Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã ca ngợi cuộc gặp gỡ của các nhà lãnh đạo các nền kinh tế lớn trên thế giới là một thắng lợi cho chủ nghĩa đa phương - đảm bảo sự đồng thuận từ hầu hết các bên về một tuyên bố chung.
Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh G20 Nam Phi không chỉ là lời nói suông. Đó là cam kết hành động cụ thể nhằm cải thiện cuộc sống của người dân ở mọi nơi trên thế giới. Hơn thế nữa. Nó tái khẳng định cam kết mới của chúng ta đối với hợp tác đa phương và sự thừa nhận rằng các mục tiêu chung của chúng ta quan trọng hơn những khác biệt.Cyril Ramaphosa
Nhưng có một sự vắng mặt rất đáng chú ý.
Hoa Kỳ đã tẩy chay hội nghị thượng đỉnh, viện dẫn một tuyên bố đã bị bác bỏ rộng rãi rằng cộng đồng người da trắng thiểu số Nam Phi là nạn nhân của sự đàn áp.
Chính quyền Trump cũng chỉ trích tuyên bố chung vì các ưu tiên của nó như hợp tác về thương mại và khí hậu.
Sự thờ ơ này đã gây ra sự mâu thuẫn tại hội nghị thượng đỉnh, với một số nhà lãnh đạo, chẳng hạn như Thủ tướng Canada Mark Carney, lưu ý tầm quan trọng ngày càng tăng của các nền kinh tế mới nổi từ Châu Phi, Châu Á và Mỹ Latinh.
Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cho rằng phong cách đơn phương của Tổng thống Donald Trump sẽ chứng minh là sai lầm.
"Tổng thống Trump đã thể hiện điều này trong nhiều tháng nay. Ông ấy đã rút khỏi UNESCO và Tổ chức Thương mại Thế giới. Ông ấy đang cố gắng rao giảng về sự kết thúc của chủ nghĩa đa phương trên thực tế, cố gắng củng cố chủ nghĩa đơn phương. Tôi tin rằng chủ nghĩa đa phương sẽ thắng thế... Nếu ai đó tưởng tượng rằng họ có thể làm suy yếu chủ nghĩa đa phương, thì những sự kiện này, cả COP và G20 tại Nam Phi, chứng minh rằng chủ nghĩa đa phương vẫn còn tồn tại."
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cảnh báo một cách bí ẩn rằng "G20 có thể đang đi đến hồi kết của một chu kỳ".
Nhưng quan điểm của Tổng thống Brazil đã được chia sẻ bởi nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn nhất châu Âu - Thủ tướng Đức Friedrich Merz.
"Tôi phải nói rằng điều thực sự gây ấn tượng với tôi ở đây, và điều tôi thấy khá thú vị là việc chúng ta có thể thấy thế giới hiện đang trong quá trình tái cấu trúc và những kết nối mới đang được hình thành ở đây, và Hoa Kỳ chỉ đóng một vai trò khá nhỏ... Tôi không nghĩ việc chính phủ Mỹ vắng mặt ở đây là một quyết định đúng đắn. Nhưng chính phủ Mỹ phải tự mình biết điều đó. Việc chúng tôi có mặt ở đây là một điều tốt."
Cuối cùng, tất cả các quốc gia có mặt đều đồng ý với tuyên bố chung, ngoại trừ Argentina, nước không đồng tình với cách diễn đạt của tuyên bố chung về xung đột ở Trung Đông.
Tuyên bố nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của biến đổi khí hậu và kêu gọi các biện pháp thích ứng nhiều hơn, đồng thời đề cao các mục tiêu đầy tham vọng nhằm thúc đẩy năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, tuyên bố đã bị chỉ trích vì không nêu chi tiết các nghĩa vụ trong việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch.
Tuyên bố cũng tập trung vào bất bình đẳng toàn cầu, lưu ý đến chi phí trả nợ khổng lồ mà các nước nghèo phải gánh chịu.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese đã phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh, cho rằng hành động vì khí hậu có thể đạt được thông qua tăng trưởng kinh tế.
Thông điệp quan trọng mà chúng ta phải gửi đến thế giới về hành động ứng phó với biến đổi khí hậu không phải là yêu cầu bất kỳ quốc gia nào từ bỏ việc làm, sự thịnh vượng hay an ninh mà người dân của họ xứng đáng được hưởng. Mà là hợp tác với mọi quốc gia để thúc đẩy thế hệ tăng trưởng kinh tế tiếp theo, đồng thời bảo vệ môi trường cho các thế hệ mai sau.Anthony Albanese
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen còn đi xa hơn khi ca ngợi Sáng kiến Cổng kết nối Toàn cầu của Châu Âu.
Đây là một dự án cơ sở hạ tầng trị giá 150 tỷ euro dành cho Châu Phi, trong đó một phần tư sẽ được dành cho lưới điện và các bộ kết nối để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.
"Trong số 2 nghìn tỷ euro được đầu tư trên toàn cầu vào năng lượng sạch năm ngoái, chỉ có 2% là ở Châu Phi. Trong khi Châu Phi có 600 triệu người chưa được tiếp cận điện và đây là lục địa có 60% tiềm năng năng lượng mặt trời tốt nhất thế giới. Vì vậy, điều này không thể xảy ra."
Hội nghị thượng đỉnh năm tới sẽ do Hoa Kỳ đăng cai, và Tổng thống Trump cho biết ông dự định tổ chức tại sân golf của mình ở Florida.
Điều này càng khiến sự vắng mặt của Hoa Kỳ tại lễ bế mạc năm nay trở nên rõ rệt hơn, nơi mà lãnh đạo nước chủ nhà thường sẽ chuyển giao quyền lực cho nước chủ nhà mới.
Điều đó đã không xảy ra, khi Cyril Ramaphosa từ chối gặp nhà ngoại giao cấp dưới do Hoa Kỳ cử đến thay thế Tổng thống.
Nhà phân tích chính trị Nam Phi Oscar van Heerden từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Mapungubwe, người đã Hội nghị kết thúc, nói rằng điều đó không quan trọng.
"Vấn đề không phải là tính cách của Ramaphosa và Trump. Phần lớn các nhà lãnh đạo có mặt tại hội nghị thượng đỉnh này đều đồng ý với tuyên bố, vậy thôi, chấm hết. Một quốc gia đã quyết định tẩy chay, thật đáng tiếc là chúng tôi mong muốn quốc gia đó có mặt ở đây nhưng họ lại không. Nhưng điều đó không có nghĩa là và hoàn toàn không cho thấy có vấn đề gì với tuyên bố này."
Sanusha Naidoo, từ Viện Đối thoại Toàn cầu Nam Phi, cho biết sự vắng mặt của ông Trump là thiếu tôn trọng, nhưng cuối cùng, điều đó không làm giảm đi những thành tựu của hội nghị thượng đỉnh.
“Tôi nghĩ rằng cuối cùng thì việc không có mặt ở đây cũng khiến họ (Hoa Kỳ) dễ bị tổn thương hơn, nhưng hành động của họ cũng báo hiệu rằng họ đã mở đường cho những hành vi như vậy. Và tôi nghĩ rằng sự thất vọng của một số nhà lãnh đạo G20 là chúng ta sẽ không bị coi thường theo cách này. Và do đó, việc Hoa Kỳ không có mặt ở đây không có nghĩa là họ trở nên vô nghĩa, mà có nghĩa là thế giới vẫn tiếp tục hoạt động mà không có họ.”
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
