Hồi năm 2023, sinh viên quốc tế Amy và đây không phải tên thật của cô, nghĩ rằng mình đã tìm được một công việc ổn định ở Darwin.
Khi đó cô gái 30 tuổi được tuyển dụng làm nhân viên dịch vụ sinh viên, bởi nhà cung cấp giáo dục nghề nghiệp International House Sydney, nơi cô đang theo học để lấy bằng Cao đẳng nâng cao về ‘Quản lý chương trình’.
Không giống như những công việc tạm thời trả bằng tiền mặt, mà nhiều sinh viên quốc tế và người di cư mới thường làm, Amy cảm thấy an toàn với vị trí này.
"Đó là một công việc bán thời gian cố định, vì tôi có thị thực du học, do đó tôi chỉ có thể làm việc bán thời gian, nhưng đó là hợp đồng cố định”, Amy.
Thế nhưng vào tháng 1 năm 2025, công ty đã phá sản.
Các đồng nghiệp người Úc của Amy đã có thể tiếp cận ‘Bảo đảm Quyền lợi Công bằng’ của chính phủ Úc, FEG.
Bảo đảm này cho phép, mọi người yêu cầu trả lại tiền lương, thanh toán tiền thôi việc và các quyền lợi khác, sau khi công ty đóng cửa.
Nhưng vì Amy là sinh viên quốc tế, nên cô ấy không đủ điều kiện tham gia chương trình này, nghĩa là cho đến tận hôm nay, cô ấy vẫn chưa được trả một số tiền lương, hoặc các quyền lợi khác sau khi công ty đóng cửa.
"Vì vậy, tôi nghĩ rằng mình sẽ được bảo vệ nhiều hơn, nếu có hợp đồng dài hạn. Nhưng sau đó khi điều này xảy ra, tôi nhận ra rằng với tư cách là một người di cư, tôi không có các quyền cùng loại. Tôi không thể tiếp cận cùng một mạng lưới an toàn như một người Úc, hoặc một người thường trú”, Amy.
Theo đơn vị thanh lý của International House Sydney, PKF Melbourne, nhà cung cấp dịch vụ giáo dục này đã giao dịch thua lỗ, từ ít nhất tháng 6 năm 2022.
Vào thời điểm công ty này phá sản, công ty có khoảng 3.800 sinh viên và 318 nhân viên.
Amy cho biết đơn vị thanh lý đã thông báo với họ rằng, nếu vẫn còn tiền sau khi thanh lý, những nhân viên không thể tiếp cận F-E-G, sẽ được ưu tiên hoàn trả.
SBS News đã đặt câu hỏi về các khoản thanh toán tiếp theo, với nhân viên di cư cho PKF Melbourne, nhưng họ không trả lời cụ thể cho câu hỏi đó.
Đây là vấn đề mà nhiều nhà cung cấp giáo dục vừa và nhỏ phải đối mặt, sau khi chính phủ liên bang thắt chặt tuyển sinh sinh viên quốc tế vào năm rồi.
Felix Pirie là giám đốc điều hành của Hội đồng Giáo dục Đại học Độc lập Úc viết tắt là I-T-E-C-A.
"Chúng tôi đã chứng kiến sự sụt giảm lớn lao, về số lượng sinh viên nộp đơn đến, hoặc thậm chí cân nhắc nộp đơn xin đến Úc, để tham gia các khóa đào tạo kỹ năng, nhưng cũng như các chương trình tiếng Anh”, .
Theo báo cáo của ITECA, vào năm 2021, có khoảng 162 ngàn sinh viên đăng ký vào các nhà cung cấp giáo dục đại học độc lập, trong đó hơn một nửa là sinh viên quốc tế.
Ông Pirie cho biết, việc tăng phí nộp đơn xin thị thực và quá trình cấp thị thực chậm lại, đã ảnh hưởng nhiều nhất đến lãnh vực của ông.
"Kết quả của những điều này là, các nhà cung cấp độc lập là những người bị chỉ trích vào cuối ngày, hoặc họ chắc chắn là người cảm thấy tác động lớn nhất, và đó là những người mà họ tuyển dụng. Vì vậy, họ tuyển dụng lực lượng lao động đáng kể và khi doanh nghiệp của họ bắt đầu gặp khó khăn, những người đó sẽ mất việc làm”, Felix Pirie.
