READ MORE
SBS Việt ngữ
Xin lưu ý, câu chuyện sau đây đề cập đến tên của những người bản địa đã qua đời.
Tại Úc, có hơn 200 bức tượng dành riêng cho các nhà lãnh đạo nổi tiếng từ thời kỳ thuộc địa, từ năm 1788 cho đến khi Liên bang thành lập năm 1901.
Việc tôn vinh các nhân vật lịch sử trong thời kỳ thuộc địa là anh hùng và đáng ngưỡng mộ, đang bị thách thức bởi những người cho rằng, nó tôn vinh một lịch sử được đánh dấu bằng các vụ thảm sát, trộm cắp đất đai và sự áp bức đối với những người dân tộc đầu tiên.
Những cuộc tranh luận tương tự về vai trò của các tượng đài công cộng và mối liên hệ với bạo lực thuộc địa, đã diễn ra ở Canada, Hoa Kỳ, Châu Phi, Châu Âu và tiểu lục địa Ấn Độ.
Tại Úc, một số nhà hoạt động đã tự mình giải quyết vấn đề, bằng cách gỡ bỏ các bức tượng trong một hành động, mà cảnh sát coi là hành vi phá hoại.
Chương trình The Feed của SBS đã nói chuyện với một nhóm ẩn danh có trụ sở tại Melbourne, những người này cho biết mục tiêu của họ là gỡ bỏ tất cả các bức tượng thuộc địa, mà họ cho rằng, đó là lời nhắc nhở về quá khứ bạo lực của Úc và không nên được tôn vinh.
Các thành viên của nhóm đã nói chuyện với SBS, với điều kiện là tiếng nói và danh tính của họ được giữ kín hay thay đổi.
"Một phần, việc lật đổ bức tượng là hành động phản kháng và đáp trả bạo lực, mà chúng thể hiện. Chúng tôi nhấn mạnh rằng, hy vọng nằm ở văn hóa phản kháng”, thành viên thứ nhất.
"Có thể tốt khi đưa nó trở lại lịch sử, vốn không nói sự thật về những gì đã xảy ra của Úc, khi mọi người đến đây”, thành viên thứ hai.
Được biết một số bức tượng thuộc địa gây tranh cãi nhất của Úc, nằm ở Công viên Hyde thuộc Khu thương mại tại Trung tâm Sydney.
Có một bức tượng thuyền trưởng Cook bằng đồng từ năm 1879, với dòng chữ "phát hiện ra lãnh thổ này", bức tượng vẫn đứng vững, mặc dù người Úc bản địa là nền văn hóa sống liên tục lâu đời nhất trên thế giới.
Các Hội viên Hội đồng thành phố Sydney đã bỏ phiếu hồi năm 2023, để xem xét các tấm bảng của 25 bức tượng thuộc địa, nhưng Hội viên Hội đồng Thổ dân là Yvonne Weldon nói với SBS rằng, tiến độ đã bị đình trệ.
SBS đã nói chuyện với nhóm ẩn danh tại Melbourne, cho rằng tốc độ thay đổi quá chậm.
Các thành viên cho biết, họ đã tăng cường hoạt động trong 18 tháng qua, bao gồm cả việc chặt đầu bức tượng bằng đồng của Vua George V cao 2,7 mét vào tháng 6 năm rồi, đúng vào ngày lễ mừng sinh nhật của Nhà vua.
Sau đó, đầu tượng xuất hiện tại buổi biểu diễn cuối cùng của ban nhạc Kneecap, đến từ Bắc Ireland tại Melbourne vào tháng 3 năm nay 2025.
"Cái này từng thuộc về nơi này, bức tượng Vua George theo như được biết".
Cảnh sát Victoria nói rằng, cuộc điều tra của họ về chiếc đầu mất tích vẫn đang được tiến hành.
Việc sửa chữa các bức tượng thuộc địa bị hư hỏng có thể tiêu tốn hàng chục ngàn đô la tiền thuế của người nộp thuế.
"Có một bức tượng Edward Colston, một kẻ buôn nô lệ ở Bristol, Anh quốc. Và trong cuộc biểu tình công khai, họ đã lật đổ bức tượng, lăn xuống các con đường chính và vào bến cảng”, Richard Silink .
Ở Tasmania, người dân thức dậy vào một buổi sáng tháng 5 năm rồi 2024 và phát hiện ra bức tượng của cựu thủ tướng Tasmania là William Crowther, đã bị đốn hạ vào đêm hôm trước.
Hơn 150 năm trước, các báo cáo từ những người chứng kiến cáo buộc rằng Tiến sĩ Crowther, người cũng là một bác sĩ phẫu thuật, đã đánh cắp hộp sọ của người Thổ dân tên là William Lanne, từ một nhà xác ở Hobart vào năm 1869, với kế hoạch gửi đến Học viện Phẫu thuật Hoàng gia ở London.
