch, công nghệ sinh học và quốc phòng.
Duy trì mô hình lãi suất thấp và đồng Yên thấp để hỗ trợ doanh nghiệp và tăng sức cạnh tranh xuất khẩu.
Bà cũng cam kết củng cố hệ thống an sinh xã hội và y tế.
Đáng chú ý, về vấn đề người nhập cư – một điểm nóng đang gây ra hàng trăm cuộc biểu tình lớn nhỏ tại Nhật – bà Takaichi bày tỏ quan điểm cứng rắn: sẽ siết chặt vấn đề nhập cư và người cư trú trái phép. Bà nhấn mạnh người nước ngoài phải tuân thủ luật pháp Nhật Bản như người dân bản địa, và việc vi phạm phải bị xử lý nghiêm.
Ngoại Giao: "Tình Hữu Nghị" Với Đài Loan và Liên Minh An Ninh Mới
Trong chính sách đối ngoại, bà Takaichi là người chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Abe. Bà củng cố tình hữu nghị với Đài Loan, lặp lại quan điểm của ông Abe rằng “tình huống khẩn cấp của Đài Loan là tình huống khẩn cấp của Nhật Bản.” Việc bà thăm Đài Loan vài tháng trước càng tô đậm thêm sự ủng hộ này, khiến chính phủ Đài Loan gọi bà là “một người bạn kiên định.” Bà lập luận rằng bất kỳ xung đột nào ở eo biển Đài Loan đều đe dọa an ninh lương thực và năng lượng của Nhật Bản.
Đối với Trung Quốc, bà bày tỏ thiện chí đối thoại vững chắc, đồng thời khẳng định Nhật Bản và Hoa Kỳ phải hợp tác chặt chẽ để tăng cường khả năng răn đe và phản ứng. Đáng chú ý, bà Takaichi còn đề xuất Nhật Bản, Đài Loan, Úc, Ấn Độ, Philippines và các quốc gia khác nên thành lập một "liên minh an ninh bán chính thức" hoặc một mạng lưới mạnh mẽ hơn để bảo vệ an ninh chung.
Khủng Hoảng Liên Minh: Thách Thức Sống Còn
Tưởng chừng con đường trở thành Thủ tướng đã rộng mở, thì diễn biến ngày 10/10 đã làm đảo lộn mọi dự đoán. Liên minh LDP và Komeito, vốn là đồng minh thân cận suốt 26 năm, đã tan vỡ. Đảng Komeito tuyên bố rút lui và không bỏ phiếu cho bà Takaichi, với lý do lo ngại về vụ bê bối quỹ đen liên quan đến các thành viên thân cận của bà và lập trường bảo thủ cứng rắn của chính bà.
Hệ quả là LDP mất đi nhiều ghế ở Quốc hội, và bà Takaichi phải gấp rút tìm kiếm đồng minh mới. Kịch tính tăng cao khi các đảng đối lập đang bàn tính ủng hộ ông Yuichiro Tamaki (Đảng Dân chủ vì Nhân dân - DPP) cho ghế Thủ tướng.
Chính trường Nhật Bản đang "rối như tơ vò." "Bà đầm thép" Takaichi, dù có kinh nghiệm sắc bén và ý chí kiên định, giờ đây phải đối mặt với một thách thức sống còn: làm thế nào để vượt qua sự chia rẽ nội bộ và khủng hoảng liên minh, giữ vững quyền lực của LDP, và đi vào lịch sử với tư cách Nữ Thủ tướng đầu tiên của đất nước. Câu trả lời sẽ sớm có trong thời gian tới.
READ MORE
Á châu Ngày nay
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
