Perth, Tây Úc – một ngày Thứ Hai đầu tháng 10/2025 định mệnh, một sự cố điện tưởng chừng nhỏ bé đã biến thành thảm họa, thiêu rụi gần như hoàn toàn một ngôi nhà tại Kardinya. Nạn nhân, một người cha và cậu con trai 6 tuổi, đã mất tất cả tài sản, nhưng đổi lại một bài học kinh hoàng: Đừng bao giờ đánh giá thấp nguy cơ cháy nổ từ hệ thống điện mặt trời trên mái nhà.
Khoảnh Khắc Sinh Tử và Ân Nhân Thầm Lặng
Nếu không có sự cảnh báo từ những người hàng xóm phát hiện khói bất thường bốc lên, có lẽ thảm kịch đã nghiêm trọng hơn gấp bội.
Hai cha con chủ nhà chỉ kịp thoát ra ngoài với chiếc ba lô chứa vài vật dụng thiết yếu. Tất cả kỷ niệm, tài sản và sự an toàn tưởng chừng như vĩnh cửu của họ đã bị ngọn lửa tàn phá.
Người cha, trong sự bàng hoàng và mất mát, chia sẻ với 9 News: “Tôi chưa bao giờ, chưa bao giờ nghĩ rằng pin mặt trời có thể gây ra thiệt hại lớn đến như vậy cho ngôi nhà. Chúng tôi nợ mạng sống của mình cho những người hàng xóm.”
Nguyên nhân được các điều tra viên xác định là một lỗi điện (electrical fault) phát sinh từ hệ thống pin mặt trời được lắp đặt trên mái. Sự cố này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về rủi ro tiềm ẩn đằng sau nguồn năng lượng xanh đang ngày càng phổ biến.
Vì Sao Hệ Thống Pin Mặt trời An Toàn Lại Có Thể Thành "Bom Hẹn Giờ"?
Các cơ quan chức năng Úc đã đưa ra cảnh báo rõ ràng: Thiết bị điện tiếp xúc liên tục với môi trường (mưa, độ ẩm, và đặc biệt là tia UV cường độ mạnh) sẽ xuống cấp theo thời gian.
Nếu không được bảo trì, các linh kiện bị ăn mòn, cáp bị hư hại, hoặc các mối nối bị lỏng lẻo sẽ tạo ra hồ quang điện (electrical arc) – tia lửa điện cực kỳ nóng và là nguyên nhân hàng đầu gây cháy.
Để tránh biến hệ thống tiết kiệm điện thành nguy cơ hỏa hoạn, các chuyên gia Úc khuyến cáo trên trang Clean Energy Council, rằng chủ nhà cần nghiêm túc tuân thủ 4 nguyên tắc vàng sau:
1. Chất Lượng Thiết Bị và Lắp Đặt: Tiền Nào Của Ấy!
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Một hệ thống rẻ tiền, được lắp đặt qua loa là con đường ngắn nhất dẫn đến thảm họa:
Chọn Thợ và Thiết bị Có Chứng nhận: Tuyệt đối chỉ chọn thợ điện và thợ lắp đặt có giấy phép (licensed), được chứng nhận bởi các cơ quan như Clean Energy Council (CEC).
Tiêu chuẩn Chất lượng: Đảm bảo toàn bộ hệ thống (tấm pin, biến tần, cáp, đặc biệt là các đầu nối DC) phải đạt Tiêu chuẩn Úc (Australian Standards) và có chất lượng cao. Các đầu nối DC không khớp hoặc kém chất lượng là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra cháy nổ.
Chứng nhận Tuân thủ: Sau khi lắp đặt, bạn phải nhận được Giấy chứng nhận Tuân thủ Quy định về Điện (CCEW) – bằng chứng cho thấy công trình đạt chuẩn an toàn.
2. Quản lý An toàn Điện và Cáp: Bảo Vệ "Mạch Máu" Của Hệ Thống
Đi Dây Bảo Vệ: Tất cả cáp phải là loại chuyên dụng cho năng lượng mặt trời (Solar-rated cable). Quan trọng hơn, dây cáp trong trần nhà, tường, hoặc dưới sàn phải được bọc trong ống dẫn (conduit) cách điện chịu lực hoặc kim loại để chống hư hại do nhiệt, thời tiết, và phòng ngừa chuột cắn.
Cố định Cáp Chắc chắn: Cáp phải được cố định để không bị gió làm lỏng hoặc cọ xát với các cạnh sắc bén trên mái nhà.
Bộ Ngắt Mạch (Isolators): Đảm bảo công tắc cách ly DC được lắp đặt ở vị trí dễ tiếp cận để có thể ngắt hệ thống khẩn cấp. Vị trí lắp đặt phải tránh nắng nóng trực tiếp hoặc bị thấm nước, vì đây cũng là một điểm yếu phổ biến.
3. Bảo Trì và Kiểm Tra Định Kỳ: Đừng "Set and Forget"
Hệ thống điện mặt trời không phải là thiết bị "lắp rồi quên":
Kiểm tra Thường xuyên: Hệ thống nên được kiểm tra bởi thợ điện có giấy phép hàng năm hoặc theo khuyến nghị. Kiểm tra các dấu hiệu ăn mòn, nứt, hoặc lỏng lẻo trên toàn bộ linh kiện.
Chăm sóc Biến Tần (Inverter): Đảm bảo biến tần được lắp đặt ở nơi thông gió tốt và tránh ánh nắng trực tiếp. Thường xuyên kiểm tra màn hình thiết bị xem có báo lỗi nào không.
4. An toàn Chữa cháy và Khẩn cấp
Hệ thống Pin Lưu trữ (BESS): Nếu nhà bạn có pin lưu trữ, phải tuyệt đối tuân thủ tiêu chuẩn AS/NZS 5139 về vị trí lắp đặt (cách xa vật liệu dễ cháy, thông gió nghiêm ngặt).
Quy tắc Ngắt Điện Khẩn cấp: Mọi thành viên trong gia đình cần biết rõ vị trí và cách ngắt cả công tắc cách ly AC và DC để ngắt toàn bộ nguồn điện hệ thống. Lưu ý tối quan trọng: Ngay cả khi đã ngắt công tắc, các tấm pin vẫn tạo ra điện áp DC nếu có ánh sáng, vì vậy cần có cảnh báo rõ ràng cho lính cứu hỏa.
Nếu nghi ngờ hệ thống có vấn đề, hãy gọi ngay thợ điện chuyên nghiệp. Đừng tự ý leo lên mái nhà hoặc chạm vào hệ thống. Việc đánh đổi vài trăm đô la phí kiểm tra để tránh mất cả căn nhà là một quyết định không cần phải đắn đo.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