Một chiến dịch kéo dài nhằm dỡ bỏ bức tượng, đã dẫn đến quyết định của Hội đồng Thành phố Hobart vào năm 2022, sau khi tham vấn rộng rãi, dỡ bỏ bức tượng William Crowther 130 năm tuổi và giữ lại bệ tượng ở chân tượng.
Sau đó, Hội đồng đã vạch ra một kế hoạch bổ sung "các yếu tố diễn giải mới cho địa điểm này, nêu rõ những câu chuyện phức tạp về William Crowther và William Lanne".
Nhưng trước khi kế hoạch đó có thể hoàn thành, bức tượng đã bị mất tích và trên bệ trống, có những từ được phun sơn ghi "CÁI GÌ Ở ĐÂY" và "PHI THUỘC ĐỊA".
Ủy viên Hội đồng Thành phố Hobart là Louise Elliot cho biết, việc phá hủy tài sản công là điều đáng tiếc và việc đó đã gây ra sự đau buồn cho con cháu của ông Crowther.
"Nó đã bị phá hủy vì một cáo buộc bị bác bỏ và chưa được chứng minh, đối với một cá nhân đã làm rất nhiều điều tốt cho cộng đồng của chúng ta. Và cộng đồng của người đó đã trả tiền và muốn dựng bức tượng này. Ngay cả khi những cáo buộc là đúng, chúng ta cần phải xem xét toàn bộ con người đó và các giá trị tại thời điểm đó”, Louise Elliot .
Trong khi đó người phụ nữ thuộc bộ tộc Kamilaroi là Imogen Johnstone cho biết, cô hiểu tại sao ngày càng có nhiều lo lắng về các bức tượng thời kỳ thuộc địa, khi trả lời câu hỏi của SBS.
“Bạn nghĩ gì khi thấy hình ảnh cảnh sát bảo vệ các bức tượng?", SBS.
“Điều đó chỉ cho thấy, họ đang bảo vệ sai điều đó. Họ có thể bảo vệ các địa điểm linh thiêng của chúng ta, các địa điểm chôn cất đang bị lấy đi khỏi chúng ta. Họ có thể bảo vệ con cái chúng ta khỏi bị giam giữ. Họ có thể bảo vệ các quyền căn bản của con người, tôi nghĩ vậy”, Imogen Johnstone.
Cô tin rằng, mọi người tức giận nhiều hơn về việc các bức tượng bị lật đổ, hơn là về các vấn đề như cái chết của người bản địa trong khi bị giam giữ.
Người dì của cô là Tanya Day, đã qua đời vào tháng 12 năm 2017, sau khi bị đập đầu vào tường trong phòng giam, tại đồn cảnh sát Castlemaine.
Bà đã bị bắt vì say rượu ở nơi công cộng, sau khi ngủ quên trên xe lửa.
Cô Johnstone cho biết, cô không bao giờ có thể quên được điều đó.
"Tôi nghĩ rằng cách họ phản ứng với bức tượng là một cú đá vào mặt. Dì tôi là một con người đã mất mạng”, Imogen Johnstone.
Nhóm các nhà hoạt động mà SBS đã nói chuyện cho biết, họ không phải là người bản địa, nhưng họ cảm thấy rất muốn làm sáng tỏ sự thật về quá khứ của Úc.
“Một số người bản địa mà chúng tôi đã nói chuyện cho biết, thường thì khi một bức tượng bị lật đổ, họ sẽ thấy sự chia rẽ nhiều hơn, bạn nghĩ gì về điều đó??, SBS.
"Tôi không cho rằng đó là do bức tượng bị lật đổ. Tôi cho rằng đó là do rất nhiều nhà lãnh đạo chỉ đang cố gắng làm trầm trọng thêm, sự phân cực chính trị và sự khác biệt trong cộng đồng của chúng ta”, nhà hoạt động thứ nhất.
"Tôi nghĩ rằng nạn phân biệt chủng tộc ở đất nước này, đã xuất hiện từ ngày đầu và có thể là do bức tượng bị lật đổ. Có thể nó làm bùng phát vấn đề, nhưng có thể nó chỉ phơi bày những gì luôn tồn tại chung quanh chúng ta. Tôi cũng nhận ra và cảm thấy thực sự lo lắng về điều đó. Có lẽ chúng ta cần suy nghĩ nhiều hơn, hoặc trò chuyện nhiều hơn”, nhà hoạt động thứ hai.
Quí vị có thể xem toàn bộ câu chuyện từ nhóm SBS The Feed, bằng cách truy cập kênh YouTube của SBS The Feed.
