Cựu Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Dick Cheney tạ thế, hưởng thọ 84 tuổi.
Gia đình ông Dick Cheney vừa công bố tin buồn, cựu Phó Tổng Thống Hoa Kỳ đã qua đời, hưởng thọ 84 tuổi, do biến chứng của chứng viêm phổi và bệnh tim mạch.
Ông Cheney được xem là một, trong những Phó Tổng Thống có nhiều quyền lực và gây nhiều chia rẽ nhất, trong lịch sử chính trị Hoa Kỳ.
Di sản của ông để lại vừa được ca ngợi, vừa bị chỉ trích kịch liệt.
Sau đây là buổi tuyên thệ của ông trước Chánh Thẩm Tối Cao Pháp Viện William Hobbes Ranquit.
"Ông Cheney, ông đã sẵn sàng tuyên thệ chưa?, William Hobbes Ranquit".
"Tôi đã sẵn sàng”, Dick Cheney.
"Xin mời giơ tay phải lên và lặp lại theo tôi. Tôi, Richard Bruce Cheney, xin long trọng tuyên thệ”, William Hobbes Ranquit..
"Tôi, Richard Bruce Cheney, xin long trọng tuyên thệ”, Dick Cheney.
"Tôi sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ", William Hobbes Ranquit.
"Tôi sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ", Dick Cheney.
"Chống lại mọi kẻ thù, cả trong và ngoài nước”, William Hobbes Ranquit.
"Chống lại mọi kẻ thù, cả trong và ngoài nước”, Dick Cheney.
Từ viên chức trẻ đến nhân vật quyền lực của Tòa Bạch Ốc.
Cựu phó tổng thống Dick Cheney
Là kiến trúc sư chính của cuộc xâm lăng Iraq, ông Cheney từng tuyên bố rằng chính quyền Saddam Hussein đang phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt — những cáo buộc sau này được chứng minh là sai, nhưng lại trở thành lý do để Hoa Kỳ phát động cái gọi là “Cuộc Chiến Chống Khủng Bố”.
"Trong trường hợp của Iraq, chúng ta có một chế độ đang bận rộn tăng cường năng lực trong lĩnh vực tác nhân hóa học và sinh học và theo mọi bằng chứng hiện có, đang đẩy nhanh chương trình vũ khí hạt nhân của mình", Dick Cheney.
Với những người ủng hộ, Dick Cheney là một công bộc tận tụy, dành trọn đời phụng sự quốc gia.
Giáo sư Scott Lucas thuộc Đại học University College Dublin nhận định rằng, Cheney xem “an ninh quốc gia” là phương tiện để Hoa Kỳ khẳng định quyền lực trên thế giới.
“Theo ông Cheney, nước Mỹ phải tự vệ bằng cách can thiệp ra ngoài khi an ninh quốc tế bị đe dọa. Nhưng năm 2001, Iraq không còn là mối đe dọa ấy và Saddam Hussein không hề dính líu đến vụ 11 tháng 9”, Scott Lucas.
Azerbaijani President Ilham Aliev, left, and US Vice President Dick Cheney seen during their meeting in the president's residence on the Caspian Sea in Baku, Azerbaijan, Wednesday, Sept. 3, 2008. (AAP)
Cuộc chiến Iraq, dù đã bắt giữ được Saddam Hussein vào năm 2003, vẫn kéo dài đến 2011.
Hàng trăm ngàn người thiệt mạng, trong đó có hàng ngàn binh sĩ Mỹ, song đa số là thường dân Iraq.
Tại Baghdad, cư dân Hadi Chelo nói rằng, Cheney đã góp phần lớn trong việc làm rối loạn Trung Đông.
“Tôi không nghĩ rằng bất kỳ giới chức Mỹ nào có hồi ký hay về Iraq, hay bất kỳ người Iraq nào nhớ về họ theo cách tốt đẹp, đặc biệt là Dick Cheney, người đã góp phần lớn vào việc phá hoại sự ổn định ở khu vực Trung Đông, và đẩy khu vực này vào một mê cung chính trị, xã hội và kinh tế, cùng với những biến động to lớn. Do đó, hôm nay, một trong những nhà lãnh đạo Mỹ nổi bật nhất đã qua đời, và ông là một phần của bộ máy chính trị Mỹ, đóng vai trò chủ chốt trong việc thay đổi cấu trúc hệ thống chính trị của Iraq vào năm 2003”, Hadi Chelo.
Ông Cheney cũng nổi tiếng vì lập trường cứng rắn và không biết hối hận trước việc sử dụng tra tấn trong các nhà tù do Hoa Kỳ điều hành sau vụ 11/9, như Guantanamo Bay và Abu Ghraib.
Khi bị chỉ trích nặng nề về những tội ác tra tấn, ông thản nhiên tuyên bố:
“Những gì chúng ta làm ở Iraq, là hoàn toàn đúng đắn. Nếu phải làm lại, tôi vẫn chọn con đường đó. Thế giới hôm nay an toàn hơn, vì Saddam Hussein đã bị loại bỏ”, Dick Cheney.
George W Bush and Dick Cheney
“Bởi vì ông ấy là người ủng hộ mạnh mẽ một số chính sách gây tranh cãi nhất của chính quyền George W. Bush, dù bạn đang nghĩ đến việc thẩm vấn tăng cường hay tra tấn, về cơ bản là vậy. Nếu bạn đang nghĩ đến việc giám sát, thì Đạo luật Yêu nước hay giám sát, cũng như việc do thám người Mỹ trong nước và dĩ nhiên, quan điểm diều hâu nhất của ông ấy về cuộc chiến ở Iraq, mà phần lớn là không hề hối hận về điều đó. Tôi nghĩ rằng nhiều vấn đề trong số đó, tôi nghĩ, đã góp phần tạo nên nhận thức rằng, Dick Cheney không phải là nhân vật dễ thông cảm nhất đối với những người phản đối ông ấy”, Garret Martin.
Dù suốt đời là người Cộng Hòa bảo thủ, những năm cuối đời ông Cheney lại công khai chỉ trích cựu Tổng Thống Donald Trump.
Trong cuộc bầu cử năm 2024, ông bỏ phiếu cho bà Kamala Harris, ứng cử viên Dân Chủ và cảnh báo rằng, “Donald Trump là mối nguy lớn nhất mà nền Cộng Hòa từng đối diện.”
“Trong 246 năm lịch sử nước Mỹ, chưa từng có ai là mối đe dọa cho nền Cộng Hòa của chúng ta hơn Donald Trump”, Dick Cheney.
Sau khi tin ông qua đời được loan báo, Tòa Bạch Ốc cho treo cờ rủ, tuy nhiên, cựu Tổng Thống Trump chưa ra tuyên bố nào.
Thượng Nghị Sĩ John Barrasso, nhân vật số hai trong hàng ngũ Cộng Hòa tại Thượng Viện, nói rằng, “ít có ai trong đời sống chính trị Hoa Kỳ sánh kịp Dick Cheney.”
“Tính chất lãnh đạo kiên định của ông, đã ảnh hưởng sâu sắc đến những thời khắc trọng đại nhất, trong chính sách đối nội và đối ngoại của Hoa Kỳ suốt nhiều thập niên. Ông sẽ được nhớ đến như một nhân vật khổng lồ, đã góp phần định hình lịch sử nước Mỹ và cả thế giới”, John Barrasso.
READ MORE
SBS Việt ngữ
