Dù mỗi người ứng dụng AI theo cách riêng, hầu như ai cũng nhận ra mức độ ảnh hưởng ngày càng lớn của công nghệ này.
AI hữu ích trong căn bếp của người mẹ trẻ
Khánh Uyên, một người mẹ trẻ ở Melbourne, ứng dụng AI hầu như mỗi ngày - đặc biệt để tìm công thức nấu ăn ngon và đầy đủ dinh dưỡng cho con.
“Mình mua nguyên liệu về, rồi lên ChatGPT hỏi ‘cho mình công thức nấu ăn cho con đủ dinh dưỡng sử dụng những nguyên liệu A, B, C, D’… Ngày nào mình cũng dùng ChatGPT để làm việc đó.”
AI không chỉ là nguồn công thức nấu ăn, mà còn hiện hữu mỗi khi Uyên tìm mẹo chăm con, cách bảo quản đồ ăn, hay thông tin sức khỏe nhanh nhất có thể.
“Nó tiết kiệm rất nhiều thời gian… để mình có thể tiếp cận thông tin một cách dễ dàng và hiệu quả nhất.”
Nhưng sự tiện lợi ấy cũng đi cùng cảnh báo mà Uyên tự nhắc mình mỗi ngày:
“Đôi khi mình bị phụ thuộc nhiều quá… Có những cái không đáng tin. Mình phải tỉnh táo, phân biệt… AI không hoàn hảo.”
Khánh Uyên nói AI giúp cô tiết kiệm thời gian khi tra cứu mẹo chăm con và dinh dưỡng. Credit: Uyen Tran
Ở một góc khác của Melbourne, Nhã Phương, học sinh lớp 12, việc dùng AI trong học tập vẫn còn nhiều dè dặt.
Phương cho biết nhiều bạn bè sử dụng AI để hỗ trợ làm bài, nhưng em chọn cách tra cứu thông tin truyền thống để tránh ảnh hưởng đến điểm số và sự trung thực học thuật.
“Con không có dùng AI vào bài học của con. Con thấy nó không có giúp con về bài học.”
Tuy vậy, Nhã Phương nghĩ rằng AI có thể hữu ích cho các hoạt động sáng tạo như vẽ, viết hay âm nhạc.
Phụ huynh: Sợ con lệ thuộc công nghệ, ngại lộ thông tin cá nhân
Đối với nhiều phụ huynh, như chị Như Loan ở Melbourne, rủi ro từ AI là điều khiến họ cân nhắc nhiều nhất.
“AI giúp research thì được, chứ trả lời bài làm thì không tốt... Có khi câu trả lời không 100% đúng, nên mình phải tìm nhiều nguồn.”
Chị lo ngại việc dùng AI quá nhiều có thể khiến trẻ thụ động:
“Nếu cái gì cũng hỏi AI thì thành thói quen… riết mình không biết tự suy nghĩ nữa.”
Bảo mật thông tin cá nhân cũng là một mối lo lớn:
“Trước khi đưa chi tiết vô AI thì mình phải biết hậu quả nào… Chi tiết nào không muốn bị lộ thì đừng đưa vô. Hình ảnh cá nhân cũng vậy.”
Tuy vậy, chị Loan vẫn nhìn nhận mặt tích cực: với người mới sang Úc, AI là chiếc cầu nối ngôn ngữ, giúp họ tự tin hơn khi viết email, làm giấy tờ hay giao tiếp tại nơi làm việc - miễn là dùng có chừng mực.
“AI giúp mình, đó là sự thật. Nhưng mình không nên dựa vào nó nhiều quá… Người ta đọc là biết ngay cái nào viết bằng AI.”
Giáo viên: AI giúp tiết kiệm thời gian, nhưng dễ gây lệ thuộc
Ở góc độ giáo viên, thầy Xuhi Nguyễn, giáo viên Toán và Âm nhạc, cho biết AI giúp soạn bài giảng nhanh hơn rất nhiều, đặc biệt ở giai đoạn lên ý tưởng.
“Ngày xưa làm lesson plan có khi mất 1–2 ngày… AI giờ đây cho mình một cái outline rất nhanh, trong 1–2 phút... Khi đã có outline là đã 50% thành công rồi.”
Tuy nhiên, giáo viên có thể dễ dàng bị lệ thuộc nếu dựa vào AI quá nhiều. Điều quan trọng nhất vẫn là mục tiêu giảng dạy và sự sáng tạo của người thầy, đó là những yếu tố mà AI không thể thay thế.
Thầy Xuhi Nguyễn (bên phải) trong một buổi luyện đàn. Với thầy, sáng tạo của người giáo viên vẫn là điều mà AI không thể thay thế. Credit: SBS Vietnamese
AI giúp người nhập cư tự tin khi dùng tiếng Anh
Cô Hạnh Trần, giáo viên tiếng Anh cho người mới nhập cư, cho biết cô đôi khi dùng AI để chỉnh sửa email cho đúng văn phong Úc.
Dù đã định cư lâu năm tại Úc, cô vẫn thấy AI giúp cô tự tin hơn, không lo mắc lỗi khi giao tiếp bằng tiếng Anh.
"AI rất tiện lợi, nhưng mình vẫn cần giữ ý riêng trong từng lá thư. Nó chỉ giúp thêm thắt văn phong, còn nội dung vẫn do mình quyết định," cô Hạnh nói.
Tương tự nhiều người khác, cô Hạnh nhấn mạnh không nên đưa thông tin cá nhân nhạy cảm vào AI.
Với cô Hạnh Trần, giáo viên tiếng Anh cho người mới nhập cư, AI là công cụ hỗ trợ ngôn ngữ nhưng người dùng vẫn phải làm chủ nội dung. Credit: Source: Hanh Tran
AI đã trở thành một phần đời sống của nhiều gia đình Việt tại Úc. Nhưng song song với những tiện ích giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao năng suất, AI cũng đặt ra những câu hỏi lớn.
Theo báo cáo năm 2025 của Future of Life Institute, nhiều công ty công nghệ đang phát triển hệ thống AI siêu thông minh mà “không có kế hoạch kiểm soát hậu quả rõ ràng” — điều mà các chuyên gia gọi là đáng báo động.
Họ cảnh báo: nếu AI phát triển quá nhanh mà thiếu giám sát và minh bạch, hậu quả có thể rất rộng – từ deepfake, tấn công mạng, rò rỉ quyền riêng tư, đến những rủi ro ở mức cao hơn.
Các chuyên gia khuyến nghị người dùng nên: kiểm chứng thông tin từ nhiều nguồn, hạn chế phụ thuộc tuyệt đối vào AI, không cung cấp thông tin nhạy cảm, và luôn giữ vai trò chủ động khi sử dụng công nghệ.
Không chỉ cá nhân người Việt tại Úc đang dùng AI, mà toàn bộ chính phủ Úc cũng đang phát triển chính sách để AI trở thành công cụ hỗ trợ cuộc sống, với định hướng “vì con người”.
Như ông Tim Ayres - Bộ trưởng Công nghiệp, Đổi mới & Khoa học - nói với SBS News rằng: ‘Kế hoạch AI quốc gia là để bảo đảm công nghệ phục vụ người dân Úc, chứ không để người dân phục vụ công nghệ’. Chính phủ nhìn nhận AI không chỉ là công cụ, mà là cơ hội để cải thiện giáo dục, dịch vụ công, việc làm và thu hẹp khoảng cách xã hội.”