Nếu một sinh viên quốc tế phát hiện ra nhà cung cấp giáo dục của họ bị quản lý, họ có quyền tiếp cận ‘Dịch vụ Bảo vệ Học phí’ của chính phủ.
Điều này giúp sinh viên, tìm các lựa chọn khóa học thay thế và được nhà cung cấp hoàn lại toàn bộ tiền.
Matt Kunkel là Tổng giám đốc điều hành, của Trung tâm lao động di cư tại Victoria.
Ông cho biết, nhiều sinh viên quốc tế cũng được tuyển dụng trong lãnh vực này.
"Tác động khác của việc này đối với nhiều lao động nhập cư, là sau khi hoàn thành chương trình học tại Úc, nhiều người trong số họ sẽ chuyển sang lãnh vực giáo dục, đặc biệt là lãnh vực giáo dục quốc tế. Vì vậy đối với những lao động đến đây để xây dựng cuộc sống, để được giáo dục và xây dựng cuộc sống tại Úc, những hạn mức quốc tế này đang gây áp lực lên việc làm trong lãnh vực này”, Matt Kunkel.
Được biết vào năm 2019, chính phủ Liên Đảng khi đó đã công bố báo cáo cuối cùng từ Lực lượng đặc nhiệm lao động nhập cư của chính phủ, trong đó khuyến nghị mở rộng FEG cho tất cả lao động nhập cư.
‘Lực lượng đặc nhiệm lao động nhập cư’ được thành lập vào năm 2016, để giải quyết tình trạng bóc lột lao động nhập cư nhưng kể từ báo cáo năm 2019, nhưng FEG vẫn chưa được mở rộng.
Vào năm 2025, chính quyền Lao động Albanese đã công bố một quy trình tham vấn, nhằm tìm hiểu về các cải cách đối với F-E-G, sau khi một số doanh nghiệp bị phát hiện, đã sử dụng sai chương trình này.
Ông Kunkel cho biết, chính phủ liên bang cần cho phép sinh viên quốc tế và lao động nhập cư, tiếp cận FEG càng sớm càng tốt.
"Hệ thống thị thực của chúng tôi được xây dựng dựa trên ý tưởng rằng, sinh viên quốc tế đến đây chỉ để học. Nhưng thực tế là, nhiều sinh viên quốc tế đang làm việc và học tập tại Úc, chúng tôi cần một hệ thống thị thực cho phép những người lao động đang đến, những sinh viên quốc tế đang đến Úc, có thể sống một cuộc sống đàng hoàng, trong khi họ học tập và có được nền giáo dục đó”, Matt Kunkel.
Trong khi đó Seri Feldman-Gubbay, là luật sư cao cấp tại Trung tâm Luật Redfern.
Bà cũng đồng ý rằng có một khoảng cách giữa mạng lưới an toàn cho người lao động địa phương và sinh viên quốc tế.
"Tôi nghĩ rằng vấn đề lớn nhất, là nhiều doanh nghiệp tuyển dụng lao động Úc dựa vào thực tế, là sinh viên quốc tế sẽ không quen thuộc với hệ thống pháp luật và các quy định tại Úc. Do đó tôi đoán là sẽ có một sự tự tin sai lầm rằng, nhà tuyển dụng này sẽ đối xử tốt với tôi, trong khi thực tế là rất nhiều nhà tuyển dụng lợi dụng sự thiếu hiểu biết đó, để làm điều sai trái và khiến mọi người rơi vào tình thế thực sự tồi tệ”, Seri Feldman-Gubbay.
Và nếu không có chương trình FEG, bà Feldman-Gubbay cho biết đối với những nhân viên như Amy, việc đưa khiếu nại ra tòa là một lựa chọn.
Còn Amy muốn thấy có sự thay đổi.
"Tôi không nghĩ mình sẽ được bồi thường, vì tôi nghi ngờ sẽ không có tiền, nhưng tôi thực sự hy vọng rằng trong tương lai, không ai khác phải trải qua tình huống này, hoặc ít nhất là có điều gì đó, được nói đến nhiều hơn. Tôi chưa từng nghe nói về điều này, cho đến khi nó xảy ra với tôi. Vì vậy, vâng, tôi nghĩ rằng mọi người di cư nên biết rằng đây, là điều có thể xảy ra với họ”, Amy.
READ MORE
SBS Việt ngữ
